Morgunblaðið - 30.01.2013, Blaðsíða 38

38 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. JANÚAR 2013
Áður en franskir og malískir her-
menn hröktu íslamíska öfgamenn út
úr Timbúktú í norðurhluta Malí í
vikunni, báru íslamistarnir eld að
ómetanlegu safni gamalla handrita.
Einnig eyðilögðu þeir um 300 forn
grafhýsi helgra súfista, sem borgin
var fræg fyrir.
Á miðöldum var Timbúktú mikil-
væg miðstöð viðskipta og fræða og
þá var skrifaður þar urmull merki-
legra rita. Hafa mörg þeirra varð-
veist og þótt mikilvægur þáttur í arf-
leifð og sögu Afríku, en fræðimenn
hafa þó ekki tekið að kanna þau
markvisst fyrr en á síðustu árum.
Arabískir fræðimenn og skrifarar
í Timbúktú voru strax á þrettándu
öld teknir að skrifa og selja handrit
sem fjölluðu um allt frá stjörnuspeki
og stærðfræði að súfískri heimspeki.
Þegar tímar liðu var í auknum mæli
farið að skrifa þar upp lögbækur,
ljóð og frásagnir sem höfðu borist
milli manna í Norður-Afríku.
Árið 2009 opnaði Ahmed Baba-
handritastofnunin í Timbúktú ný
húsakynni undir handritin sem suð-
urafrísk stjórnvöld kostuðu. Ísl-
amistarnir höfðu síðustu mánuði
notað stofnunina sem svefnstað en
síðasta verk þeirra fyrir flóttann var
að bera eld að handritunum þar og
öðrum sem voru varðveitt annars
staðar í borginni. Fyrir tilstilli Sam-
einuðu þjóðanna var hafið átak í að
skanna handritin inn en aðeins var
búið að skanna brot þeirra sem talið
er að nú hafi brunnið.
Borgarstjóri Timbúktú flúði borg-
ina þegar íslamistarnir náðu völdum
en hann hefur staðfest við frétta-
menn að kveikt hafi verið í handrit-
unum, sem hann segir hafa verið
mestu gersemar borgarinnar og
ómetanlegan fjársjóð Afríkubúa.
Hann segir arfleifð þjóðanna hafa
verið greitt „þungt högg“ með þessu
illvirki en orðrómur um að hluti
handritanna hafi bjargast hefur ekki
verið staðfestur.
Menningarrýnar líkja handrita-
brunanum við það þegar talibanar í
Afganistan sprengdu stóru Búdda-
stytturnar í Bamiyan árið 2001.
AFP
Arfleifð Handrit í Ahmed Baba-
stofnuninni. Kveikt var í þeim.
Brenndu handritin
 Ómetanleg skjöl
og handrit eyðilögð
Fyrstu hádegis-
tónleikar nýs árs
í tónleikaröðinni
„Líttu in í hádeg-
inu“ verða í Saln-
um í Kópavogi í
dag, miðvikudag.
Að þessu sinni
flytja Grímur
Helgason klarín-
ettuleikari og
Hrönn Þráins-
dóttir píanóleikari Premiére
rhapsodie eftir Debussy og Abime
des oiseaux eftir Messiaen ásamt
þjóðlögunum, Ljósið kemur langt
og mjótt, Björt mey og hrein, Yfir
kaldan eyðisand og Það var barn í
dalnum eftir Þorkel Sigurbjörns-
son. Stutt kynning á verkunum
hefst klukkan 12 en tónleikarnir
sjálfir korteri seinna.
Tónleikarnir eru þrjátíu mínútna
langir og er gestum boðið up á te
og kaffi fyrir tónleikana. Guðrún
Birgisdóttir er listrænn stjórnandi
tónleikaraðarinnar.
Frönsk verk
og þjóðlög
Grímur Helgason
klarinettuleikari
Björk Guðmunds-
dóttir hefur hafið
fjársöfnun á
Kickstarter-
vefsvæðinu til að
fjármagna umrit-
un á Biophilia-
forritunum fyrir
önnur lesbretti,
tölvur og síma en
Apple framleiðir.
