Læknablaðið - 15.02.1999, Qupperneq 87

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
175
Sýnd eru mismunandi tæki
til sýrustigsmælinga og skil-
vindur og vogir af ýmsum
gerðum og smásjár, þar á
meðal elsta smásjá sem hefur
varðveist hér á landi, smásjáin
sem Willard Fiske gaf Lærða
skólanum 1881. A meira en
60 veggspjöldum er rakin
saga lækninga á Islandi, sér-
lega baráttan við smitsjúk-
dóma.
Saga lækningarannsókna
(meinatækni) í nútíma skiln-
ingi verður ekki rakin miklu
lengra aftur en til Holds-
veikraspítalans í Laugarnesi
og St. Jósefsspítala á Landa-
koti í upphafi þessarar aldar.
Þótt líklegt sé að Bjarni Páls-
son landlæknir liafi fyrstur
manna eignast míkróskóp á
íslandi voru míkróskóp ekki
Stefán Jónsson-lœknir og dósent
við lœknadeild Háskóla Islands.
notuð hér í læknisfræði fyrr en
seint á 19. öld. Hans Georg
Schierbeck landlæknir kom
með míkróskóp hingað 1882
til læknisfræðilegra nota og
hann greindi í því berklabakt-
eríur í hráka árið 1889. Gísli
Guðmundsson var brautryðj-
andi í gerlafræði og lækninga-
rannsóknum á öðrum áratugi
20. aldar. Stefán Jónsson
læknir hóf hér smásjárskoðun
á vef og hann kom upp fyrstu
rannsóknarstofu Háskóla Is-
lands. Það var árið 1917. Þar
fékkst hann við sjúkdóms-
greiningar byggðar á vefja-
skoðun, gerlarannsókn og
blóðvatnsprófum. Stefán varð
fyrstur til þess að blóðflokka
íslendinga og hann komst að
hinu afar háa algengi O-
blóðflokks hjá þeim samfara
mjög lágu algengi A-blóð-
flokks. Margra annarra braut-
ryðjenda í læknisfræði hér á
landi á þessari öld er getið.
Sýningin er opin daglega lil
febrúarloka.
Nýtt læknatal í vinnslu
Læknar, skilið æviskrám fyrir febrúarlok!
Eins og læknum er kunnugt
stendur nú yfir vinna við nýtt
læknatal sem fyrirhugað er að
komi út í sumar. Þetta mun
verða fjórða útgáfa Lækna á
Islandi en hinar fyrri komu út
1944. 1970og 1984. Vafasamt
er talið að þessi útgáfa rúmist í
einu bindi eins og þær fyrri og
er reiknað með að læknatalið
verði að minnsta kosti í tveim-
ur bindurn, ef ekki þremur.
Að sögn Sigurbjöms Sveins-
sonar formanns ritnefndar hafa
skil lækna á æviskrám sínum
verið góð en þó vantar nokkuð
á að allt hafi skilað sér. Hefur
þeim sem ekki eru búnir að
skila verið gefinn frestur til
febrúarloka. Eftir það mun
ritnefnd setja saman æviskrár
eftir opinberum heimildum um
þá sem ekki skila sjálfir því
brýnt er að læknatalið veiti
tæmandi upplýsingar um alla
íslenska lækna, fyrr og síðar.
Að sjálfsögðu er á allan hátt
æskilegra og skemmtilegra að
læknar skili sjálfir æviskrám
því hætt er við að það sem ein-
göngu styðst við opinberar
heimildir verði gloppótt og
þurrlegt. Það eru því eindregin
tilmæli ritnefndar að þeir sem
eiga eftir að skila geri það sem
fyrst. Verið getur að sumir hafi
strandað á því að það vanti
réttar dagsetningar, svo sem
fæðingar- eða dánardægur ætt-
ingja eða eitthvað þess háttar
en það skulu menn ekki láta
aftra sér frá því að senda inn
æviskrár því auðvelt er fyrir
ritnefnd að nálgast slíkar upp-
lýsingar.
Sigurbjörn sagði að senni-
lega yrði þetta í síðasta sinn
sem læknatal kemur út með
þessum hætti. Fyrir hartnær
tveimur áratugum þegar unnið
var að síðustu útgáfu óraði
menn ekki fyrir þeim breyt-
ingum sem síðan hafa orðið á
tækni við útgáfu og upplýs-
ingamiðlun. Því væri eins víst
að eftir önnur 20 ár verði út-
gáfa með allt öðru sniði en nú
er. Það mætti því búast við að
læknatalið sem kemur út í
sumar verði fljótlega eftirsótt
af söfnurum, gott ef ekki
antfk!
Auk Sigurbjörns eiga þeir
Hafsteinn Sæmundsson og
Örn Bjarnason sæti í ritnefnd
en ritstjóri verksins er Gunn-
laugur Haraldsson þjóðhátta-
fræðingur á Akranesi.
-ÞH