Læknablaðið - 15.03.1997, Blaðsíða 44

176
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
og hneigðir einstakra sjúkdóma
í ákveðnum ættum.
En hvernig skilgreinir Jóhann
Ágúst tilgang kennslu í rann-
sóknum?
— Tilgangur rannsókna í
læknadeild er sá að kenna
læknanemum vísindaleg vinnu-
brögð, að þeir temji sér að lesa
vísindagreinar og fylgjast með
því sem er að gerast í faginu til
þess að vera færir um að stunda
sjúklinga af þeirri þekkingu og
reynslu sem nauðsynleg er.
Lækningar byggjast á því að
kunna skil á ákveðinni þekk-
ingu og staðreyndum og að
beita þeirri þekkingu í þágu
sjúklinga sinna. Læknanemar
þurfa að skilja hvernig ný þekk-
ing verður til og hver eru tak-
mörk vísindalegrar aðferðar-
fræði. Eigi að nást framfarir í
því efni verða menn að afla
staðreynda um fagleg vinnu-
brögð. Þó er vert að hafa í huga
að ekki er hægt að rannsaka allt,
sem betur fer, liggur mér við að
segja.
Þá segir Jóhann Ágúst fyrir-
hugað að reist verði á vegum
læknadeildar í samvinnu við
aðrar deildir bygging við
Læknagarð, dýrahús, sem geti
komið að gagni við rannsóknir
og dýratilraunir.
Kennsla
— Kennslan er í stöðugri
framför að ég tel en kannski
hægari en gerist víða erlendis
um þessar mundir. Ég leyfi mér
aftur að tala um byltingar-
kenndar framfarir með tölvu-
notkun sem þýðir að við getum
dregið nokkuð úr fyrirlestra-
haldi yfir stórum hópum sem þó
verður alltaf að vera fyrir hendi,
sérstaklega á fyrstu misserun-
um. En nú er í auknum mæli
reynt að kenna í smærri hópum
og þegar líður á námið er
kannski aðallega beitt maður-á-
mann aðferðinni.
Jóhann nefnir í þessu sam-
bandi ákveðna þróun sem á sér
stað í læknakennslunni:
— Við erum að prófa að
breyta kennslutilhögun þannig
að í stað þess að kenna í upphafi
allt um einstök kerfi líkamans
kennum við fremur hvernig
skoða má hvert vandamál fyrir
sig. Við getum nefnt sem dæmi
að í stað þess að læra allt um
gerð og starfsemi hjartans, er
kynnt fyrir nemunum saga urn
mann með brjóstverk. Hvað
þýðir það? Hvaða líffæri þarf að
athuga, hvað með blóðflæði,
hvaða lyf gætu komið til greina
og hver eru áhrifin á blóðrásina
og ekki síst, hvaða þýðingu hef-
ur brjóstverkurinn fyrir andlega
og félagslega líðan einstaklings-
ins — í mjög samanþjöppuðu
máli — þannigerreyntaðskoða
hlutina í samhengi og beita
þessari aðferðafræði við kennsl-
una. Þetta hefur rutt sér nokkuð
til rúms til dæmis í Kanada og
Noregi og deildin okkar hefur
hafið tilraunir á þessu sviði.
Ekki verður rætt um lækna-
kennslu án þess að spyrja hvað
helst þurfi að bæta:
— Það er eitt og annað á
óskalista. Nemendur geta lært
mjög margt með aðstoð tölv-
unnar og það eru til námskerfi,
rnyndir og upplýsingar á tölvu-
diskum þar sem kynnt eru alls
konar vandamál og nemendur
látnir vinna stig af stigi að lækn-
ingu. Það má eiginlega líkja
þessu við flughermi — menn
kljást við ákveðinn sjúkdóm og
reyna hina og þessa meðferð
eða lyfjagjöf og ef illa fer deyr
sjúklingurinn en ef þeir hafa
lært gengur allt vel! Þá geta tölv-
urnar komið sér vel við líffæra-
fræðinámið, menn skoða mynd-
ir á tölvuskjánum, fletta þeim
fram og aftur og geta brotið þær
niður lið fyrir lið og skoðað líf-
færi, hluta þess, æðakerfið og
þannig koll af kolli niður í
smæstu einingar.
Einnig hefur verið rætt á veg-
um deildarráðs hvort koma
megi upp svonefndri færniþjálf-
unarstöð aðstöðu þar sem þjálfa
má læknanema í klínískri vinnu,
svo sem endurlífgun, gera önd-
unarfærapróf, taka sýni til rann-
sókna og þar fram eftir götun-
um. Með því móti yrði farið
kerfisbundið yfir alla helstu
þætti klínískrar vinnu sem menn
eiga eftir að lenda í og tryggt
með hæfnisprófi að þeir kunni
til verka. í dag dreifast lækna-
nemar út um allar jarðir til að fá
þjálfun og þá missum við yfirsýn
yfir það hvað þeir hafa í raun-
inni lært hver á sínum stað en
það er alveg ljóst að enginn
læknanemi er svo heppinn að
kynnast öllum þessum þáttum á
hringferð sinni. Þessari aðstöðu
þyrfti að koma upp bæði á
sjúkrahúsum og heilsugæslu-
stöð.
Læknadeild hefur á síðustu
árum tekið virkan þátt í mótun
framhalds- og viðhaldsmennt-
unar lækna í samvinnu við LI.
Vonandi verður hægt að gera
því betri skil í Læknablaðinu
síðar.
Stjórnun
— Læknar taka vissan þátt í
stjórnun, kannski fyrst og
fremst stefnumótun í heilbrigð-
ismálum og fræðistörfum eða
faglegri stefnumótun en læknar
veljast líka til að stjórna ein-
stökum deildum. Læknar fá
ekki beina eða hagnýta kennslu
í stjórnunarfræðum eins og hún
er skilgreind hjá fyrirtækja-
stjórnendum en í námi sínu og
framhaldsnámi vinna þeir eftir
ákveðnum aga og temja sér
vinnubrögð sem hljóta að koma
þeim að gagni þegar þeir takast
á hendur mannaforráð og verk-
stjórn á spítaladeild. Okkur
finnst stundum að mikill tími
fari í það í læknadeild að sitja
fundi og vera í nefndum en það
er þó óhjákvæmilegur hluti af
starfinu og menn verða bara að