Dagblaðið Vísir - DV - 01.06.2007, Blaðsíða 20

Sumir telja að nútíminn hafi riðið í hlað á Íslandi
þegar Friðrik konungur VIII heimsótti þjóðina fyr-
ir hundrað árum, sumarið 1907. Heimsóknarinnar
verður minnst með ýmsum hætti á næstum vikum;
byrjaði í gær þegar núverandi konungur, herra Ólaf-
ur Ragnar Grímsson, opnaði sýningu á ljósmyndum
frá konungskomunni í Þjóðarbókhlöðunni.
Íslendingum hefur orðið heimsókn Friðriks VIII
minnisstæð. Öðrum þræði stafar það af því að eng-
inn hinna dönsku konunga okkar var þjóðinni jafn
velviljaður og hann. Hitt skiptir ekki minna máli að
landsmönnum fannst konungskoman á sinn hátt
opinber viðurkenning á því að þeir væru þjóð með-
al þjóða. Kapp var lagt á að hafa móttökurnar sem
myndarlegastar svo Danir áttuðu sig á að Íslending-
ar væru höfðingjar heim að sækja. Við værum ekki
„skrælingjar í skinnbrókum“ eins og séra Ólafur Ól-
afsson fríkirkjuprestur í Reykjavík komst að orði, en
hann var í móttökunefndinni.
Eins og títt er um fátækar smáþjóðir þjáðust Íslend-
ingar af vanmetakennd í upphafi tuttugustu aldar. Það
lýsti sér í upphafningu þess sem að utan kom og að
sama skapi vanmati á annarri arfleifð en bókmenning-
unni gömlu. Því miður nægði konungsheimsóknin ekki
til að útrýma þessu viðhorfi. Næstu áratugina dund-
aði þjóðin sér við að losa sig við flest það sem minnti á
forna tíma og fátækt. Torfhúsin og timburhúsin gömlu
urðu illa fyrir barðinu á þessu. Fyrir vikið er byggingar-
arfleifð okkar nánast horfin sjónum.
Maður skyldi ætla að nú þegar Íslendingar eru
orðnir einhver ríkasta þjóð veraldar og njóta álits fyr-
ir menningu sína, atvinnulíf og velferðarkerfi geti þeir
látið vanmetakenndina lönd og leið. Samt skýtur hún
alltaf upp kollinum öðru hverju í einni eða annarri
mynd. Það er eins og við þurfum endalaust að sanna
að við séum engir „skrælingjar í skinnbrókum“. En
fyrir hverjum? Áreiðanlega ekki umheiminum. Fyrir
sjálfum okkur?
Ég er ekki talsmaður forsjárhyggju. Fólk á að fá að
ráða sér sjálft og glíma við vandræðin ef það stofnar
til þeirra. En ég viðurkenni að ég var feginn þegar ég
heyrði í fréttum að einhverjir húmorslausir embættis-
menn hefðu komið í veg fyrir að sveitarfélagið Höfða-
hreppur tæki upp nafnið Kántrýbærinn Skagaströnd
eins og vilji íbúanna í þessu ágæta byggðarlagi mun
hafa staðið til. Nafnið Skagaströnd varð niðurstaðan.
Það er ættað frá dönskum kaupmönnum sem fundu
upp nafnið Skagestrand fyrr á öldum.
Skagaströnd er svo sem ágætt heiti. En af hverju
ekki áfram Höfðahreppur? Hreppur er eitt elsta hug-
tak og stofnun íslensks þjóðfélags. Á sér lifandi sögu
allt frá landnámsöld. Mér hefur þótt dapurlegt að
fylgjast með því hvernig hreppsheitið hefur smám
saman á undanförnum árum vikið fyrir nýjum nöfn-
um sveitarfélaganna í landinu. Getur verið að orð-
ið þyki púkalegt? Sjálfum þykir mér það sterkt og
hljómmikið. Ekki spillir saga þess fyrir.
Kúrekatónlistin sem Hallbjörn Hjartarson gerði
fræga er út af fyrir sig skemmtilegur menningar-
auki. En Höfðahreppsbúar eiga líka merkilega sögu
og frábæra náttúru sem þeir þurfa sannarlega ekki
að skammast sín fyrir. Með fullri virðingu fyrir Hall-
birni og tónlist hans finnst mér að íbúarnir ættu ekk-
ert síður að halda á lofti landnámsmönnum sínum,
Hólmgöngu-Mána og Eilífi-Erni, sögunni af fjársjóði
Þórdísar spákonu í Spákonufelli og hinni fornfrægu
verslunarmenningu staðarins. Og umhverfinu sem
heillað hefur aðkomumenn frá fornu fari eins og til
dæmis má lesa um í ferðabók Ebenesers Hender-
sen sem færði íbúum Höfðahrepps biblíur í byrjun
nítjándu aldar. Síðast en ekki síst hefðu þeir gjarn-
an mátt varðveita hreppsheitið gamla. En það er víst
orðið of seint. Því miður.
