Læknablaðið - 15.03.1997, Blaðsíða 21

LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
157
Þrásetin klórkolefnissambönd í
íslenskri móðurmjólk
Kristín Ólafsdóttir, Hildur Atladóttir, Þorkell Jóhannesson
Ólafsdóttir K, Atladóttir H, Jóhannesson I>
Persistent organochlorines in Icelandic breast milk
Læknablaðið 1997; 83: 157-61
Persistent organochlorines are passed from a moth-
er to her offspring and can affect his or her growth
and development. The levels of persistent organo-
chlorines in breast milk from 22 Icelandic women (18
primiparae and four bisparae) were investigated
during the summer of 1993. The samples were col-
lected at the Maternity Department of Landspítal-
inn, the University Hospital in Reykjavík. Dichloro-
diphenyl-dichlorethene (DDE), hexachloroben-
zene (HCB) and polychlorinated biphenyls (PCBs),
were found in all samples but not hexachlorocyclo-
hexane (HCH). No statistical difference was found
between primi- and bisparae mothers. The levels
found were similar to what has been reported for
breast milk in neighbouring countries in recent years
and lower than was found in France, Germany, Italy
and among Inuits of arctic Canada but higher than
was found in mothers from South-Canada and Great
Britain. The levels, however, were well below esti-
mated risk levels for infants.
Keywords: organochlorines, breastmilk, PCB, DDT, HCB.
Frá Rannsóknastofu í lyfjafræði, Háskóla Islands. Fyrir-
spurnir, bréfaskipti: Kristín Ólafsdóttir, Rannsóknastofu í
lyfjafræði, Háskóla íslands, Ármúla 30,108 Reykjavík.
Lykilorð: klórkolefnissambönd, móðurmjólk, PCB, DDT,
HCB.
Ágrip
Þrásetin (persistent) klórkolefnissambönd
berast frá móður til afkvæmis og geta haft áhrif
á vöxt þess og þroska. Rannsakað var magn
ýmissa klórkolefnissambanda í 22 sýnum af
móðurmjólk (18 frumbyrjur og fjórar tvíbyrj-
ur), sem safnað var á fæðingadeild Landspítal-
ans í júni og júlí 1993. í sýnunum var nokkurt
magn af díklór-dífenýl-díklóreten (DDE),
hexaklórbensen (HCB) og pólíklórbífenýlsam-
böndum (PCB), en ekkert hexaklórsýklóhex-
an (HCH). Ekki var marktækur munur á
magni þessara efna í mjólk frum- eða tvíbyrja.
Magn efnanna var svipað og fundist hefur í
móðurmjólk í nálægum löndum síðustu ár og
minna en í Frakklandi, Þýskalandi, Ítalíu og
meðal Inúíta í N-Kanada, en meira en í S-
Kanada eða Bretlandi. Magn efnanna var talið
vera langt undir hugsanlegum hættumörkum
fyrir ungbörn.
Inngangur
Lengi hefur mönnum verið ljóst að mengun
af völdum ýmissa þrásetinna (persistent) klór-
kolefnissambanda er meðal alvarlegustu um-
hverfisvandamála jarðarbúa. Efni þessi skipta
hundruðum, en eru flest skyld að gerð.
Þekktust þessara mengunarefna eru ýmis
varnarefni eins og díklór-dífenýl-tríklóretan
(DDT) og umbrotsefni þess (díklór-dífenýl-
díklóreten (DDE) og díklór-dífenýl-díklóretan
(DDD)), hexaklórsýklóhexan (HCH) og
hexaklórbensen (HCB). Efni af skyldum upp-
runa eru pólíklórbífenýlsambönd (PCB efni).
Þau voru framleidd sem flókin blanda um 50-
60 afleiða (congeners) undir sérheitinu Aro-