Morgunblaðið - Sunnudagur - 03.03.2013, Blaðsíða 9

3.3. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9
1Hver erubrýnustuverkefnin sem
bíða formanns
VR?
Að tala fyrir þjóðarsátt. Það erublikur á lofti í íslensku samfélagi
og ef fram heldur sem horfir mun
barátta fyrir betri launum og meiri
kaupmætti verða fyrirferðarmikil á
næstu misserum. Verkalýðshreyfingin
á að taka forystu um nýja þjóðarsátt
um stöðugleika á vinnumarkaði og
fá til liðs við sig atvinnuveitendur og
stjórnvöld. Réttlátt samfélag verður
ekki nema launafólk geti lifað af
mannsæmandi launum. Öruggt heim-
ili er einn af mikilvægustu þáttum
velferðarsamfélagsins. VR á að hafa
forystu um að fjölga valkostum í
húsnæðismálum og beita sér fyrir því
að fólk geti valið á milli búsetuforma.
Við þurfum alvöru leigumarkað
íbúðarhúsnæðis eins og tíðkast á
annars staðar á Norðurlöndum og
að stuðla að heilbrigðri fjármögnun
eigin húsnæðis með lækkun vaxta.
Þ að er að leiða félagið í kjarasamn-ingagerð ársins 2013. Ég vil sjá nýjan
allsherjarkjarasamning á vinnumarkaði
hinn 1. desember næstkomandi. Það mun
hins vegar ekki gerast nema atvinnurek-
endur og stjórnvöld axli byrðarnar með
launafólki og vinni með okkur úr þeim
vanda sem samfélagið allt er statt í. Þar
þarf sérstaklega að huga að kaupmætti,
verðmætasköpun, verðbólgu og gengi
gjaldmiðilsins. Þá verða stórnvöld að svara
því til hvaða stefna verður tekin varðandi
verðtrygginguna.
FormaðurVR verður sömuleiðis að
standa vörð um grunnþjónustuna við fé-
lagsmenn, sjúkrasjóðinn, kjaramálaráðgjöfina,
starfsendurhæfinguna og þjónustuna við at-
vinnuleitendandi félagsmenn. Svo erum við
búin að hleypa af stokkunum stefnumótun
varðandi starfsmenntamálin og hvernig
betur er hægt að styðja við félagsmenn
varðandi starfs- og endurmenntun.
2VR hefur baristfyrir launajafn-rétti og kynnt til
sögunnar nýtt
vopn, Jafnlauna-
vottunVR. Er
árangurinn
viðunandi eða
er ennþá verk
að vinna?
J afnlaunavottunVR byggist á staðlisem fjöldamargir aðilar komu
að því að gera og er stórmerkilegt
framtak. Undanfarið hafa auglýsingar
um jafnlaunavottunVR verið í
fjölmiðlum. Frábært framtak félagsins
í jafnréttismálum sem mun vonandi
skila sér, en talið er að konur á Íslandi
verði af fimm milljörðum króna
árlega vegna mismununar í launum.
Glerveggir sem konur hafa löngum
rekið sig á eru sýnilegri í dag af því að
íslenskt samfélag, bæði konur og karl-
ar, eru meðvitaðri um þá mismunun
sem konur hafa löngum búið við á
vinnumarkaði. Það er enn verk að
vinna, það er eitt af hlutverkumVR
að halda því á lofti og gefast ekki upp.
J afnlaunavottunin er strax farin að skilamiklum árangri og nærri 30 fyrirtæki
og stofnanir komin af stað í ferlinu. Þetta
er öflugasta vopnið í jafnréttisbaráttunni
á Íslandi í dag og það hefur komið
skemmtilega á óvart hversu miklar
viðtökurnar hafa verið á fyrstu vikunum.
Í upphafi setti ég markið á að ná 30
fyrirtækjum á fyrsta árinu. Nú hef ég sett
okkur markmið um að öll 100 stærstu
fyrirtæki landsins verði komin með þessa
vottun og hafi tekið til í sínum málum
fyrir árið 2015.
Þá er óbeinna áhrifa vottunarinnar
strax farið að gæta. Félagsmenn hafa í
nokkrum tilvikum haft samband og tjáð
okkur að þessi mál hafi verið tekin upp í
launasamtali og leiðrétting verið gerð.
