Læknablaðið : fylgirit - 31.07.1995, Qupperneq 32

32
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
mundssonar, ritstjóra Pjóðólfs og eins nánasta
samstarfsmanns Jóns Sigurðssonar, forseta. Ann-
ar sonur þeirra hjóna var Knud Krabbe, yfir-
læknir í taugasjúkdómum, sem Krabbes sjúkdóm-
ur er kenndur við.
Sem kandídat á Ríkisspítalanum vann ég á
vöktum á slysavarðstofunni, og sáum við þá oft
slæm slys eftir skotbardaga manna úr neðanjarð-
arhreyfingunni og Þjóðverja. Erfiðleikarnir lágu í
því að koma þeim slösuðu undan, því við vissum,
að Þjóðverjar kæmu brátt á eftir. Einu sinni kom
kollega okkar, aðstoðarlæknir á augndeildinni,
og hafði hann fengið skot í gegnum annað lungað.
Hann var færður víðs vegar um spítalann og end-
aði á húðdeildinni. En þegar Þjóðverjar komu á
slysavarðstofuna, var hann fluttur í eina prófess-
orsvilluna þar á staðnum. Hann náði bata.
Ég varð aldrei fyrir óþægindum vegna föður-
nafns míns, hef sennilega verið svo germanskur
útlits. Ein æskuvinkona mín frá Bfldudal hafði
gifst norskum tannlækni í Osló. Það vissu nú allir,
hvað íbúar Oslóar höfðu það skítt. Við fengum
hins vegar ríflega af mat, svo mér datt í hug, að
senda þeim mat og gerði það. Síðan fékk ég allt í
einu bréf og undir því stóð HD. Þar stóð, að ég
skyldi gæta mín á matarsendingum til Noregs. Ég
tók þetta bréf með mér á spítalann og sýndi kol-
legunum það. Þeir hrukku við, enda margir í and-
spyrnuhreyfingunni. „Veistu ekki, hvað HD er,
Erik Warburg (1892-1969), yflrlæknir við deild B
á Ríkisspítalanum í Kaupmannahöfn og prófessor
við Kaupmannahafnarháskóia.
maður?“ „Nei, hvað er það?“ „Það er Holgeir
danski, aðal mótstöðugrúppan okkar.“ Þeir vissu
allir, að ég var eins og hreinræktaður Dani gagn-
vart Þjóðverjum. Þeir skildu mig oft einan eftir á
deildinni, þegar þeir voru að fara á æfingar, og
varð ég þá að fara uppeftir og taka fyrir þá vakt-
irnar. „Hvern andskotann hefurðu gert? Send-
irðu mat til Noregs?" „Já, ég gerði það.“ „Við
skulum komast að þessu.“ Svo komu þeir aftur.
Maður þessarar æskuvinkonu minnar reyndist þá
vera hinn versti nasisti. Seinna hraktist hann úr
landi og endaði sína ævi hér uppi á Islandi. Ég
kynntist honum. Hann hafði kært mig fyrir að
brjóta reglurnar. Það voru þakkirnar fyrir mat-
inn. Annars höfðu þeir Islendingar, sem við hjón-
in þekktum, engin samskipti við Þjóðverja.
Á Ríkisspítalanum var ég fyrst á göngudeild
fyrir sjúklinga með ýmsa innvortis sjúkdóma, en
síðustu þrjú til fjögur árin á lyflæknisdeild B, sem
prófessor Erik Warburg stjórnaði. Hann var
þekktur persónuleiki á Norðurlöndum, gyðingur,
stórvel gefinn, skapstór og orðljótur, sem flestir
okkar vöndust, enda var það mest í nösunum. Ég
tók eftir því á spítalanum í Kaupmannahöfn, að í
gangi voru miklir kurteisisfrasar og hálfgert eða
algert snobb við yfirmenn. Þó tók út yfir á deild-
inni hjá prófessor'Warburg. I byrjun var það svo,
að þegar Warburg kom á stofugang, hneigðu hin-
ar gömlu deildarhjúkrunarkonur sig fyrir honum,
svo mér fannst ég heyra brakið í gömlu hnjáliðun-
um. Þetta átti nú ekki við Islendinginn í mér, og
þetta mun hafa verið síðasta kynslóðin, sem þetta
gerði. Mér líkaði þarna ágætlega, enda deildin
talin ein af þeim bestu í Danmörku.
Ég lenti stundum í orðasennum, þegar viðskiln-
aðurinn við Dani árið 1944 var á döfinni. Ég vildi
náttúrulega aðskilnað. Ég man, að Warburg
sagði; „Það er nú alltaf sama skítalyktin af þessum
íslendingum." Það var alltaf sami kjafturinn á
honum. Mér þótti verra að eiga við minn ágæta
vin á Berklavarnastöðinni, Winge yfirlækni, sem
var vænn maður. Hann var óskaplega sár fyrir
kóngsins hönd. Ég var að reyna að skýra þetta út
fyrir honum. „Þú verður að skilja það, að það er
stríð og við vitum ekkert, livað verður eftir stríð-
ið. Hvað á ein þjóð að gera, sem hefur fullan rétt
til að taka málið í sínar hendur? Hvað heldurðu,
að þú gerðir?“ En hann gat ekki skilið þetta og
sagði: „Finnst þér ekki, að við höfum góðan
kóng?“ Og ég sagði það engu máli skipta. „Það er
þjóðin, sem vill verða frjáls. Ég skil þetta, af því
að ég er íslendingur, en þú skilur þetta ekki, af því
að þú ert Dani.“ Þetta vorum við að þvarga um,
en ég fékk ekki nokkurn hljómgrunn. Málið var,
að Kristján X. var orðinn þjóðhetja. Hann var