SunnudagsMogginn - 04.03.2012, Blaðsíða 8

8 4. mars 2012
Hér til hliðar er rætt um Google og Facebook, fyr-
irtæki sem byggja sitt á ókeypis þjónustu við not-
endur og hagnast síðan á að selja upplýsingar um
notendurna eða hagnýta þær á annan hátt. Það eru
þó ekki bara slík fyrirtæki sem nýta sitthvað um
kúnnann og sem dæmi má nefna Apple. Það er þó
ekki talið upp hér sem versta fyrirtækið á þessu
sviði, langífrá, heldur vegna þess að notendaskil-
málar þess eru gott dæmi um texta sem torvelt er
fyrir venjulegt fólk að lesa, hvað þá að skilja. Sem
dæmi um það eru skilmálar sem ég fékk upp á iPad
fyrir stuttu sem voru 36 síður af tyrfnum texta á
ensku. Annar risi, Microsoft, er líka frægur fyrir sínar
textaflækjur – rétti upp hönd sá sem lesið hefur skil-
málana sem fylgja Windows.
Svo eru það farsímarnir – í skilmálum með leiknum
vinsæla Angry Birds segir: Forritið má afla sér upp-
lýsinga um hvar notandinn er staddur, það má tengj-
ast netinu, skrá hjá sér í hvaða númer er hringt og
hvaða númer hringir í símann og raðnúmer símtæk-
isins. Það getur líka skrifað á minniskort og á ut-
análiggjandi drif. Rétt er að vekja athygli á því þetta
er með stystu notendaskilmálum; Skype-skilmál-
arnir eru þrefalt lengri.
Apple og Angry Birds
Okkur Íslendingum gengur stund-um illa að átta okkur á því hveútlendingar eru viðkvæmir fyrirdreifingu persónuupplýsinga,
enda lifum við í litlu þjóðfélagi þar sem allir
þekkja næstum alla og ef maður þekkir við-
komandi ekki þá er bara að spyrja næsta
mann. Það skýrir það kannski af hverju fólk
smellir á OK eða Samþykkja þegar það setur
upp hugbúnað í símanum sínum eða í Fa-
cebook eða í Gmail án þess að lesa það sem
verið er að samþykkja. Þannig virðist enginn
gera verður út af þó að hann hafi verið að
samþykkja að forritið nýja með lesa tölvu-
póstinn, SMSin eða vefslóðirnar sem heim-
sóttar voru í vikunni og safni þeim jafnvel
saman til að selja þriðja aðila.
Google breytir skilmálum
Kannski stendur einhvers staðar í smáa letr-
inu að notandinn sé að samþykkja það að
tekið sé úr honum lífsýni og / eða líffæri,
frumburðurinn hirtur eða myndir úr
myndaalbúminu seldar í auglýsingar – hver
veit?
Nú er ástandið kannski ekki svo svakalegt
sem hér er gefið til kynna, en aðgangur fyr-
irtækja að notenda- og notkunarupplýs-
ingum hefur verið í sviðsljósinu undanfarið
eftir að Google breytti skilmálum sínum
hvað slíkt varðaði og hirti ekkert um það þó
að breytingarnar stönguðust líklega á við
evrópska löggjöf um persónuvernd. Ef þú,
kæri lesandi, ætlar að bregðast við og eyða
upplýsingum um þig hjá Google er rétt að
benda þér á að breytingin átti sér stað 1.
mars sl., eins og sjá mátti í hvert sinn sem
leitað var á Google, Gmail opnað eða You-
Tube, og því seint í rassinn gripið, nema
kannski þér hafi verið alveg sama eftir að
hafa lesið skilmálana?
Allt á einum stað
Í sem skemmstu máli þá byggjast nýir skil-
málar Google, sem breytt var notendum til
hagsbóta, nema hvað, að sögn fyrirtækisins,
á því að Google steypir saman í eitt upplýs-
ingum sem það hefur um leitarorð sem við-
komandi notandi hefur notað, lykilorðum
sem fyrirtækið hefur fundið í tölvupósti til
hans og frá hinum og orðum tengdum þeim
myndskeiðum sem hann hefur skoða á You-
Tube og því sem hann hefur vísað í á Go-
ogle+.
Fyrir vikið segist Google geta gengið úr
skugga um að viðkomandi sjái helst auglýs-
ingar sem hann hefur áhuga á notandanum
til mikillar gleði. (Rétt er að vekja athygli á
því að þetta byggist á því að viðkomandi sé
skráður notandi hjá Google, til að mynda í
Gmail eða YouTube.) Innan véa Evrópusam-
bandsins hafa menn áhyggjur af þessari
samþættingu upplýsinga og málið er nú í
rannsókn, enda hafa ýmsir frammámenn í
Brussel haldið því fram að þetta athæfi sé á
skjön við ríkjandi lög innan ESB.
Ekki er bara að menn víða um heim hafa
áhyggjur af því sem Google hyggst gera og
gerir við upplýsingar um notendur sína,
heldur hefur Facebook verið legið á hálsi
fyrir slíkt hið sama, ekki síst nú þegar aug-
lýsingar munu birtast á síðum notenda eftir
áhugamálum þeirra og stöðufærslum. Síðast-
liðið haust varð til að mynda mikið uppi-
stand þegar í ljós kom að Facebook fylgdist
með tugmilljónum notenda því þó að þeir
væru ekki inni á Facebook-síðunni var smá-
forrit í gangi „fyrir misgáning“ sem sendi
vefkökur til Facebook með upplýsingum um
allar þær síður sem þeir fóru inn á.
Notendur eru ekki viðskiptavinir
Farsímarnir okkar eru svo ný leið fyrir fyr-
irtæki til að fylgjast með okkur, hvort sem
þau eru að skrá hjá sér ferðir okkar, eins og
kom upp varðandi farasíma frá Apple á síð-
asta ári, eða hvaða síður við förum inn á,
eins og kom í ljós fyrir stuttu þegar upp
komst um daginn að Google sneiddi hjá ör-
yggisstillingum í Safari-vafranum í iPhone
og iPad til að afla sér upplýsingar um vef-
notkun notenda.
Sá sem ekki er sáttur við slíkt getur lítið
gert annað en hætta að nota viðkomandi
þjónustur og eyða þannig öllum upplýs-
ingum um sig því fyrirtækin líta ekki á not-
endur sem viðskiptavini í ljósi þess að þeir
greiða ekki fyrir notkunina – þeir eru hrá-
efni en ekki kúnnar.
Hráefni
en ekki
kúnnar
Deilt um aðgang
að notenda- og
notkunar-
upplýsingum
Reuters
Vikuspegill
Árni Matthíasson
arnim@mbl.is
Það er eftir miklu að
slægjast í ljósi þess
að ríflega milljarður
manna notar Google í
hverjum mánuði.
Önnur vefsetur eru
ekki langt undan;
Microsoft fær til sín
905 milljónir gesta á
mánuði, Facebook
714 milljónir og
Yahoo um 700 millj-
ónir. Facebook stend-
ur þó best að vígi því
það veit mest um
sína notendur og get-
ur því grætt mest á
þeim.
Milljarður
á mánuði