Sagnir - 01.06.1992, Síða 30

hann, „ að hafa konur, því bæði eru
þær ekki eins kaupdýrar og karlmenn
og svo eru þær skylduræknari og
nægjusamari en þeir.“19
Þingmenn hætta loks að þræta um
heilsu og þrek íslenskra kvenna og
samþykkja frumvarpið um rétt
kvenna til mennta og embætta.'"
Enda óþarfi að vera að draga kven-
kynsembættismenn upp úr fallvötn-
um og snjósköflum inni í sölum Al-
þingis, eða hvað?
Pólitíkin er karlmannsverk
I umræðum á Alþingi um kosninga-
rétt kvenna, árið 1911, eru mótrökin
ekki þau að forða þeim frá líkamlegu
striti eins og í umræðu á dagskrá
sama þings um menntun kvenna,
heldur unrhyggja fyrir göfugum
kostum þeirra. Konum skyldi haldið
frá því skítverki sem stjómmál væru.
Rökin eru ekki lengur líffræðilegs
eðlis heldur siðferðislegs. Það væri
beinlínis siðlaust af Alþingi að veita
konum aðgang að stjórnmálum. Jón
Jónsson, 1. þingmaður Suður-Múla-
sýslu, ásakar þingmenn, sem styðja
frumvarpið um kosningarétt kvenna,
fyrir að vilja gera konum stórlega til
miska. Hann nefnir þá blásokkuridd-
ara sem „vilja knýja konur nauðugar
viljugar út í lífsins óhreinlegasta
strit. “ Segist hann vilja „fara vel með
þá hæfileika konunnar, sem hingað til
hafa drýgstir reynst til að friða og
fegra lífið, til að milda og mýkja.“
Honum finnst það ætti að vera auð-
sýnt hverjum „heilskygnum" manni
að með því að veita konum kosn-
ingarétt og kjörgengi til Alþingis
yrði nýjum byrðum og skyldum
hlaðið á bak þeim.21 Nei, þátttaka
kvenna í stjórnmálum féll ekki inn í
hefðbundna verkaskiptingu kynj-
anna! Sigurður Sigurðsson útlistar
þessa verkaskiptingu í ræðu sinni:
Þessi skipting hefir tíðkast frá alda-
öðli og á sér djúpar rætur í þjóðfé-
lagsskipuninni. ... Hjá okkur hefir
verkaskiptingunni milli karla og
kvenna verið þannig háttað, að
karlmennirnir hafa tekið að sér
stritverkin og þau verk, sem hafa
haft í för með sér vosbúð og vök-
ur. En kvenfólkið hefir haft innan-
bæjarstörfin á hendi ... og það er í
samræmi við þessa skiptingu, að
karlmennirnir hafa tekið að sér að
starfa að pólitík og öðrum lands-
málum.
Þannig hafði það verið og þannig átti
það að vera. Þessi kynskipta veröld,
þar sem „karlmennirnir hafa tekið að
sér störfin út á við, en kvennþjóðin
inn á við“, var eitthvað sem rangt
væri að hrófla við. Þetta voru skráð
og óskráð lög og ef konur fengju
kosningarétt og kjörgengi til Alþing-
Kvennastörjl Þingmenn töldu innanhússtörf
ekki vera við hœfi karla.
is gæti þessi ákjósanlega skipting
þjóðfélagsins í karlaheim og kvenna-
heim brotnað upp. Þess vegna bæri
að halda konum frá stjórnmálum.
Pólitíkin er karlmannsverk og ekki
við hæfi kvenna. „Pólitísku störfin
eru ekkert leikfang; þau eru hálfgert
skítverk og við þess konar störfum
eigum við að hlífa kvennþjóðinni",
ítrekar fyrrgreindur þingmaður, Sig-
urður Sigurðsson.22
Eðlismunur karla og kvenna
Það fara fram margskonar vangavelt-
ur um eðli kvenna á Alþingi árið
1911. Þingmönnum finnst að með
konum búi kostir og gallar sem beri
að hafa í huga þegar rætt er um hvort
veita skuli þeim rétt til stjórnmála-
þátttöku. Eggert Pálsson, fyrsti þing-
maður Árnessýslu, er fylgjandi kosn-
ingarétti kvenna og segir: „Þótt ein-
hverjir kynferðislegir ókostir kunni
að eiga heima hjá kvenfólkinu," þá
hefði það jafnframt ýmsa kosti fram
yfir karlmenn sem vægju fyllilega
upp á móti hinu.23 Og úr því að kon-
ur fylgdust oftast jafn vel með og
karlmenn og hefðu á annað borð
skoðana- og málfrelsi því mættu þær
þá ekki líka taka þátt í opinberum
málum, spyr Sigurður Gunnarsson.24
Hann telur það jafnvel vera gott bús-
ílag fyrir íslensk stjórnmál „að kven-
fólkið, sem er óspiltara og hefir
næmari dlfinningu fyrir því, sem
sæmilegt er og ósæmilegt, taki þátt í
pólitíkinni ásamt karlmönnunum“
því að þá yrði minni sú spilling sem
henni fylgdi svo sárlega.23 Honum
þykir illt ef konur hvíldu alltaf í sínu
skúmaskoti ef þær væru jafnvel yfir-
leitt betri og samviskusamari en karl-
ar, því að hluttaka kvenna í opinber-
um málum myndi draga úr öllum
óþverranum.26 Sama sinnis er Bjarni
frá Vogi. Hann telur að það yrði til
þess að karlmenn myndu temja sér
meiri kurteisi í orði og verki og hið
pólitíska skítkast þverra ef konur,
„þessi kurteisari helmingur mann-
anna“ tækju þátt í stjórnmálastörf-
um.27 Og enda
þótt gáfnafari og lundarfari sé ólíkt
farið og konur skorti oftast dóm-
greind á við karlmenn, þá bæta
konur það upp með öðrum kost-
um. Siðgæðistilfinning kvenna er
meiri en karla og þær láta síður
leiðast af eigingjörnum hvötum.
Þetta vegur því upp hvað annað
fullyrðir Jón Ólafsson og segir óhætt
að láta konur hafa kosningarétt.28
Jón Jónsson, þingmaður Suður-
Múlasýslu, er öldungis á öndverðum
meiði og þykir pólitísk störf illa til
þess fallin að auka hina finni og við-
kvæmari kosti kvenna. „Og eg
hygg“, segir hann, „það þarft verk að
aftra konum frá því að gefa sig í hið
pólitíska skítkast og gera sig þannig
konur að verri.“29 Hann virðist búinn
að fá sig fullsaddan af jafnréttistali
28 SAGNIR