3Verkalýðs-forystanhefur gagnrýnt
ríkisstjórnina
harðlega fyrir
að virða ekki
stöðugleikasátt-
málann. Hver er
afstaða þín til
þess?
Þ egar samið er um ákveðnaþætti í kjarasamningum
þurfa allir sem að þeim koma að
standa við sitt. Stjórnvöld náðu
ekki að standast þær viðmiðanir
sem þau ætluðu að stefna að. Til
dæmis var verðbólga ekki 2,5%
eins og stefnt hafði verið að og
gengisþróun var óhagstæð. Á
hinn bóginn stóðust forsendur
um kaupmátt launa yfir heildina
en það var til mikils að vinna að
halda friðinn á vinnumarkaðinum.
Nú eru hins vegar mál að þróast
þannig að almenningur er að
missa þolinmæðina. Þessi kaup-
hækkun (3,25%) sem launþegar
eru að fá útborgaða í fyrsta sinn
um þessi mánaðamót er þegar
fokin jafnóðum í formi verðhækk-
ana og verðbólgu sem nemur nú
skv. síðustu verðbólgumælingu um
4,8 % á ársgrundvelli. Það er ljóst
að einn af okkar verstu óvinum
er verðbólgan og einungis á
síðasta ári var 22% hækkun á
matvöru. Það gengur vitanlega
ekki til lengdar og það dugar ekki
að stöðva þessa óheillaþróun.
Markmiðið ætti að vera að ná
upp þeim kaupmætti sem var fyrir
hrun árið 2008. Um það þarf að
gera þjóðarsátt.
S tjórnvöld virtuhvorki stöðugleika-
sáttmálann frá 2009, né
heldur yfirlýsingu þá sem
þau gáfu út 5. maí 2011.
Það er miður og ekki til
fyrirmyndar. Það er mjög
mikilvægt að stjórnvöld
eigi uppbyggilegt
samtal við stéttarfélögin í
landinu. Það hefur gefist
mjög vel í nágrannalönd-
unum og við verðum
að byggja þá hefð upp
að nýju hér á landi. Með
samstöðu og samtali þar
sem hugmyndir verða til
og mögulegt er að koma
uppbyggilegri gagnrýni á
framfæri er miklu farsælli
leið til árangurs en að
setja hlutina í átakafarveg.
4NýturVRnægilega mikilstrausts meðal
félagsmanna við
þær aðstæður
sem uppi eru í
þjóðfélaginu og
er slagkrafturinn
í starfinu nógu
mikill?
S lagkrafturinn mætti vera munmeiri, það er ég sannfærð um.
VR þarf að vera á vettvangi og kynna
sig sérstaklega fyrir yngsta hópnum
og finna til þess leiðir þar sem sá
hópur er líklegastur til að taka á móti
kynningu eins og á samfélagsmiðlun-
um. VR er t.a.m ekki á Facebook og
því brýnt að endurvekja kynningar frá
VR í framhaldsskólum landsins því
þar er klárlega hægt að gera betur og
til þess fallið að mynda meira traust
til félagsins.
T raustið til VR hefur aukist umtugi prósenta á síðustu tveimur
árum samkvæmt mælingum. Það var
komið mjög langt niður, ekki síst þegar
félagsmenn voru spurðir hvort félagið
þeirra stæði sig vel eða illa. Enn er verk
að vinna og við erum sannarlega á réttri
leið með þetta allt saman. Ég finn það
mjög sterkt hvað félagsmenn eru stoltir
af nýju Jafnlaunavottuninni og ég vil að
þannig geti þeir horft til alls þess sem frá
félaginu kemur.
5Þrír menn hafagegnt formennskuí VR frá 2002,það
eru mun tíðari
skipti en áratugina
þar á undan.
Hvort er þetta
til þess fallið að
styrkja eða veikja
starf félagsins?
Þ að er ljóst að stéttarfélög þurfaað þróast í takt við samfélagið.
Tíð formannaskipti undanfarið eru
afleiðing óvissunnar sem kom í kjölfar
hrunsins. Meðan allt lék í lyndi hafði
félagið aðlagast því og var orðið
einskonar lífsgæðafélag, ekki eins og
VR var stofnað til, að vera verkalýðs-
félag sem berst fyrir bættum kjörum.
