Læknablaðið : fylgirit - 01.06.1996, Qupperneq 38

34
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82/FYLGIRIT 31
og lágur styrkur benti í flestum tilfellum til þess að
dýrin væru ókynþroska. Oestradiolstyrkur gaf hins
vegar iitlar upplýsingar í þessu efni og reyndist til
dæmis enginn munur oestradiolstyrks á milli kynja.
Blóðstyrkur testósteróns hækkaði í karldýrunum
yfir sumarmánuðina og er það í samræmi við árs-
tíðabundinn fengitíma þeirra yfir vetrarmánuðina.
Nú hafa verið hafnar mælingar á prógesteróni og
testósteróni í blóði sandreyða (balaenoptera boreal-
is) sem veiddar hafa verið á sama árabili og sýnin
tekin eins og hjá langreyðinni úr sporðæð strax eftir
dauða. Sandreyðurin kemur á miðin hér við land
seinni hluta sumars og veiðist því seinna á sumrinu
en langreyðurin. Prógesterónstyrkur í sandreyðar-
kúm reyndist vera mun lægri en í langreyðinni en gaf
þó til kynna mismunandi styrkleikahópa innan teg-
undarinnar eins og fundist hafði í langreyðinni.
Þungaðar sandreyðarkýr reyndust hafa að meðaltali
fjórum sinnum lægri prógesterónstyrk en langreyð-
arkýrnar. Lágur styrkur í blóði (0,lnmól/l eða
minna) fannst hjá mörgum dýrum og bendir til þess
að erfiðara sé að greina á milli kynþroska og ókyn-
þroska dýra hjá sandreyðinni en hjá langreyðinni.
Heildarmeðaltal testósterónstyrks í karldýrum
sandreyðarinnar virtist vera lítillega hærra en í
langreyðinni. Samanburður meðaltals tegundanna
kann þó að vera varhugaverður vegna skamms tíma
til sýnaöflunar úr tegundunum einkum hjá sand-
reyðinni sem er veidd síðar á sumrinu. Eins og hjá
langreyðinni fannst markverð aukning á testóster-
ónstyrk hjá sandreyðartörfum með tíma yfir veiði-
tímabilið og virtist hún lítið eitt örari hjá sandreyð-
inni.
E-48. Bráð kransæðastífla á íslandi
1990-1992
Uggi Agnarsson, Inga Ingibjörg Guðmundsdóttir,
Ingibjörg Stefánsdóttir, Helgi Sigvaldason, Nikulás
Sigfússon
Frá Rannsóknarstöð Hjartaverndar
Tilgangur: Kanna áhrif sjúkrahúsmeðferðar á
bráða kransæðastíflu á íslandi árin 1990-1992.
Aðferðir: Samfelld skráning á meðferð við bráðri
kransæðastíflu samkvæmt skilmerkjum MONICA
rannsóknar, meðal einstaklinga á aldrinum 25-64
ára. Dánartölur fengust á Hagstofu íslands.
Á árunum 1990-1992 greindust 549 einstaklingar
með bráða kransæðastíflu í fyrsta sinn. Af þeim voru
434 innlagðir á sjúkrahús þar af 82 konur. Meðalald-
ur hópsins var 55,1 ár, en aldursbil 30-64 ár. Meðal-
tími frá upphafi einkenna til fyrstu meðferðar var
5,3 klukkustundir en 50% höfðu fengið meðferð
innan einnar stundar.
Af þeim sem voru innlagðir á sjúkrahús létust 46
eða 11% innan 28 daga frá innlögn og 58 eða 13%
innan eins árs.
Tafla sýnir staðsetningu hjartaáverka og helstu
meðferð.
Niðurstaða: Meðjerð með aspiríni fengu 82% en
segaleysandi meðferð var veitt 35% sjúklinga. Borið
saman við sams konar meðferðarskráningu árin
1982-1983 hefur orðið marktæk lækkun á dánartíðni
bráðrar kransæðastíflu á Islandi.
Fram- veggur Undir- veggur Undirþel Aðrir
Fjöldi 139 138 72 85
Aldur 54+8 55±7 56±7 56±7
Konur (29) 20,9% (21) 15,2% (15) 20,8% (17) 20%
Bþ. syst. 139±26 135±27 148±28 140±32
Púls 92+20 89±19 89 ±19 86±21
S-CK ensím 1159± 103 1210±120 663 ±74 559±73
Beta-blokkar (109) 78,4% (94) 68,1% (52) 72,2% (44) 51,8%
Aspirín (119) 85,6% (117) 84,8% (59) 81,9% (59) 69,4%
Nítröt (120) 86,3% (117) 84,8% (65) 90,3% (71) 83,5%
Kalsíumblokkar (29) 20,9% (39) 28,3% (23) 31,9% (24) 28,2%
Hjartaörvandi lyf (29) 20,9% (35) 25,4% (19) 26,4% (22) 25,9%
Blóðþynning (112) 80,6% (99) 71,7% (43) 59,7% (30) 35,3%
Þvagræsilyf (51) 36,7% (56) 40,6% (25) 34,7% (23) 27,1%
Streptókínasi (75) 54,0% (60) 43,5% (12) 16,7% (7) 8,2%
D. 28-daga (9) 6,5% (10) 7,2% (7) 9,7% (20) 23,5%
D. sS 1-árs (14) 10,1% (15) 10,9% (8) 11,1% (21) 24,7%
EKG ST-hækkun 89,2% 86,1% 0% 0%
ST-lækkun 45,3% 62,0% 57% 0%
Q-þróun 43,2% 68,0% 0% 0%