Dagblaðið Vísir - DV - 01.06.2007, Blaðsíða 18

FÖSTudagur 1. júní 200718 Helgarblað DV
Sigurinn breyttiSt í martröð
Loftárás
ísraelar unnu sex daga
stríðið fyrst og fremst með
yfirburðum í háloftunum.
Þegar Ísraelar sigruðu alla óvini
sína auðveldlega á aðeins sex dög-
um í júníbyrjun 1967 töldu marg-
ir þeirra að grunnur væri lagður
að öruggari framtíð Ísraels. Þannig
töldu menn að landsvæði sem þeir
náðu á sitt vald gæti orðið til að
draga úr árásum á Ísrael og ísra-
elska borgara, enda lengdust þær
leiðir sem árásarmenn þyrftu að
fara um. Raunveruleikinn varð þó
annar og vonir Ísraela um friðsam-
legri framtíð fóru fyrir lítið, eins og
sést nú þegar fjörutíu ár eru liðin
frá stríðinu stutta sem breytti svo
miklu í Mið-Austurlöndum.
Hetjulegur sigur
Sex daga stríðið var vopnað stríð
milli herja Ísraels annars vegar og
herja Egyptalands, Sýrlands og Jór-
daníu hins vegar. Frá 5. júní til og
með 10. júní árið 1967 náðu Ísraelar
völdum yfir Sinai-skaganum, Gaza-
svæðinu, Vesturbakkanum og Gól-
an-hæðunum, sem í kjölfarið hafa
verið kallaðar hernumdu svæðin.
Auk þess náðu Ísraelar yfirráðum
yfir Jerúsalem með því að reka jór-
danska herinn aftur yfir Dauðahaf-
ið. Þar að auki réði Ísrael yfir Grát-
múrnum í Ísrael fyrsta sinn í 2.000
ár, en hann er talinn vera heilagasti
staður gyðinga.
Leiðtogar arabaríkjanna leiddu
skömm yfir þjóðir sínar og leiðtogar
Sovétríkjanna, sem studdu dyggi-
lega við bakið á arabaríkjunum
með ráðgjöf og hátæknivopnum,
túlkuðu ósigurinn sem móðgun
yfir því að bandamaður Bandaríkj-
anna hefði unnið jafn auðveldan
sigur og raun bar vitni. Sigurinn í
sex daga stríðinu er án efa hetju-
legasti og stórkostlegasti hernaðar-
sigur Ísraels til þessa. Sigurinn varð
til þess að festa stjórnvöld í sessi og
auka vinsældir stjórnmálamanna
og sem dæmi þá var herforingi ís-
raelska hersins Ariel Sharon, síðar
gerður að forsætisráðherra lands-
ins. En afleiðingarnar voru þær að
þessi svæði hafa verið uppspretta
flestallra deilna ríkjanna, hvort
heldur vopnaðra eða óvopnaðra,
frá hernáminu.
Potturinn hitnar
Allt frá stofnun Ísraelsríkis árið
1948 átti landið í skærum við ar-
abíska nágranna sína, eftir að hafa
numið land sem Palestínumenn
telja sitt föðurland. Arabísku ná-
grannarnir fundu til samúðar með
bræðrum sínum og systrum og réð-
ust inn í landið daginn eftir stofn-
un þess með það að markmiði að
„þurrka Ísrael út af kortinu,“ eins og
það var orðað. Ísraelar sigruðu og
juku landsvæði sitt um fjórðung.
Þegar Nasser forseti Egypta-
lands þjóðnýtti Súez-skurðinn árið
1956 og kom þar með í veg fyr-
ir eina helstu flutningaleið Ísraela
inn og út úr landinu lenti þjóðun-
um aftur saman með þeim afleið-
ingum að Ísraelar þvinguðu Egypta
í Sinai-stríðinu aftur út af Sinai-
skaganum. Misserin fyrir upphaf
sex daga stríðsins einkenndust af
spennu milli landanna og má segja
að kalt stríð hafi þegar verið haf-
ið í fjölmiðlum landanna. 22. maí
1967 ákváðu Egyptar að loka fyrir
alla skipaumferð um Tiran-sundið
til Ísraels. Lokunin kom í veg fyrir
einu flutningaleið landsins til Asíu
auk þess sem hún lokaði á stærsta
olíuinnflytjanda landsins, Íran.
Potturinn sýður
Þrátt fyrir að Ísraelar hefðu sigr-
að óvini úr öllum áttum lifði friður-
inn ekki lengi. Sýrlendingar héldu
áfram að skjóta á þorp, bændur og
sjómenn ofan úr Gólan-hæðun-
um, Jórdanar leyfðu palestínskum
hryðjuverkamönnum að aðhafast
frjálslega við landamæri sín að Ísra-
el og Egyptar gerðu sem fyrr árásir á
Gaza-svæðinu. Í kjölfar fjölda skot-
árása Sýrlendinga ofan af Gólan-
hæðum á ísraelsk þorp í apríl 1967
skutu ísraelskar herþotur niður sex
MiG-orrustuþotur sem Sýrlend-
ingar höfðu fengið að gjöf frá Sov-
étríkjunum og sendu þar með skýr
skilaboð um að yfirgangurinn yrði
ekki liðinn. Í kjölfarið bað Sýrlands-
stjórn Nasser forseta Egyptalands
um stuðning í baráttunni gegn Ísra-
el, sem fékkst auðveldlega.
Sex daga stríðið er stórkostlegasti hersigur Ísraels til þessa og
styrkti stöðu landsins gagnvart arabísku nágrönnunum. Ísra-
elar náðu í kjölfarið á sitt vald öllum mikilvægustu landamæra-
svæðunum og gátu komið í veg fyrir frekari árásir á landið.
Bandaríkjamenn stuðluðu að ítrekuðum friðarsamningavið-
ræðum milli stríðandi fylkinga þar sem megináhersla var lögð
á að skipta út hernumdu svæðunum fyrir frið, án árangurs.
blaðamaður skrifar: skorri@dv.is
Skorri GíSLaSon
Þotur eyðilagðar
ísraelar náðu að eyðileggja nánast allan flugflota Egypta
með því að sprengja orrustuþoturnar á jörðu niðri.