Skyndilega var þörf á snarpari áhersl-
um og meiri baráttu og því varð að
bregðast við. Ég tel að til lengri tíma
muni þetta styrkja félagið, þó að segja
megi að tvö ár séu skammur tími til
að flytja fjöll.
Þ að er ekki einfalt mál að stýrastærsta stéttarfélagi landsins og best
er að sá sem því gegnir hafi mikla innsýn
og þekkingu á starfsemi þess. Þess vegna
er mikilvægt að formannsskipti séu ekki
of tíð, þó að eðlileg endurnýjun þurfi
vissulega að eiga sér stað. Þau ár sem
ég hef gegnt formennsku hef ég þurft
að setja mig inn í öll mál er varða stöðu
míns fólks á vinnumarkaði og það er
verkefni sem ekki er leyst á einni nóttu.
Ég tel eðlilegt að formaðurVR sitji í 7-9
ár, á þeim tíma ætti hann að hafa komið
því til leiðar sem hann hefur fram að
færa fyrir félagið og félagsmenn.
6Hvers vegnaættu félagsmennað kjósa þig
frekar en
mótframbjóð-
andann?
V egna starfsreynslu minnará vinnumarkaði og vegna
þessa að ég tel mig geta gert
betur. Ég tel að formaðurVR eigi
að búa yfir starfsreynslu til að
geta samsamað sig félagsmönn-
um. Ég stefni að því að verða
formaður allra félagsmannaVR.
Félagið á því miður enn nokkuð
í land með að ná því þreki
og trausti sem það hafði fyrir
efnahagshrunið haustið 2008.
Það þarf dirfsku og styrk til að
snúa vörn í sókn í kjarabaráttu
næstu misserin sem og að tryggja
starfsöryggi þess fjölbreytta hóps
sem er íVR. Ég treysti mér til að
stýra því. Auk þess á formaður
einnig að hafa að leiðarljósi í
starfi sínu að laða það besta fram
í öllu fólki og bera virðingu fyrir
skoðunum annarra.
É g tel að það sé mikilvægt fyrir félags-menn að gera samanburð á félaginu
eins og það er nú statt, og stöðu þess árið
2011. Við höfum með samhentu átaki
starfsfólks, stjórnar og trúnaðarráðs endur-
reist traustið til félagsins, komið á friði um
starfsemina, gert það að áhrifaafli víða í sam-
félaginu og tryggt að hagsmunir félagsmanna
okkar séu alls staðar varðir og frekari réttur
sóttur þar sem þess gefst kostur.
Þá sýna ýmsar mælingar að við erum á
réttri leið. Á sama tíma og okkur hefur
tekist að draga úr rekstrarkostnaðir félagsins
um 40 milljónir á ári, höfum við fjölgað
ráðgjöfum og tekið upp öfluga þjónustu
við atvinnuleitandi félagsmenn. Félagsmenn
fá með öðrum orðum meiri þjónustu fyrir
minni peninga.Tæpur milljarður hefur verið
lagður í varasjóð félagsmanna og rúmir tveir
milljarðar greiddir út úr sjúkrasjóði. Þá hefur
orlofs- og starfsmenntaþjónustan einnig verið
efld til muna.
Svör Stefáns Einars StefánssonarSvör Ólafíu Bjarkar Rafnsdóttur
Formanns-
slagur í VR
Í ALLSHERJARKOSNINGUM TIL TRÚNAÐARSTARFA HJÁ VR, SEM HEFJAST 7.
MARS, ER KOSIÐ MILLI TVEGGJA FRAMBJÓÐENDA TIL FORMANNS, STEF-
ÁNS EINARS STEFÁNSSONAR, SITJANDI FORMANNS, OG ÓLAFÍU BJARKAR
RAFNSDÓTTUR. SUNNUDAGSBLAÐ MORGUNBLAÐSINS FÉKK FRAMBJÓÐ-
ENDURNA TIL AÐ SVARA FÁEINUM SPURNINGUM AF ÞESSU TILEFNI.
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.isÓlafía Björk Rafnsdóttir. Stefán Einar Stefánsson. Morgunblaðið/Golli