Morgunblaðið - 10.12.2011, Blaðsíða 28

28 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. DESEMBER 2011
holabok.is
holar@holabok.is
DAUÐINN Í DUMBSHAFI
Örlög og afdrif skipalestanna sem
fóru frá Hvalfirði á stríðsárunum.
Mögnuð lesning.
ELFRÍÐ
Í senn óhugnanleg og hjartnæm.
Það tók mjög á Elfríði Pálsdóttur að rifja
upp æsku sína á stríðsárunum í Þýskalandi.
Lesendur munu skilja af hverju svo var.
SIGURÐUR DÝRALÆKNIR
Þar sem sögurnar lifna við.
Sagnameistarinn Sigurður
dýralæknir fer hér á kostum.
Bráðskemmtileg bók.
SKAGFIRSKAR
SKEMMTISÖGUR
Einfaldlega langfyndn-
asta jólabókin í ár.
FJÖR OG
MANNDÓMUR
Vilhjálmur Hjálmarsson færir
okkur fróðlega og skemmti-
lega sagnaþætti sem allir
hefðu gott af að lesa.
Egill Ólafsson og
Guðni Einarsson
Sú spurning vaknar óhjákvæmilega hvaða áhrif
samkomulag allra leiðtoga Evrópusambands-
landa (ESB), nema Bretlands, í gær hafi á aðild-
arumsókn Íslands og möguleika á að taka upp
evru sem gjaldmiðil á Íslandi. Morgunblaðið
ræddi við fulltrúa stjórnmálaflokkanna í utan-
ríkismálanefnd Alþingis.
Eftir að sjá áhrifin
Árni Þór Sigurðsson, formaður utanríkis-
málanefndar og þingmaður VG, taldi í gær of
snemmt að tjá sig um áhrif samkomulagsins á
umsókn Íslands um aðild.
Hann sagði að fara þyrfti vel
yfir hvaða breytingar hafi
orðið og hvaða áhrif þær
muni hafa á ESB áður en
menn fari að fullyrða um
áhrif þeirra á umsóknina.
Utanríkismálanefnd
stefnir að sérstökum fundi á
næstunni til að ræða stöðu
mála í Evrópu. „Ég reikna
með að við fáum bæði ráð-
herra og hugsanlega sér-
fræðinga á fund nefndarinnar til að ræða um
stöðu og horfur,“ sagði Árni Þór. Rætt hefur
verið um að halda fundinn fyrir jól.
Árni Þór taldi einnig of fljótt að fullyrða eitt-
hvað um áhrif samkomulagsins á möguleika Ís-
lands til að taka upp evru.
„Það er ljóst að það hafa verið miklar vær-
ingar á evrusvæðinu að undanförnu. Auðvitað
er eðlilegt að menn staldri við og spyrji hvort
það sé raunverulegur valkostur fyrir okkur til
framtíðar [að taka upp evru]. Á móti kemur að
menn hafa ekki séð það sem kost fyrir okkur
fyrr en að einhverjum árum liðnum. Það er full-
komin óvissa hvað verður orðið um evruna þá.
Hún gæti verið komin í gegnum þennan brim-
skafl þá,“ sagði Árni Þór. Hann sagði mikilvægt
fyrir hagkerfi okkar og utanríkisviðskipti að
evrusvæðið nái sér og ESB almennt, því þar séu
okkar mikilvægustu markaðir.
Meta þarf stöðuna á ný
Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðis-
flokksins, segir að samkomulag ESB sé hugsað
til að taka á vanda í framtíðinni. Það miði að því
að koma í veg fyrir skuldasöfnun og bæta trú-
verðugleika ESB. Sam-
komulagið leysi hins vegar
ekki aðalvandann sem séu
sjálfar skuldirnar.
Bjarni sagði að þessi nið-
urstaða kæmi ekki á óvart.
Búið væri að stefna að nán-
ari samvinnu í ríkisfjármál-
um í langan tíma. „Það verð-
ur athyglisvert að sjá hversu
mikið samráð verður haft við
þjóðþingin og eftir atvikum
almenning í viðkomandi löndum til að renna
stoðum undir þessar breyttu reglur. Hvað sem
því líður var orðið augljóst að þetta var einn
hlekkurinn sem vantaði í evrusamstarfið og
augljóst að evrusamstarfið myndi á endanum
liðast í sundur eða menn myndu koma sér sam-
an um miklu strangari aga og framsal valds og
síðan í framhaldinu hlíta þeim aga. Ef þetta
gengur eftir verður það næsti stór prófsteinn á
evrusamstarfið hvort ríkin eru tilbúin til að hlíta
þeim aga sem þessu fylgir.
Ég er þeirrar skoðunar að þessar vendingar í
ESB hljóti að verða okkur tilefni til að meta
stöðuna upp á nýtt og taka umræðu hér heima
fyrir. Hitt er ekki síður mikilvægt að við ræðum
það hér heima hvernig við getum á okkar eigin
forsendum beitt okkur þeim aga sem ríkin eru
þarna að ræða sín í milli að sé svo mikilvægur í
þeirra samstarfi. Fyrst og síðast er það fyrir
hvert og eitt ríki að sýna aga í ríkisfjármálum,
sinna eigin þegna vegna,“ sagði Bjarni.