Stefnt er að því
að safna 375.000 pundum, um 75
milljónum króna. Þeim sem leggja fé
í verkefnið stendur í staðinn til boða
að eignast meðal annsrs stutt-
ermaboli, plötur, eiginhandaráritun
eða þiggja drykk með hljómsveit
Bjarkar baksviðs eftir tónleika.
Björk stendur fyrir námskeiðum í
þeim borgum þar sem hún flytur
efnið af Biophilia-diskinum, þar sem
unnið er með samnefnd smáforrit í
lesbrettum frá Apple. Þau hafa verið
notuð í kennslu á öllum skólastigum
hér.
Björk hefur
fjársöfnun
Björk
Guðmundsdóttir
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Við finnum fyrir miklum áhuga bæði
tónskálda og flytjenda á hátíðinni og
hefðum hæglega getað þrefaldað
dagskrána miðað við eftirspurn. Á
næstu fjórum dögum munum við
bjóða upp á nítján
tónleika sem eru
hverjir öðrum for-
vitnilegri og
glæsilegri. Efnis-
valið er mjög fjöl-
breytt og athygl-
isvert hversu verk
íslenskra kven-
tónskálda eru
áberandi í ár, sem
er mjög ánægju-
legt,“ segir Pétur
Jónasson, framkvæmdastjóri Myrkra
músíkdaga 2013, sem hefjast á morg-
un og standa fram á sunnudag.
Líkt og í fyrra er hátíðin haldin í
Hörpu að undanskildum tvennum
tónleikum, annars vegar setningar-
tónleikunum sem fram fara í sjón-
varpssal Ríkisútvarpsins og verða
sendir út í beinni útsendingu á Rás 1
á morgun kl. 16.05, og hins vegar
frumflutningur Vox Feminae á nýrri
messu eftir Báru Grímsdóttur og
fleiri verkum í Háteigskirkju á
sunnudag kl. 15.
„Á setningartónleikunum munu
Þóra Einarsdóttir sópran og Ágúst
Ólafsson bassi frumflytja sex ný
sönglög eftir Atla Heimi Sveinsson
sem hann samdi sérstaklega af þessu
tilefni,“ segir Pétur og bendir á að
nokkurs konar forleikur að hátíðinni
fari fram í hádeginu sama dag. „Þar
munu Guðrún S. Birgisdóttir flautu-
leikari og Peter Maté píanóleikari
flytja verk eftir Þorkel Sigurbjörns-
son, Snorra Sigfús Birgisson og Jón
Nordal,“ segir Pétur og bendir á að
sjálfir opnunartónleikarnir fari fram
annað kvöld kl. 19.30 þar sem Sin-
fóníuhljómsveit Íslands frumflytur
þrjú ný verk undir stjórn Ilans
Volkovs, en einleikari er Una Svein-
bjarnardóttir fiðluleikari.
Af öðrum viðburðum hátíðarinnar
nefnir Pétur tónleika Caput-hópsins
á föstudag kl. 20 en þar verða frum-
fluttir fjórir nýir einleikskonsertar.
„Meðal einleikara á tónleikunum er
Tinna Þorsteinsdóttir sem flytja mun
píanókonsert eftir Jónas Tómasson,
en Tinna mun einnig frumflytja pí-
anókonsert eftir Steingrím Rohloff
með Kammersveit Reykjavíkur undir
stjórn argentínska hljómsveitar-
stjórans Ezequiel Menalled á loka-
tónleikum hátíðarinnar sem fram
fara á sunnudag kl. 20,“ segir Pétur
og bendir á að tæplega 70% tónverk-
anna sé verið að frumflytja á hátíð-
inni.