Þegar við kjósum fulltrúa okkar á Alþingi Íslendinga treystum við því
jafnframt að þeir fari með þá fjármuni sem þeim er falin umsjón með,
á þann hátt sem þjóðinni er fyrir bestu. Við treystum því að fulltrúar
okkar taki ákvarðanir sem eru bestar fyrir þjóðarbúið og fyrir þjóðina
alla. Það er því lágmarkskrafa að stjórnmálamenn, og ekki síst ráðherr-
ar, taki ákvarðanir á grundvelli þess sem hentar þjóðinni best. Ákvarð-
anir eiga ekki að byggjast á því sem hentar stjórnmálamanninum sjálf-
um og hans pólitísku framtíð - aldrei.
Í úttekt í DV í dag kemur fram að Kristján Möller, nýr samgöngu-
ráðherra, hafi lýst því yfir við Hannes Kristmundsson garðyrkjubónda,
sem farið hefur fyrir þrýstihópi þeirra sem vilja tvöföldun Suðurlands-
vegar strax, í samtali þeirra í fyrradag að ekki kæmi annað til greina en
að tvöfalda Suðurlandsveginn - og það strax. Ekki náðist í samgöngu-
ráðherra við vinnslu fréttarinnar til að fá þetta staðfest en engin ástæða
er til að efast um orð Hannesar.
Þetta eru mikil vonbrigði. Þegar Kristján Möller tók við lyklunum að
samgönguráðuneytinu úr höndum Sturlu Böðvarssonar, sagðist hann
ætla að fara að einu og öllu að þeirri samgönguáætlun sem gildir næstu
tólf árin og Vegagerðin vinnur eftir. Í henni er gert ráð fyrir því að Suð-
urlandsvegur verði breikkaður og akstursstefnur aðskildar. Vegagerðin
vinnur út frá því að það verði gert samkvæmt svokallaðri 2+1 útfærslu
sem gefið hefur mjög góða raun í Svíþjóð og víðar. Sérfræðingar Vega-
gerðarinnar hafa ítrekað bent á að litlar sem engar röksemdir liggi fyr-
ir því að tvöföldun sé skynsamari en 2+1 útfærslan. Þar liggja fyrst og
fremst tilfinningalegar ástæður að baki.
Á síðasta ári létust 31 í umferðarslysum á landinu, þar af týndu átta
börn og ungmenni lífi. Í lok síðasta árs varð hræðilegt slys á Suður-
landsvegi þar sem karlmaður á þrítugsaldri og fimm ára stúlka biðu
bana. Eftir hið hörmulega slys urðu um það miklar umræður í þjóðfé-
laginu hve nauðsynlegt væri að tvöfalda Suðurlandsveg - engar mála-
myndanir, svo sem 2+1 útfærsla, væru ásættanlegar. Þáverandi sam-
gönguráðherra fól þá Vegagerðinni að kanna útfærslu tvöfalds vegar en
Vegagerðin hafði fram til þessa unnið að 2+1 útfærslu, líkt og gert er ráð
fyrir í samgönguáætlun.
Í skýrslum Vegagerðarinnar kemur fram að banaslysum fækkar jafn-
mikið á svokölluðum 2+1 vegi og tvöföldum (2+2). 2+1 vegur er útfærð-
ur þannig að tvær akreinar liggja í aðra akstursstefnu en ein í hina og
víxlast þær með reglulegu millibili þannig að bílar úr gagnstæðri átt
geta aldrei skollið saman. Kostnaður við lagningu 2+1 vegar er hins
vegar tvisvar til þrisvar sinnum minni en lagning tvöfalds vegar, en það
fer eftir útfærslu tvöföldunarinnar. Það er því hægt að leggja þrefalt
lengri vegarkafla með 2+1 útfærslu en 2+2. Það þýðir þrefalt lengri ör-
uggur vegur fyrir þá upphæð sem verja á til verksins.
Flest banaslys verða í um 50 kílómetra radíus frá Reykjavík. Væri
ekki nær að tryggja öryggi vegfaranda á því svæði hið fyrsta með því að
ráðast í breikkun þjóðvegar 1 upp í Borgarnes og til Selfoss með 2+1 út-
færslu í stað þess að tvöfalda hálfa leiðina til Selfoss og bíða með rest-
ina þar til fjárveiting verður möguleg?