Hefur ekki áhrif á aðildarumsóknina
„Ég tel að þessar aðgerðir út af fyrir sig hafi
ekki áhrif á aðildarumsókn okkar,“ sagði Sig-
mundur Ernir Rúnarsson, alþingismaður Sam-
fylkingarinnar. „Erfiðleik-
arnir hafa í sjálfu sér ekki
tengst evrunni heldur ofur-
skuldsetningu evrópskra
ríkissjóða. Grikkland hefði
orðið jafn illa úti með sína
gömlu drökmu því ríkissjóð-
ur þeirra var að sligast und-
an skuldum.“
Sigmundur Ernir sagði að
aðgerðir ESB-leiðtoganna
séu að mörgu leyti eðlilegar
og til þess að beita ríkisbú-
skapinn meiri aga. „Það er eitthvað sem við Ís-
lendingar höfum þurft að berjast fyrir á síðustu
misserum, agaleysi í ríkisfjármálum var mjög
mikið hér um árabil.“ Hann sagði að nú sé ESB
að reyna að koma á kerfi sem leyfi ekki jafn
mikla skuldsetningu í ríkisbúskapnum og áður.
Verið sé að setja samevrópskar reglur. ESB sé
að mörgu leyti sameiginlegt regluverk og við
höfum tekið upp fjölmargar reglur þess í gegn-
um EES sem séu til þess að samræma vinnu-
brögð.
Sigmundur Ernir sagðist ekki sjá í fljótu
bragði að möguleiki Íslands á að taka upp evru
hefði fjarlægst við samkomulagið í gær.
Hlýtur að hafa áhrif á aðildarumsókn
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, formaður
Framsóknarflokksins, segir að samkomulagið
hljóti að hafa áhrif á aðildarumsókn Íslands.
„Þegar lagt var af stað þá
var allt önnur staða uppi í
ESB en nú er. Það er ljóst að
ESB er að taka verulegum
breytingum.“ Hann minnti á
að á sínum tíma hafi nokkrir
þeirra sem studdu umsókn-
ina sagt að við breyttar að-
stæður gæti skapast tilefni til
að endurmeta umsóknina.
„Það má nefna Steingrím J.
Sigfússon sérstaklega í því
sambandi.“
Sigmundur Davíð sagði að breytingarnar
sem menn standi nú frammi fyrir séu meiri en
flestir hafi gert sér í hugarlund. Hafi einhvern
tíma verið tilefni til endurmats þá sé það nú.
Sigmundi Davíð sýnist að möguleiki Íslend-
inga á að taka upp evru hafi fjarlægst við þessar
breytingar. Hann nefnir afgerandi viðbrögð
Breta, þeir muni ekki taka upp evru og geti ekki
fallist á þær breytingar sem séu að verða í ESB
vegna þess að í þeim felist allt of mikið framsal
fullveldis.
Hann segir að í ljósi ástandsins sem verið
hefur á evrunni undanfarna mánuði sé ljóst að
jafnvel þótt við vildum myndum við ekki geta
tekið upp evru í allmörg ár. Menn séu orðnir
enn strangari en áður á því að ákveðin skilyrði
séu uppfyllt, skilyrði sem við uppfyllum ekki.
Fyrir vikið séu lönd sem höfðu ráðgert að taka
upp evru, t.d. Pólland og Tékkland, að endur-
meta afstöðu sína og geri ráð fyrir það það muni
a.m.k. taka lengri tíma en áður.
„Það er alla vega ljóst að hvað sem við viljum
þá er langur tími þar til við tökum upp evru í
gegnum Evrópusambandið,“ sagði Sigmundur
Davíð.
Breytt staða mála í ESB
Bjarni
Benediktsson
 Fulltrúar stjórnarandstöðunnar í utanríkismálanefnd telja að endurmeta þurfi aðildarumsóknina
 Fulltrúar stjórnarflokkanna telja of snemmt að meta áhrif samkomulagsins eða að það hafi ekki áhrif
Morgunblaðið/Golli
Utanríkismálanefnd Ákveðið var á fundi utanríkismálanefndar í gær að halda opinn nefnd-
arfund með gestum á næstunni til að ræða þá stöðu sem komin er upp í Evrópusambandinu.
Árni Þór
Sigurðsson
Sigmundur Ernir
Rúnarsson
Sigmundur Davíð
Gunnlaugsson
Utanríkismálanefnd Alþingis ákvað
í gær að halda nefndarfund opinn
gestum á næstunni til þess að ræða
þá stöðu sem komin er upp í Evr-
ópusambandinu og áhrif þess á að-
ildarumsókn Íslendinga. Ákveðið
var að fundurinn færi fram eins
fljótt og auðið verður og segist Ás-
mundur Einar Daðason, þingmaður
Framsóknarflokksins, skilja það svo
að hann fari þá fram fyrir jólafrí
þingsins.
Óábyrgt að halda aðildarferl-
inu að ESB áfram
Lagði Ásmundur Einar ásamt
flokksbróður sínum, Gunnari Braga
Sveinssyni, og Ragnheiði Elínu
Árnadóttur, þingmanni Sjálfstæð-
isflokksins, fram bókun á fundi ut-
anríkismálanefndar í gær um að
það væri óábyrgt að halda aðild-
arferlinu að ESB áfram án þess að
farið væri ofan í atburði í Evrópu
undanfarið.
„Það var ekki tekið undir þessa
bókun af meirihlutanum en hins
vegar var ákveðið að verða við
þeirri beiðni að fram færi fundur
opinn gestum þar sem fulltrúar rík-
isstjórnar og fræðimenn kæmu til
að ræða þá stöðu sem er í ESB og
hvaða breytingar eru að verða
þarna og hvaða áhrif það hefur á
aðildarumsóknina,“ segir Ásmundur
Einar. kjartan@mbl.is
Áhrifin rædd
í utanríkis-
málanefnd