„Ekki er hægt að fara yfir dag-
skrána án þess að minnast á Nordic
Affect Ensemble sem leikur nútíma-
tónlist á barokkhljóðfæri. Á tón-
leikum hópsins á laugardag kl. 15
verða frumflutt þrjú ný verk, m.a.
verk eftir Önnu Þorvaldsdóttur en
hún fékk sem kunnugt er Tónlistar-
verðlaun Norðurlandaráðs í fyrra,“
segir Pétur og tekur fram að mjög
ánægjulegt sé hversu íslenskir flytj-
endur eru áhugasamir um að flytja
nýja músík. „Það skiptir miklu máli
að bjóða íslenskum áheyrendum upp
nýja og öðruvísi tónlist.“
Að sögn Péturs er vel fylgst með
Myrkum músíkdögum erlendis.
„Þannig er von á blaðamönnum frá
virtum fjölmiðlum á borð við Times
og BBC, sem hyggst gera sérstaka
þætti um hátíðina. Við erum í sam-
starfi við nokkrar af stærstu nútíma-
tónlistarhátíðum Evrópu og eigum
von á fulltrúum þeirra hingað,“ segir
Pétur og bendir á að sunnudag kl. 13
verði frumflutt á Íslandi tvö verk sem
pöntuð voru af Huddersfield Con-
temporary Music Festival, Transit
Festival og Myrkum músíkdögum, en
verkin hafa þegar verið flutt á er-
lendu hátíðunum tveimur. Verkin
sem um ræðir eru eftir Einar Torfa
Einarsson og Davíð Brynjar Franz-
son, en bæði verk verða flutt tvisvar á
milli þess sem tónskáldin kynna og
ræða verk sín.
Allar nánari upplýsingar um dag-
skrá og flytjendur má nálgast á
myrkir.is auk þess sem dagskrá
hvers dags verður birt á menning-
arsíðum Morgunblaðsins.
19 tónleikar á næstu dögum
 Myrkir músíkdagar hefjast í Hörpu í dag  Stofnað var til hátíðarinnar árið
1980  Ný tónverk eftir konur áberandi í ár  BBC gerir þætti um hátíðina
Listafólk Í hópi flytjenda og tónskálda eru Þóra Einarsdóttir sópran, Gunn-
ar Andreas Kristinsson, Lydía Grétarsdóttir og Atli Heimir Sveinsson.
Pétur
Jónasson
„Við erum með mjög flotta erlenda
gesti í ár, en við finnum fyrir mikl-
um áhuga erlendra flytjenda á að
spila á Myrkum músíkdögum,“
segir Pétur Jónasson. „Caput
verður með tónleika á laugardag
kl. 17 þar sem flutt verða kínversk
nútímaverk, en einleikari á þeim
tónleikum er Wei-Ji sem leikur á
gu-zheng, sem er gamalt kínverskt
strengjahljóðfæri,“ segir Pétur, en
tónleikarnir eru haldnir í samstarfi
við Kínversk-íslenska menningar-
félagið í tilefni af 60 ára starfs-
afmæli félagsins.
„Við fáum góða gesti frá Kan-
ada, en Megumi Masaki, píanóleik-
ari og prófessor við Brandon Uni-
versity í Kanada, leikur einleik á
einum tónleikum og stjórnar
Brandon University New Music En-
semble á öðrum,“ segir Pétur, en
Masaki mun í jafnframt halda
námskeið við Listaháskóla Íslands.
Mikill áhugi erlendra flytjenda
TÓNLISTARFLYTJENDUR KOMA M.A. FRÁ KÍNA OG KANADA
Kolabrautin er á 4. hæð Hörpu
Borðapantanir í síma 519 9700
info@kolabrautin.is
www.kolabrautin.is
Góðgjörðir á
Kolabrautinni
Þann 19. janúar var boðið til fjáröflunarkvöldverðar á Kolabrautinni
og rann allur ágóði til unglingastarfs SÁ Á. Við þökkum gestum
kærlega fyrir rausnarskapinn.
Styrktaraðilum sem lögðu allt hráefni til veislunnar og gáfu vinnu
sína færum við sérstakar þakkir:
Harpa, RJC, Globus, Ölgerðin, Ekran, Bananar, Frú Lauga, Sjófiskur, Kjarnafæði,
Galleri i8, Arion banki, Andri Snær Magnason, Þórir Baldursson, Kolabrautin.
Takk, án ykkar hefði þetta ekki verið mögulegt.