Sagnir - 01.06.2007, Blaðsíða 24

Frá Memel til Melrakkasléttu
Uppruni, afdrif og aölögun þýsks landbúnaöarverkafólks
sem var flutt til íslands af Búnaöarfélagi íslands áriö 1949
Til íslands ætla þau að fara. í texta undir myndinni segir að allt að
100 atvinnuleysingjar leiti daglega til ræðismannsskrifstofunnar og
að þegar hafi verið ráðnir 220 landbúnaðarverkamenn.
20 - Sagnir
þar semþvíyrði dreift um aiiar sveitir og að blóðblöndun viðþetta fólk
yrði fremur til bóta en skaóa.' Auðséð er að flutningsmenn liafa ekki
séð fyrirþá tæknibyltingu sem var á þessum tíma að byrja i islenskum
landbúnaði þegar þeir gerðu ráð fyrir að landbúnaðurinn geti tekið
við 10.000 manns. A hinn bóginn sýna þeir óvenjulegt viðsýni þegar
þeir vilja nota tœkifœrið, þegar Evrópa öll er i rústum eftir styrjöldina,
og gera Island að innflytjendalandi, að vísu nteð ströngum skilyrðum
um búsetu og atvinnuréttindi innflytjenda.
í ársbyijun 1949 leitaði utanríkismálaráðuneytið til Ama Siemsen
vararæðismanns íslands í Lubeck, hvort hann gæti aðstoðað við
ráðningu landbúnaðarverkafólks frá Þýskalandi. Ami brást fljótt og
vel við þessari málaleitan og útskýrði hvaða skilyrðum yrði að hlíta
við ráðningu fólksins. Síðan benti Arni á að það sé áríðandi af hvaða
„stofni“ fólkið sem verði ráðið yrði. Þar sem ganga verði út ífá að
margt af því ílendist á íslandi sé spursmál þetta „ffá þjóðfélagslegu
sjónarmiði athugað að minnsta kosti ekki þýðingarlaust." Síðan segir
Ami að á vestursvæðinu, þ.e. þeim hluta Þýskalands sem síðar varð
Vestur-Þýskaland, sé gífúrlega margt flóttafólk aðallega úr austurhluta
Þýskalands eða enn lengra austan að. Þetta fólk hafði skapað gífúrlegt
efnahagslegt og félagslegt vandamál í vesturhéraðum landsins. Árin
1949/50 var einn þriðji hluti íbúa Slésvík-Holtsetalands flóttamenn
eða burtrekið fólk.2 Það þarf ekki að fara í grafgötur um það hvílíkt
gífúrlegt álag skapaðist þegar þetta fólk bættist við í landi ’sem var í
rúst eftir styrjöldina þar sem húsnæði var af mjög skomum skammti og
atvinnu var ekki að hafa. Aðkomumenn, sem höfðu misst allt sitt, urðu
Pétur Eiríksson er
fæddur árið 1937. Hann
lauk hagfræðiprófi
frá Freie Universitát
í Berlín árið 1963 og
BA prófi í sagnfræði
árið 2006 frá HI og
stundar nú MA nám í
sagnfræði.
A Búnaóarþingi 1947 var lögð fram þingsályktunartillaga um
innflutning á erlendu verkafólki til landbúnaðarsturfa. I tiUögunni
sagði að Búnaðarþing álykti að skora á ríkisstjórn ogAlþingi að taka
núþegar til ítarlegrar athugunar möguleika fyrir innflutningi erlends
fólks,fyrst ogfremstfrá Norðurlöndum ogjafnvelNorður-Þýskalandi
til landbúnaðarstarfa á Islandi. I greinargerð með tillögunni
sagði meðal annars að hún sé tilkomin vegna fólksfæðarinnar
í sveitum vegna straumsins til Iwfuðborgarinnar. Einu ráðin til
bjargar sveitunum sé innflutningur fólks. Svo vill til að í Evrópu
séu nú milljónir heimilislausra sem svelta og frjósa. Siðan er bent
á að innflutningur fólks á besta aldri sé geysilega verðmœtur frá
hagfræðilegu sjónarmiði og að landbúnuóurinn myndi hafa þörf fyrir
allt að 10.000 manns. Litil liættayrði afþessu fólkiþjóðernislegs eðlis