Morgunblaðið - 10.12.2011, Blaðsíða 25

BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Við biskupskjör næsta sumar
eykst hlutur landsbyggðarinnar
verulega frá því sem áður hefur
verið. Þetta gerist samhliða því að
mun fleiri leikmenn í trún-
aðarstöðum innan þjóðkirkjunnar
fá kosningarétt og verða í meiri-
hluta við kjörið. Með breyttum
starfsreglum við biskupskjör fjölg-
ar þeim til muna sem eiga atkvæð-
isrétt. Tímasetning á biskupskjöri
liggur ekki fyrir og kjörskrá er
ekki endanleg.
Á kirkjuþingi í síðasta mánuði
var starfsreglum við biskupskjör
breytt. Meðal annars var sam-
þykkt að formenn allra sókn-
arnefnda fengju atkvæðisrétt við
biskupskjör. Alls eru sóknir á
landinu 272 og þar af eru 235
þeirra á landsbyggðinni. Sóknirnar
eru mjög mismunandi fjölmennar
og þá um leið fjöldi sóknarbarna á
bak við hvert atkvæði.
Þannig eru 14.306 íbúar í Graf-
arvogi í Reykjavík í Þjóðkirkjunni,
en Grafarvogssókn er fjölmenn-
asta sóknin. Algengt er að 5-6 þús-
und sóknarbörn séu í sóknum á
höfuðborgarsvæðinu.
Sinna 5-9 sóknum
Hins vegar eru aðeins tvö sókn-
arbörn í Sæbólssókn í Þingeyr-
arprestakalli, Vestfjarðaprófasts-
dæmi. Í nokkrum sóknum á
landsbyggðinni eru sóknarbörnin
innan við tíu talsins og í um 120
sóknum eru þau færri en 100. Ak-
ureyrarsókn er fjölmennasta sókn-
in utan höfuðborgarsvæðisins með
um níu þúsund sóknarbörn.
Varaformenn hinna 37 sókn-
arnefnda í þremur stærstu pró-
fastsdæmunum, þ.e. Reykjavík
vestur, Reykjavík austur og Kjal-
arnessprófastsdæmum fengu einn-
ig kosningarétt. Vegur það á móti
fjöldanum á landsbyggðinni.
Á höfuðborgarsvæðinu er yf-
irleitt fleiri en einn prestur starf-
andi í hverri sókn, en á lands-
byggðinni er ekki óalgengt að hver
prestur sinni 5-9 sóknum. Alls
hafa 159 prestvígðir menn í föstu
starfi innan þjóðkirkjunnar kosn-
ingarétt og eru þeir heldur fleiri í
hinum mörgu sóknum landsbyggð-
arinnar.
Á Kirkjuþingi var samþykkt að
djáknar mættu taka þátt í bisk-
upskjöri, en þeir hafa ekki áður
haft þann rétt. Djáknar eru lang-
flestir í þéttbýlinu. Kirkjuþings-
fulltrúar hafa atkvæðisrétt, svo og
kennarar í föstu starfi við guð-
fræði- og trúarbragðafræðideild
Háskóla Íslands sem eru guðfræð-
ingar.
Eins og sjá má á meðfylgjandi
korti verða þeir sem hafa kosn-
ingarétt við biskupskjör nokkuð á
sjötta hundraðið. Reynt er að forð-
ast tvítalningu og þannig eru
starfandi prestar, sem jafnframt
kenna við guðfræði- og trúar-
bragðafræðideild Háskóla Íslands,
aðeins taldir einu sinni. Sama á við
um kirkjuráðsmenn sem eiga sæti
á kirkjuþingi. Endanlegur fjöldi
þeirra sem hafa kosningarétt við
biskupskjör getur átt eftir að
breytast.
Aukið lýðræði
Í upplýsingum á vef kirkjuþings
kemur fram að á Kirkjuþingi í síð-
asta mánuði var talsverður ágrein-
ingur um nýju starfsreglurnar og
þá einkum um hverjir ættu að hafa
kosningarétt. Í umræðum var bent
á „gríðarlegt misvægi atkvæða
milli þéttbýlis og dreifbýlis,“ eins
og segir á vef kirkjunnar.
Steinunn Arnþrúður Björns-
dóttir, verkefnisstjóri hjá Þjóð-
kirkjunni, segir að helstu rökin
fyrir aukinni þátttöku leikmanna
séu að auka lýðræði innan kirkj-
unnar og formenn sóknarnefnda
séu alla jafna mjög virkir í starfi
kirkjunnar. Tekist hafi verið á um
það á kirkjuþingi hvort vægi minni
sókna og landsbyggðarinnar yrði
of mikið, en þetta hafi orðið nið-
urstaðan. Ekki megi gleyma því að
kirkjan sé mjög öflug í starfi sínu
úti um allt land.
Leikmenn á landsbyggðinni
ráða miklu við biskupskjör
 Breyttar starfsreglur og fleiri fá að kjósa  Formenn allra sóknarnefnda með kosningarétt
Biskupskjör 2012
Fjölmennar sóknir
(íbúar í þjóðkirkjunni)
Grafarvogssókn 14.306
Garðaprestakall 11.100
Lindasókn 9.700
Hafnarfjarðarsókn 8.900
513 manns hafa kosningarétt samkvæmt bráðabirgðatölum - endanleg kjörskrá liggur ekki fyrir.
Fámennar sóknir á
landsbyggðinni
Sæbólssókn 2
Fitjasókn 3
Kirkjubólssókn 3
Nauteyrarsókn 3
Dagverðarnessókn 3
272 sóknir 159 prestvígðir
menn í föstu
starfi innan
þjóðkirkjunnar.
