Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1996, Síða 18

18
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82/FYLGIRIT 31
E-8. Moraxella catarrhalis
blóðsýkingar
Bolli 1‘órsson, Villielmína Haraldsdóttir, Már Krist-
jánsson
Frá lyfjadeild og smitsjúkdómadeild Sjúkrahúss
Reykjavíkur
Inngangur: Moraxella (Branhamella) catarrhalis
er hluti af eðlilegri örveruflóru efri öndunarfæra en
veldur sjaldan blóðsýkingu. Við meðhöndluðum
sjúkling sem fékk M. catarrhalis blóðsýkingu og því
vakti forvitni okkar að kanna ritaðar heimildir um
M. catarrhalis blóðsýkingar og hvort fleiri tilfelli
hefðu greinst á íslandi.
Sjúkratilfelli: Fjörutíu og átta ára gamall maður
var lagður inn á lyfjadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur
með lungnabólgu. Hann hafði ári áður greinst með
hvítblæði af „prólymfócýta'1 gerð og fengið lyfja-
meðferð án varanlegs árangurs. Blóðrannsóknir
leiddu í ljós mikla fækkun á hlutleysiskyrningum og
blóðflögum. Ræktanir frá koki, úr hráka og blóði
sýndu M. catarrhalis. Sjúklingur var meðhöndlaður
með gentamýcíni og ceftríaxóni og náði sér vel.
Efni og aðferðir: Kannaðar voru allar jákvæðar
blóðræktanir fyrir M. catarrhalis á Landspítalanum
og Borgarspítala frá 1976 til 1995. Leitað var með
aðstoð tölvu í MEDLINE að jákvæðum blóðræktun-
um, hjartaþelsbólgu og heilahimnubólgu af völdum
M. catarrhalis á tímabilinu 1981 til 1995.
Niðurstöður og umræða: Tvö önnur tilfelli af M.
catarrhalis blóðsýkingu fundust á íslandi. Annað var
10 mánaða barn með miðeyrnabólgu og augntóftar-
bólgu og hitt 45 ára karlmaður grunaður um heila-
himnubólgu. Auk þeirra fundust 59 tilfelli í MED-
LINE. Sjúklingum með M. catarrhalis blóðsýkingu
má skipta í þrjá megin hópa: ónæmisbældir sjúkling-
ar, sjúklingar með öndunarfærasjúkdóma og sjúk-
lingar án annarra sjúkdóma. Sjúklingar með ónæm-
isbælingu hafa oft óþekktan upphafsstað sýkingar-
innar, sjúklingar með öndunarfærasjúkdóma hafa
oftast lungnabólgu en sjúklingar án annarra sjúk-
dóma, efri öndunarfærasýkingu. Horfur eru góðar
nema hjá sjúklingum með hjartaþelsbólgu. Blóðsýk-
ingar af völdum M. catarrhalis hafa oftast vægan
gang en geta verið lífshættulegar einkum hjá sjúk-
lingum með ónæmisbælingu.
E-9. Spítalasýkingar á
gjörgæsludeild Landspítalans
Sigurður Magnason, Karl G. Kristinsson, Þorsteinn
Sv. Stefánsson, Helga Erlendsdóttir, Lovísa Bald-
ursdóttir, Einar Jónmundsson, Sigurður Guð-
mundsson
Frá lœknadeild HÍ, sýklafrœðideild, svœfinga- og
gjörgæsludeild, röntgendeild og lyflœkningadeild
Landspítalans
Markmið: Að meta tíðni spítalasýkinga og greina
sýkingarvalda, áhættuþætti sýkinga, sýkingarstaði,
bólfestu sýkla og dánartíðni á gjörgæsludeild Land-
spítalans.
Aðferðir: f rannsóknina voru teknir sjúklingar
sem dvöldu lengur en 48 klukkustundir á deildinni.
Ræktanir voru teknar við innlögn og síðan þrisvar í
viku (frá barka, maga, munnkoki, þvaglegg og öðr-
um stöðum eftir þörfum). Sýkingar voru greindar
samkvæmt skilmerkjum frá CDC, Bandaríkjunum.
A fyrstu 12 mánuðum rannsóknarinnar hafa 140
sjúklingar verið teknir inn í rannsóknina í 150 skipti.
Rannsókninni er enn ólokið.
Niðurstöður: Áttatíu og sjö spítalasýkingar
greindust á deildinni í 48 af 150 sjúkralegum (32%).
Meðalaldur sjúklinga var 58 ár (0-87) og af þeim
voru 60% karlmenn. Algengustu sýkingarnar voru:
þvagfærasýkingar, 27 (31%); lungnabólga, 18
(21%); blóðsýking, 15 (17%); sárasýking átta (9%)
og barkabólga sjö (8%). Helstu sýkingarvaldar voru
E. coli (15), Klebsiella sp. (7) og aðrar Enterobac-
teriaceae (9), Enterococcus sp. (12), Candida sp.
(12), S. epidermidis (7), P. aeruginosa (7) og aðrir/
óþekktir (18). Sýktir sjúklingar dvöldu að jafnaði í
15,0 daga á deildinni en ósýktir í 4,2 daga (p<0,05).
Allir sjúklingar sem dvöldust lengur en þrjár vikur á
deildinni sýktust að minnsta kosti einu sinni. Meðal-
aldur sýktra sjúklinga var 63 ár og ósýktra 56 ár
(p<0,05). Hvorki Var marktækur munur á APA-
CHE-II né TISS skori við innlögn hjá sýktum og
ósýktum sjúklingum. Dánartíðni sýktu sjúklinganna
var 13,0% (6/46) en 20,2% (19/94) hjá ósýktu sjúk-
lingunum (p=e.m.).
Ályktun: Tíðni spítalasýkinga á gjörgæsludeild er
veruleg og tengist einkum langri dvöl. Flestar sýk-
inganna voru af völdum Gram-neikvæðra stafbakt-
ería. Þörf er á virku forvarnarstarfi og baráttu gegn
spítalasýkingum.
E-10. Gæðastjórnun sýklalyfjagjafa
Anna S. Þórisdóttir*. Bessi H. Jóhannesson**, Har-
aldur Briem*
Frá *smitsjúkdómadeild og **apóteki Sjúkrahúss
Reykjavíkur
Inngangur: Vaxandi fjöldi sýklalyfjategunda og
aukinn kostnaður vegna þeirra, krafa um bestu fá-
anlegu meðferð og takmörkuð fjárráð í heilbrigðis-
þjónustunni valda því að víða er leitað leiða til að
bæta notkun sýklalyfja.
Markviss sýklalyfjameðferð snertir ekki einungis
upprætingu á sýkingu sjúklings. Erlendar rannsókn-
ir benda til að gæðastjórnun leiði jafnframt til færri
aukaverkana, dragi úr ónæmismyndun sýkla og
lækki kostnað sjúkrahúsa vegna þessa lyfjaflokks
sem nemur 25-30% af heildarkostnaði lyfja á sjúkra-
húsum
Framkvæmd: Framkvæmd verkefnisins byggist á
samvinnu smitsjúkdómalæknis og lyfjafræðings þar