Sagnir - 01.10.1983, Síða 6

Mismunandi sjónarmið um
kennslufræði sögu
Nám í uppeldis- og kennslufræöi hér við
Háskólann hefur verið umdeilt. Margir
telja það lítt þarfa viðbót við þeirra sérnám.
Aðrir gagnrýna það fyrir að vera ekki nógu
hagnýtt eða fyrir að vera of langt og telja að
helmingur eða tveir þriðju dugi alveg. Einn-
ig finnst mörgum að of lítil tengsl séu á milli
kennslufags og uppeldis- og kennslufræði.
Sumum finnst þetta nám hins vegar alltof
lítið. Byrja ætti á því að læra uppeldisfræði
í tvö til þrjú ár og þannig náist uppeldis- og
skólalegur sjónarhóll þegar farið sé út í
sérnámið.
En hvað er kennslufræði sögu? Er hægt
að kippa henni út úr uppeldis- og kennslu-
fræði og kenna hana sér? Menn eru mjög
mismunandi skoðunar á því. Menn eru
einnig mismunandi skoðunar á því hvað
kennslufræði sé. Hrólfur Kjartansson svar-
aði spurningunni Hvað er kennslufræði?
Mér virðist að í hugum æði margra sé hug-
takið kennslufræði allvel afmarkað sem sér-
stök fræðigrein og að inntak hennar séu skil-
greind hugtök og reglur studdar rannsóknum
á kennslu og námi. Nánar tiltekið að kenn-
slufræði sé fræðin um það hvernig tryggja
megi tileinkun þekkingar, öflun leikni eða
mótun viðhorfa á sem skemmstum tíma og
með sem minnstri fyrirhöfn.
Vissulega má líta á kennslufræði sem sam-
safn þekkingar um tæknileg atriði í kennslu -
t.d. notkun námsgagna, kennslutækja og
kennsluaðferða. I mínum huga er kennslu-
fræði víðari. Hún tekur til lífsskoðana og við-
horfa til náms og kennslu. Af því leiðir að
engin ein, allsherjar kennslufræði er til,
heldur mótar hver kennari sína eigin kennslu-
fræði út frá reynslu, þekkingu og h'fsskoðun-
um.
I svari Hrólfs koma fram tvær skilgrein-
ingar og í umræðum ritnefndarmanna kom
í ljós að skipting hans er ekki út í hött. Og
þótt það kunni að vera rétt að engin alls-
herjarkennslufræði sé til leysir það auðvitað
ekki vandann að samþykkja það, einfald-
lega vegna þess að langflestir tala um
kennslufræði sem eitthvað sem sé til.
Willem Langeveld, prófessor í Amsterdam,
skilgreinir kennslufræði þannig: „theory of
planning the educational process.“" Erik
Rudeng (sjá grein í þessu hefti Sagna)
þenur hugtakið út yfir allt sem viðkemur
skólastarfi og undirbúningi undir það.
Kennslufræðihugtakið getur jafnvel rúnrað
deilur um hvert sé hlutverk skólans og hvert
sé eðli þekkingar. Því má spyrja hvort
kennslufræði sé einungis „tæknin“ að kenna
eða hvort hún nái líka yfir fræðilegar for-
sendur þess að velja námsefni.
Vera kann að einhver ágreiningur sé um
það hvort kennslufræði sögu sé sérstök
kennslufræði. Er hún bara almenn kennslu-
fræði eða er eitthvað sem kalla má kennslu-
4