7 leikmenn úr
hópi kirkjuþings-
fulltrúa sem ekki
eru formenn
sókna.
76 í þremur
stærstu prófasts-
dæmunum.
83 á lands-
byggðinni.
74 formenn og
varaformenn úr
þremur stærstu
prófastsdæmunum,
Reykjavík austur og
vestur og Kjalarness-
prófatsdæmi.
22 djáknar
mega kjósa,
langflestir á
höfuðborgar-
svæðinu
235 formenn
sóknarnefnda utan
höfuðborgarsvæðisins
9 leikmenn úr
héraðsnefndunum
7 kennarar við
guðfræði- og
trúarbragðafræði-
deild HÍ.
FRÉTTIR 25Innlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. DESEMBER 2011
Kosið verður eftir nýju starfs-
reglunum strax á næsta ári,
en bæði Karl Sigurbjörnsson
biskup og Jón Aðalsteinn
Baldvinsson, vígslubiskup á
Hólum, hafa tilkynnt að þeir
muni láta af störfum. Í nýju
starfsreglunum er kveðið á
um það að kosningin verði
rafræn.
Sama fyrirkomulag verður
viðhaft við kjör á biskupi og
vígslubiskupi. Kosningarétt
við kjör á vígslubiskupi á Hól-
um hafa þó aðeins þeir sem
tilheyra Hólabiskupsdæmi,
þ.e. á Norðurlandi og Austur-
landi.
Tvennar
kosningar
RAFRÆNT KJÖR
Morgunblaðið/Frikki
Kirkjuþing Karl Sigurbjörnsson biskup og Kristján Valur Ingólfsson,
vígslubiskup í Skálholti, við upphaf kirkjuþings fyrir þremur árum.
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Ekki hefur verið gengið frá endur-
skipulagningu á rekstri Skálholts-
skóla. „Við munum standa við þær
skuldbindingar sem gerðar hafa verið
fyrir árið 2012, eftir því sem mögulegt
er, og endurráða starfsfólk sem þarf
til að halda starfseminni úti. Við erum
ekki að loka staðnum,“ segir Kristján
Valur Ingólfsson vígslubiskup.
Öllu starfsfólki Skálholtsskóla var
sagt upp störfum á dögunum vegna
erfiðleika í rekstri, auk ráðsmanns og
kirkjuorganista. Unnið hefur verið að
endurskipulagningu rekstrarins og
hefur kirkjuráð falið vígslubiskupi og
Þorvaldi Karli Helgasyni biskupsrit-
ara að hafa forystu um það starf. Þeir
kynntu kirkjuráði hugmyndir í vik-
unni en var falið að koma með tillögur
til úrbóta í janúar.
Uppsagnirnar tóku gildi 1. desem-
ber en allir starfa út uppsagnartím-
ann nema rektor skólans og bókari
þar sem stöður þeirra hafa verið lagð-
ar niður. Kristján segir að verið sé að
fara yfir starfslýsingar fastráðinna
starfsmanna og verkefni og fólkið
verði endurráðið eftir því sem umsvif-
in gefa færi á.
„Við þurfum að hafa fólk til að halda
utan um dagskrá og bera ábyrgð á eld-
húsi,“ segir Kristján.
Skálholtsskóli starfar samkvæmt
sérstökum lögum og skal einkum
starfa á guðfræðisviði, kirkjutónlistar-
sviði og fræðslusviði. Vegna samdrátt-
ar hjá kirkjunni og söfnuðum hennar
hefur dregið úr lengri námskeiðum
þannig að aðstaða og starfsfólk hefur
ekki nýst eins vel og áður til tekjuöfl-
unar. Kristján segir áhuga á að efla
starfið á þessum sviðum. Hann vonast
til að geta nýtt reynsluna frá þeim
tíma þegar hann var rektor Skálholts-
skóla. Mikilsverðast sé að halda lengri
námskeið fyrir starfsfólk kirkjunnar;
starfandi presta og djákna, organista
og kórstjóra og nema á þeim sviðum,
með samstarfi við guðfræði- og trúar-
bragðafræðideild Háskóla Íslands og
aðrar deildir skólans. Ráðstefnur með
aðkomu erlendra fræðimanna hafa
verið vaxandi þáttur í starfi skólans
hin síðari ár og segir Kristján að þann
þátt þurfi að efla.
Skapa tekjur af ferðafólki
Þá segir hann einnig nauðsynlegt
að bregðast við auknum fjölda ferða-
fólks sem leggur leið sína um Skál-
holtsstað. Snyrtingum er haldið opn-
uð í húsnæði Skálholtsskóla og því
fylgir kostnaður við gæslu og um-
hirðu. Kristján segir að finna þurfi
leiðir til að fá tekjur upp í hann.
Skálholtsstaður hefur safnað upp
skuldum á síðustu árum, alls um 35
milljónum kr. Kristján Valur segir að
kirkjuráð hafi ákveðið að taka sér-
staklega á þessum vanda þannig að
staðurinn þurfi ekki að burðast leng-
ur með hann. Fyrr á þessu ári var
Ríkisendurskoðun falið að gera fjár-
hagsúttekt á rekstri skólans og er
henni ekki lokið.
Rekstur í Skálholti endurskipulagður
 Þörf á menntun starfsfólks kirkjunnar segir vígslubiskup  Reynt að fá lengri námskeið
 Starfsfólk endurráðið í samræmi við umfang rekstrar  Þurfa tekjur til að þjóna ferðafólki
Morgunblaðið/Þorkell
Sögustaður Fjöldi ferðafólks kemur að Skálholti til að skoða kirkjuna. Þar
er námskeiðahald á vegum Skálholtsskóla og tilheyrandi þjónusta.