Sveitarstjórnarmál - 01.08.1997, Page 33

FRÆÐSLUMAL
ingarlag, fyrirkomulag, stærð og kostnað.
Hönnun grunnskóla hefur hins vegar ekki verið sam-
keppnisverkefni hérlendis í seinni tíð, og reyndar aldrei í
minni undirritaðs. Það var því kærkomin nýjung þegar
Reykjavíkurborg ákvað að fara í samkeppni um hönnun
nýs einsetins grunnskóla í Engjahverfi í Reykjavík. Þá
var það ekki síður ákaflega nrikilvægt framlag á tímum
einsetningar og tilfærslu grunnskólanna frá ríki til sveit-
arfélaganna. Það ber að þakka Reykjavíkurborg fyrir að
hafa stigið þetta mikilvæga skref.
Samkeppnin
Samkeppnin var tveggja þrepa samkeppni, þ.e.a.s.
fyrst var opin samkeppni og síðan samkeppni um valdar
tillögur úr fyrra þrepi. í fyrra þrepi var leitað að hug-
myndum um lausn verkefnisins skv. kröfum keppnislýs-
ingar. I síðara þrepi voru höfundar beðnir að gera nánari
grein fyrir tillögum sínum í stærri mælikvarða og jafn-
framt aðlaga þær að athugasemdum dómnefndar.
Alls bárust 54 tillögur í fyrra þrepi og af þeim voru
síðan valdar 6 tillögur til áframhaldandi úrvinnslu og
samkeppni.
Reynsla
Við bjuggum að mjög dýrmætri reynslu er kom að
þátttöku í samkeppninni. Auk þátttöku í fjölda sam-
keppna þá hafði teiknistofan þá þegar hannað Setbergs-
skóla í Hafnarfirði og Hofsstaðaskóla í Garðabæ. Þær
byggingar eru þó unnar frá byrjun í samvinnu við verk-
kaupa svo sem venja er þegar hönnuðir eru valdir beint
til ákveðinna verkefna. Þar unnum við í samvinnu við
verkkaupa að gerð rýmisáætlana, kostnaðarskilgreining-
ar og annarra þeirra þátta sem grundvalla hönnunina. Sú
vinna ásamt hönnunarvinnunni og byggingarferlinu hef-
ur gefið okkur reynslu sem tvímælalaust hafði afgerandi
áhrif við lausn samkeppnistillögunnar og skilaði þeim
árangri sem raun ber vitni.
Forsendur
Svo sem venja er í samkeppni af þessu tagi þá lágu
hins vegar allar forsendur Reykjavíkurborgar fyrir í
keppnislýsingu. Verkaupi hafði þar mótað þann ramma
sem hann vildi að hönnuðir ynnu eftir hvað snerti stærð
einstakra rýma, heildarstærð mannvirkisins og áætlað
hámarkskostnaðarviðmið. Sér í lagi var kostnaðarþáttur-
inn mikilvæg forsenda í gögnum verkkaupa í seinna
þrepi. Þátttakendur áttu m.a. að magntaka hver sína til-
lögu af mikilli nákvæmni og vinna kostnaðaráætlun út
frá þeirri magnskrá. Þátttakendur bentu dómnefnd á að
þessi vinna væri ákaflega kostnaðarsöm og tímafrek og
að á þessu stigi hönnunar væri stærð byggingarinnar í
fermetrum og rúmmetrum eini raunhæfi mælikvarði
hugsanlegs byggingarkostnaðar. Aætlanir hönnuða væri
auk þess ekki hægt að bera saman þar sem hverjum
hönnuði er í raun frjálst að túlka einstaka kostnaðarliði
eftir því markaðsverði sem honum hentar. Réttara væri
að gera hönnuðum kleift að nýta tímann og fjármagnið
til að útfæra tillögur sínar og þannig ná fram hagstæðum,
fallegum, einsetnum skóla innan kostnaðarramma. Þess-
um tilmælum var vel tekið og fallið frá kröfu um skil
magntöluskrár í seinna þrepi.
Að baki tillögugerð í samkeppni liggur mikil og
ólaunuð vinna. Þátttakan byggir á vinningsvoninni einni
og sér, eða a.m.k. þátttöku í síðara þrepi sem var launuð.
Þátttökuna má því að vissu leyti líkja við happdrætti.
Heildarvinningsupphæðinni var skipt jafnt milli þeirra
sex sem komust áfram í seinna þrepið. Ætla má að við
höfum samtals notað um 800 vinnustundir í tillögugerð-
ina í báðum þrepum. Um 350 tíma í fyrra þrepið og 450 í
seinna. Það samsvarar um 5-6 mannmánuðum.
Vinna okkar í fyrra þrepinu fólst fyrst og fremst í leit
að sterkri hugmynd sem best sameinaði alla þá áherslu-
þætti, stóra og smáa, sem lagðir voru til grundvallar.
Kröfur verkkaupa um ákveðna stærð og kostnaðarþak,
kröfur notenda um ákveðið samhengi og flæði milli ein-
stakra rýma, samnýtingu o.þ.h. Umhverfið gerði kröfur
til aðlögunar að staðháttum, s.s. aðliggjandi byggð, hæð-
arlegu, aðkomu, veðráttu o.s.frv. Loks eru það kröfur
annarra hönnuða varðandi burðarþol, lagnaleiðir o.fl.
Með alla þessa þræði í höndunum hófumst við handa við
að flétta saman einhvers konar byggingu sem best sam-
einaði alla þessa þætti í eina heilsteypta, sannfærandi
heild.
Seinna þrepið kallaði fyrst og fremst á útfærslu á þeim
atriðum sem dómnefnd gerði athugasemdir við og svo
nánari afmörkun stærða sem fyrst og fremst gefur vís-
bendingu um byggingarkostnað á þessu stigi hönnunar-
innar.
Markmið
Við hönnun skólans leituðumst við við að skapa bygg-
ingu sem bæri með sér tíðarandann og yfirbragð nútím-
ans með áherslu á námsumhverfí sem endurspeglaði þá
fjölbreytni og rýmisleg gæði sem grunnskólum landsins
ber að tryggja. Markmiðið var að skapa „opna“ bygg-
ingu sem Iegði áherslu á og auðveldaði góð tengsl milli
allra árganga.
Við lögðum ríka áherslu á að umhverfi nemenda utan
kennslustunda til félagsstarfa og almennrar viðveru í
skólanum væri bæði líflegt og hvetjandi. I heilsdagsnámi
í einsetnum skóla er þetta eitthvert mikilvægasta rými
stofnunarinnar að okkar mati. Kostnaðarþátturinn var að
sjálfsögðu einnig ráðandi afl, svo og tillit til hugsanlegs
rekstrarkostnaðar. Þar var heildarstærð byggingarinnar
eini raunhæfi mælikvarði byggingarkostnaðar.
Hönnunin
Lóðin, aðkotna og umhverfi
Uthverfi borga og bæja nú á tímum eru samsett af gíf-
urlega fjölbreyttum og mjög ólíkum byggingum í formi,
1 59