Morgunblaðið - 10.12.2011, Blaðsíða 32

FRÉTTASKÝRING
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Leiðtogar evrulandanna sautján sam-
þykktu á fundi Evrópusambandsins í
Brussel í gær að gera nýjan samning
um skatta- og fjármál eftir að Bretar
höfnuðu því að sáttmálum sambands-
ins yrði breytt.
Leiðtogafundinum hafði verið lýst
sem síðasta tækifærinu til að bjarga
evrusvæðinu vegna skuldavanda
evruríkja. Niðurstaða fundarins var
sú að evrulöndin – og hugsanlega öll
önnur ríki Evrópusambandsins að
Bretlandi einu undanskildu – ætla að
gera milliríkjasamning um hertar
reglur um útgjöld og fjárlagahalla
með ákvæðum um sjálfkrafa refsing-
ar fyrir að brjóta reglurnar.
Leiðtogar ESB sögðu í yfirlýsingu
að evrulöndin sautján hefðu fallist á
slíkan samning og öll hin ESB-ríkin
nema Bretland hefðu léð máls á því að
undirrita samninginn með fyrirvara
um samþykki þjóðþinganna. Áður
höfðu stjórnvöld í Ungverjalandi gef-
ið til kynna að þau væru andvíg slík-
um samningi og Svíar og Tékkar voru
óákveðnir. Helle Thorning-Schmidt,
forsætisráðherra Danmerkur, sagði
að danska stjórnin gæti ekki undirrit-
að samninginn án samráðs við þingið.
Gert er ráð fyrir því að samningurinn
taki gildi í mars.
Með því að gera slíkan milliríkja-
samning utan við sáttmála Evrópu-
sambandsins öðlast reglurnar gildi
miklu fyrr en ef öll ESB-löndin þyrftu
að staðfesta breytingar á sáttmálun-
um. Óljóst er hins vegar hvort milli-
ríkjasamningurinn verði eins árang-
ursríkur. Langtímaáhrif niður-
stöðunnar eru einnig mjög óljós.
Mesti klofningur í sögu ESB
Margir fréttaskýrendur sögðu að
niðurstaða fundarins þýddi að tví-
skipting Evrópusambandsins – eða
„tveggja hraða Evrópa“ eins og hún
er oft kölluð – væri nú óhjákvæmileg.
Nicolas Sarkozy, forseti Frakklands,
tók undir þetta.
Fréttaskýrandi breska dagblaðsins
The Telegraph lýsti niðurstöðunni
sem mesta klofningi Evrópusam-
bandsins í sögu þess.
Mikið fullveldisafsal
Fréttaskýrandi breska ríkisút-
varpsins, Gavin Hewitt, sagði að á
leiðtogafundinum hefði verið tekið
stórt skref í átt að auknum samruna
ESB-ríkja. Flest ríki sambandsins
hefðu samþykkt að afsala sér stórum
hluta af fullveldi sínu og myntbanda-
lag evrulandanna væri nú líka orðið
að fjármálabandalagi. Drög að fjár-
lagafrumvörpum yrðu borin undir
evrópska embættismenn áður en þau
yrðu lögð fram á þjóðþingunum.
Óljóst er þó hvaða stofnanir eiga að
framfylgja milliríkjasamningnum.
Frakkar og Þjóðverjar vilja að fram-
kvæmdastjórn ESB og Evrópudóm-
stóllinn framfylgi nýju reglunum og
refsi þeim ríkjum sem brjóta þær.
Bretar eru hins vegar þeirrar hyggju
að stofnanir ESB tilheyri öllum aðild-
arlöndunum og geti ekki gegnt neinu
formlegu hlutverki í milliríkjasamn-
ingum utan við sáttmála sambands-
ins.
