Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1996, Side 37

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82/FYLGIRIT 31
33
fyrir C-allelið hafa 9,5% hærra plasma apoA-I
(159mg/dl vs 144mg/dl) miðað við þá sem eru arf-
hreinir fyrir T-allelið og þannig 19% minni áhættu á
kransæðasjúkdómi, svo fremi sem þeir reykja ekki.
E-45. Rannsókn á lípóprótín lípasa
meðal einstaklinga með hækkun á
þríglýseríðum
Birgir Jóhannsson*, Gunnar Sigurðsson**, ísleifur
Ólafsson***
Frá *læknadeild HÍ, **göngudeild Landspítalans
fyrir blóðfitumœlingar, ***rannsóknardeild Borgar-
spítalans
Inngangur: Hækkun á þríglýseríðum í blóði hefur
í för með sér aukna hættu á æðakölkun og briskirtils-
bólgu. Hún getur verið arfgeng og má þá oft rekja
orsök til stökkbreytinga í geni lípóprótín lípasa, sem
gegnir lykilhlutverki í niðurbroti þríglýseríða. Hann
situr á yfirborði æðaþels tengdur fjölsykrungum.
Heparín getur losað um þau tengsl og verður þá
lípóprótín lípasi mælanlegur í plasma. Tilgangur
rannsóknarinnar var að mæla magn lípasa í blóði
einstaklinga með hækkun á þríglýseríðum eftir hep-
aríngjöf og kanna hvort lágt magn lípóprótín lípasa
geti skýrt hækkunina.
Efniviður og aðferðir: Leitað var í skrám göngu-
deildar Landspítalans fyrir blóðfitumælingar að ein-
staklingum með hækkaða þríglýseríða. Tuttugu og
fimm einstaklingar (14 konur og 11 karlar) á aldrin-
um 30-78 ára fundust (meðalaldur 49,8 ár). Sautján
einstaklingar (níu konur og átta karlar) á aldrinum
24-73 ára (meðalaldur 42,9 ár) með eðlilegar blóð-
fitur voru einnig rannsakaðir til viðmiðunar.
Blóð var dregið fyrir og 10 mínútum eftir gjöf
heparíns í æð. Plasmað skilið frá og fryst við - 70°C
fram að mælingu. Magn lípóprótín lípasa í plasma
var mælt með „one step sandwich enzyme immu-
noassay" (Markit-F-LPL).
Niðurstöður: Magn lípóprótín lípasa var reiknað
sem mismunur mælinga á sýnum teknum fyrir og
eftir gjöf heparíns. Hann mældist á bilinu 65,5=404
ng/mL hjá hópi með hækkaða þríglýseríða og meðal-
talið reyndist 228,3±97,2 ng/mL. Meðaltal lípasans
hjá viðmiðunarhópi var 287,5±54,1 ng/mL. Mark-
tækur munur var á lípóprótín lípasa magni kvenna
og karla í tilfellahópi (p<0,01), þar sem konur höfðu
mun lægra magn. Um þriðjungur tilfella (32%) hafði
lípóprótín lípasa magn sem var meira en tveimur
staðalfrávikum fyrir neðan meðaltal viðmiðunar-
hóps (sjö konur og einn karl).
Umræður: Niðurstöður rannsóknarinnar benda
til að veruleg hækkun þríglýseríða í blóði stafi í
þriðjungi tilfella af ónógri myndun á lópóprótín líp-
asa. Það hlutfall er sambærilegt við erlendar rann-
sóknir. Þörf er á frekari rannsóknum til að komast
að orsök hækkunar á þríglýseríðum hjá þessum ein-
stakingum.
E-46. Kólesteróllækkandi meðferð
með simvastatíni bætir horfur
sykursjúkra kransæðasjúklinga
Guðmundur Þorgeirsson, Gunnar Sigurðsson og Jón
Þór Sverrisson, fyrir hönd 4S rannsóknarhópsins
Frá lyflœkningadeildum Landspítalans, Sjúkrahúss
Reykjavíkur og Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri
Skandínavíska simvastatínrannsóknin (4S), var
tvíblind, framskyggn meðferðarprófun á langtíma-
áhrifum simvastatíns á lífshorfur kransæðasjúklinga
með heildarkólesteról á bilinu 5,5-8,0 mM. Með-
ferðarhópurinn fékk 20-40 mg af simvastatíni og
lækkaði heildarkólesteról að meðaltali um 25%,
LDL-kólesteról um 35% og HDL-kólesteról hækk-
aði um 8%. Heildardánartíðnin lækkaði um 30%
vegna 42% lækkunar á dánartíðni af völdum krans-
æðaáfalla. Meðal 4444 þátttakenda í rannsókninni
hafði 201 sykursýki. Meðalaldur þeirra var 60 ár við
upphaf rannsóknarinnar og 78% voru karlar, 12%
voru á insúlínmeðferð og 38% á sykursýkitöflum.
Hjá hinum sykursjúku þátttakendum sem með-
höndlaðir voru með simvastatíni varð 27% lækkun í
heildarkólesteróli, 37% lækkun í LDL-kólesteróli,
7% hækkun í HDL-kólesteróli og 11% lækkun í
þríglýseríðum.
Hlutfallsleg áhætta (relative risk) á kransæðaáfalli
meðal hinna sykursjúku þátttakenda sem með-
höndlaðir voru með simvastatíni var 0,45 (95% ör-
yggismörk 0,27-0,74; p=0,002) það er 55% lækkun
á tíðni kransæðaáfalla. Hlutfallsleg áhætta meðferð-
arhópsins á öllum æðakölkunarvandamálum, þar á
meðal heilablóðföllum, var 0,63 (95% öryggismörk
0,43-0,92; p=0,018) eða 37% lækkun.
Athugun á afdrifum þessa sykursjúka undirhóps í
4S-rannsókninni bendir þannig sterklega til þess að
kólesteróllækkandi lyfjameðferð bæti stórlega hag
sykursjúkra kransæðasjúklinga og lækki bæði dánar-
tíðni og dragi úr sjúkleika. Þar sem sykursjúkir búa
við mjög aukna áhættu á kransæðaáföllum af öllu
tagi er hugsanlegt að ávinningur þeirra af kólesteról-
lækkandi lyfjameðferð sé jafnvel ennþá meiri en
ávinningur þeirra sem ekki hafa sykursýki.
E-47. Kynhormónar í blóði
sandreyðar við ísland
Árni Alfreðsson, Matthías Kjeld
Frá meinefnafræðideild Landspítalans
Fyrir 14 árum voru hafnar á Landspítalanum mæl-
ingar á hormónum í blóði stórhvala veiddum við
ísland á tímabilinu 1981-1989. Þetta voru fyrstu
rannsóknir af þessu tagi sem gerðar hafa verið. Mæl-
ingarnar beindust fljótlega að kynhormónum í lang-
reyði (balaenoptera physalus) en niðurstöður þeirra
reyndust gefa glöggar vísbendingar um æxlunar-
ástand dýranna. Þannig gaf hár prógesterónstyrkur í
blóði langreyðarkúa til kynna að þær væru þungaðar