Auðvitað yrði það ekki vinsæl ákvörðun samgönguráðherra að ráð-
ast í 2+1 útfærslu hjá þeim sem barist hafa fyrir tvöföldun. En ber Kristj-
áni Möller ekki skylda að tryggja öryggi sem flestra í umferðinni á sem
stystum tíma þó svo að hann nældi eflaust í nokkur atkvæði á Suður-
landi fyrir flokkinn sinn á næsta kjörtímabili ef hann léti tvöfalda Suð-
urlandsbraut? Hvar liggja hagsmunirnir? Sigríður Dögg Auðunsdóttir
föstudagur 1. júní 200720 Umræða DV
Pólitík og ákvarðanir
Útgáfufélag: Dagblaðið-Vísir útgáfufélag ehf.
Stjórnarformaður: Hreinn loftsson framkVæmDaStjóri: Hjálmar Blöndal
ritStjóri og áByrgðarmaður: Sigurjón m. Egilsson
fulltrÚi ritStjóra: janus Sigurjónsson
Umbrot: dV. Prentvinnsla: Prentsmiðja Morgunblaðsins. Dreifing: Árvakur. dV áskilur sér rétt til að
birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð.
fréttaStjóri: Brynjólfur Þór guðmundsson
aðStoðarritjóri: Sigríður Dögg auðunsdóttir auglýSingaStjóri: auður Húnfjörð
nútíminn heilsar
á Skagaströnd
Ungliðarnir urra
Flokksmenn í ungliðahreyfingu
Samfylkingarinnar eru ekki á eitt
sáttir við ákvörð-
un Ingibjargar
Sólrúnar Gísla-
dóttur að velja
Lúðvík Berg-
vinsson sem
þingflokksfor-
mann. Unglið-
arnir hafa lýst
yfir vonbrigð-
um með að fyrst hafi verið gengið
fram hjá Ágústi Ólafi Ágústssyni
og Katrínu Júlíusdóttur í val á ráð-
herrum og því næst sé Lúðvík val-
inn í þingflokksformennsku þrátt
fyrir að hafa tapað í varaformanns-
kjöri, sveitastjórnarkosningu og
prófkjörum.
Klappið
Ritstjóraskipti urðu á Blaðinu í gær
sem flyst á næstunni úr prent-
smiðjuhúsi Morgunblaðsins í
höfuðstöðvarnar sem sumir hafa
kallað loftvarna-
byrgið vegna
útlits þess. Í
gærmorgun
var tilkynnt að
Trausti Haf-
liðason rit-
stjóri viki og
Ólafur Steph-
ensen tæki við
af honum og
var mörgum starfsmönnum var
brugðið. Að lokum var þó hvatt til
þess að klappað yrði fyrir Trausta
fráfarandi ritstjóra en athygli vakti
að ekkert var klappað fyrir Ólafi.
Rót á starfsmönnum
Nú velta menn fyrir sér hvað verði
um starfsmenn Blaðsins. Ljóst er
að flutningur-
inn yfir í Morg-
unblaðshúsið
leggst misjafn-
lega í fólk og
óvissan um
hvað framtíð-
in ber í skauti
sér er ekki upp-
örvandi fyrir
fólk sem hefur sumt hvert gengið í
gegnum margar miklar breytingar
á Blaðinu á skömmum tíma. Loks
spyrja menn hvað Kolbrún Berg-
þórsdóttir menningarblaðamaður
gerir en hún hefur verið einn harð-
asti gagnrýndi Morgunblaðsins í
fjölmiðlapistlum sínum.
Sandkorn
Dugguvogi 12 - 104 Reykjavík - S: 517 7040 - www.hobbyhusid.is
Opnunartími: mán-föst 10.00-18.00, laugard 13.00-17.00, sunnud 13.00-16.00
Mikið úRval
af hjólhýSuM
verð frá 1.690.000
og húsbílar verð frá 4.990.000
Skoðaðu úrvalið hjá okkur.
GUÐMUNDUR MAGNÚSSoN
sagnfræðingur skrifar
„Ég viðurkenni að ég var feginn þegar ég
heyrði í fréttum að einhverjir húmors-
lausir embættismenn hefðu komið
í veg fyrir að sveitarfélagið Höfða-
hreppur tæki upp nafnið Kántrýbær-
inn Skagaströnd.“
HUGLEIKUR