Hewitt telur að niðurstaða fundar-
ins valdi straumhvörfum í tengslum
Bretlands við Evrópusambandið og
segir að Bretar hafi aldrei verið jafn-
einangraðir í sambandinu. „David
Cameron hefur fengið marga evr-
ópska leiðtoga upp á móti sér. Þeir
líta svo á að hann hafi beitt neitunar-
valdinu og brugðist Evrópu í nauð.“
Tvískipting sögð óhjákvæmileg
Reuters
Sögulegur fundur Donald Tusk, forsætisráðherra Póllands (t.v.), Herman Van Rompuy, forseti leiðtogaráðs ESB,
og Jose Manuel Barroso, forseti framkvæmdastjórnar ESB, kynna niðurstöðu leiðtogafundarins í Brussel.
 Niðurstaða leiðtogafundar Evrópusambandsins talin valda straumhvörfum í tengslum Bretlands
við sambandið  Bretland eina ríkið sem hafnar aðild að nýjum samningi um hertar fjárlagareglur
„Óviðunandi“ kröfur
» David Cameron neitaði að
samþykkja breytingar á sátt-
málum ESB eftir að kröfu
Breta um undanþágu frá fyrir-
huguðum reglum um fjár-
málaþjónustu var hafnað.
» Nicolas Sarkozy, forseti
Frakklands, sagði að Cameron
hefði lagt fram „óviðunandi“
kröfur á fundinum.
» Leiðtogar ESB samþykktu
m.a. að láta Alþjóðagjaldeyris-
sjóðnum í té 200 milljarða
evra til að hjálpa evrulöndum.
Niðurstaða leiðtogafundar Evrópu-
sambandsins er líkleg til að kynda
undir kröfu andstæðinga sam-
bandsins í breska Íhaldsflokknum
um að Bretland segi sig úr ESB.
Bresk stjórnvöld höfðu áður hót-
að að beita neitunarvaldi sínu gegn
auknum samruna ESB-ríkja en
David Cameron er eini breski for-
sætisráðherrann sem hefur staðið
við slíka hótun. Hann gekk jafnvel
lengra í rimmunni við ESB en
Margaret Thatcher.
Afstöðu Camerons má að miklu
leyti rekja til þess að hann vill
koma í veg fyrir nýja uppreisn í
Íhaldsflokknum eftir að 79 þing-
menn flokksins buðu forsætisráð-
herranum birginn í október með
því að greiða atkvæði með tillögu
um að efnt verði til þjóðaratkvæða-
greiðslu um aðild Bretlands að Evr-
ópusambandinu.
„Hann varð að gera það sem
hann gerði,“ sagði John Redwood,
einn uppreisnarmannanna, um
framgöngu Camerons á leiðtoga-
fundinum. Hann kvaðst ætla að
beita sér fyrir því að tengslum
Bretlands við ESB yrði breytt ef
landið einangraðist í sambandinu.
Bill Cash, annar þingmaður Íhalds-
flokksins, tók í sama streng.
„Það þjónar litlum tilgangi núna
að Bretland verði áfram í ESB,“
hefur fréttaveitan AFP eftir Denis
MacShane, þingmanni Verka-
mannaflokksins. „Þetta eru söguleg
umskipti og Bretland gæti þess
vegna gengið úr sambandinu þar
sem framtíð þess verður ákveðin án
okkar.“
Cameron gæti lent í vandræðum
með Frjálslynda demókrata sem
eiga aðild að ríkisstjórn hans og
hafa verið hlynntir Evrópusam-
bandinu. Nick Clegg, leiðtogi
flokksins og aðstoðarforsætis-
ráðherra, sagði að sér þætti miður
að ekki hefði náðst samkomulag um
breytingar á sáttmálum ESB en
kröfur bresku stjórnarinnar hefðu
verið sanngjarnar. Einn þingmanna
Frjálslyndra demókrata sakaði hins
vegar Cameron um að hafa fórnað
hagsmunum Bretlands.
Kyndir undir
kröfu um úrsögn
 „Það þjónar litlum tilgangi núna að
Bretland verði áfram í ESB“
Reuters
Ósammála Jose Manuel Barroso, forseti framkvæmdastjórnar ESB (t.v.)
ræðir við David Cameron, forsætisráðherra Bretlands, á leiðtogafundinum.
32 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. DESEMBER 2011