Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.03.1965, Blaðsíða 60

ancli hæð. Nýlega hefur Páll Bergþórsson rökstutt formúlu þar að
lútandi. Samkvæmt henni tvöfaldast úrkoman á fyrstu 330 metrun-
um, en fjórfaldast upp í 1000 m hæð. IJrkoman ofan Akureyrar í 1000
m hæð ætti þá að vera um 1900 mm, eða svipuð og í 700 m hæð við
Siglufjörð. Þó er hæpið að byggja nokkuð á slíkum útreikningum í
þessu sambandi, þar sem landslag og afstaða til hafvinda er svo ólík
á þessunr stöðum, en formúlan tekur ekki tillit til þess. Auk vaxandi
úrkomu með aukinni hæð, hefur landslagið einnig nrikil áhrif á
dreifingu úrkomunnar. Er hún að jafnaði meiri í hlíðunr er vita til
norðurs og irorðausturs, þ. e. á móti aðal-úrkomuáttinni. A vetrunr
ræður hins vegar snjókóf nriklu um dreifingu hennar.
Varla mun úrkoman á Eyjafjarðarsvæðinu nokkurs staðar vera svo
lítil eða mikil, að hún ein takmarki hæðarnrörk plantna. Hins vegar
ræður hið órofa sanrspil hitastigs og úrkomu nriklu. Augijósast koma
áhrif þessa sanrspils á gróðurinn fram í legutínra snjósins. Nokkur
snjóalög á vetrunr eru hentug flestum gróðri, og sunrar tegundirnar
þarfnast hans augijóslega til skjóls fyrir frostunr og unrhleypingunr.
Hins vegar hefur snjór, sem liggur langt franr á vor eða sumar nei-
kvæð áhrif á flestan gróður, nema þær tegundir, sem sérstaklega hafa
lagað sig að þeim skilyrðunr og kallaðar eru snjódældaplöntur. Senni-
legt er, að hin sérkennilegu neðri vaxtarmörk nokkurra snjódælda-
plantna eins og grámullu, fjallasmára og gióðarskófar nrótist algeriega
af legutíma snjósins.
Þar sem snjór liggur franr í júlí eða ágúst, þrífast tæplega aðrar
plöntur en mosar og skófir, og þar senr snjór liggur yfirleitt allt sunr-
arið er af eðlilegunr ástæðum ekki um neinn gróður að ræða. Slíkar
eilífðarfannir eru algengar í hærri fjöllunr við Eyjafjörð. Sanrkvænrt
niðurstöðum Jóns Eyþórssonar (1931) er snælínan í 1000 nr hæð í
Kaldbak, um 1200 nr á Vindheimajökli og um 1250 m á Kerlingu. í
Siglufirði telur Jón hana vera í 800—850 m hæð. Samkvæmt því virð-
ist snælínan hækka um 400—500 nr frá Siglufirði inn í Eyjafjarðardal.
Aður hefur verið vikið að skoðunum Þorvalds Thoroddsens á efri
vaxtarmörkum plantna, en hann telur þau almennt fylgja eftir snæ-
línunni, og dregur það einkum af samanburði í hinunr ýmsu lands-
hlutum. Þetta staðfestist að nokkru af okkar rannsóknum á hæðar-
mörkunum.
Ef við drögunr sanran það, senr að franran hefur verið tínt til unr
veðurfarið, og berunr það saman við hæðarmörk gróðursins, verða
niðurstöðurnar í stuttu nráli þessar:
Mælingar sýna töluverðan mismun á sumarhita og ársúrkomu á
56 Flóra - tímarit um íslenzka grasafræði