Morgunblaðið - Sunnudagur - 03.03.2013, Blaðsíða 45

ekki að allir sem vettlingi gátu valdið væru kallaðir til
skrafs. Eða var það bara til skrauts? Hagsmuna-
samtök af alls konar tagi, bankastjórar, aðilar vinnu-
markaðar og forsprakkar lífeyrissjóðanna, svo fáeinir
fastagestir séu nefndir. Það var varfærnislaust kynt
undir væntingum og vonum fólks um að raunveruleg-
ar áþreifanlegar lausnir væru í farvatninu. Lausn-
irnar koma í ljós „á næstu vikum“, var hin hefð-
bundna tilkynning forsætisráðherrans. Kannski
héldu einhverjir að sér höndum vegna þessa sjón-
arspils. Og kannski sukku margir þeirra enn dýpra
ofan í fenið af þeim ástæðum og enn örðugra varð um
nokkurt bjargræði. En minna en ekkert gerðist.
Skjaldborg Hæstaréttar
Það eina sem hafði raunverulega þýðingu fyrir marga
voru dómar Hæstaréttar um gengisbundnar kröfur.
En jafnvel slíkir dómar skiluðu sér ekki til fulls vegna
vanhæfni stjórnarherranna. Þeir reyndust ófærir og
óundirbúnir til að bregðast við. Hver man ekki eftir
ruglinu í kringum „Árna Páls lögin“ og það öngþveiti
sem þau sköpuðu. Hver man ekki hvernig Helgi
Hjörvar og hans lið lagðist á tillögur um að dómsmál,
sem vörðuðu hin miklu skuldamál, skyldu fá flýti-
meðferð? Hvað skyldi sá pólitíski skollaleikur hafa
kostað margar fjölskyldur fjárhagslega tilveru?
Hvernig gat ein ríkisstjórn haldið svo á málum að fyr-
irheit eins og „norræn velferð“ og að „slá skjaldborg
um heimilin“ urðu að skammaryrðum og enduðu með
því að höfundar þeirra þorðu ekki lengur að taka þau
sér í munn? Og hvernig stóð á því að hverri „sátt“ af
annarri var sópað út af borðinu. Hver man ekki eftir
að ríkisstjórnin þóttist mánuðum saman vera að vinna
af heilindum að því að „ná sátt um sjávarútveginn“.
Mörgum þótti það fagnaðaefni þegar tilkynnt var að
sáttin hefði náðst. Sú gleði stóð í dagpart eða svo, en
þá hljóp sjálfur formaður sáttanefndarinnar, Guð-
bjartur Hannesson, frá sáttinni vegna þess að sjálf
stjórnarforystan lagðist gegn henni! Hvenær hefur
það gerst að forystumaður í stjórnmálum beitir sér
fyrir því að viðsemjendur sínir slái nauðugir af sínum
sjónarmiðum gegn loforði um sátt við ríkisvaldið en
hann hefur ekki tryggt að húsbændur hans muni
virða slíka sátt? Ríkisstjórnin gerði hvern sáttmálann
af öðrum við „aðila vinnumarkaðarins“. Þeir voru
hlaðnir loforðum. Þau áttu að tryggja stöðugleika. En
svo var upplýst að varla nokkurt einasta loforð hefði
verið efnt. Slík staða er óþekkt í áratugasamskiptum
þessara aðila við ríkisvaldið. Hefur einhver gleymt
hrópunum, stóryrðunum og svívirðingunum úr munni
Steingríms J. Sigfússonar þegar talsmenn „aðilanna“
upplýstu um svikin? Þau voru slík að Björn Valur
Gíslason hefði verið fullsæmdur af þeim.
„Umfram aðra menn“
Stjórnarforystan lætur gjarnan eins og enginn ís-
lenskur stjórnmálamaður hafi sinnt sínu starfi jafn-
ötullega og hún hafi gert. Sífellt er verið að barma sér
yfir því að ráðamenn séu að sligast af þreytu. Við hvað
var verið að hamast? Skýrslu Rannsóknarnefndar Al-
þingis var ekki fylgt eftir í samræmi við samhljóða
samþykkt þingsins. Atli Gíslason, sem stýrði við-
bragðavinnu Alþingis, hefur staðfest að ríkisstjórnin
hafi gjörsamlega brugðist í þeim efnum. Alls konar
rannsóknarnefndir aðrar hafa hins vegar verið skip-
aðar. Hvað hefur komið út úr þeim? Ekki nokkur
skapaður hlutur sem gagn er að. En kostnaðurinn við
þær nemur þegar hundruðum milljóna króna. Lands-
dómsaðförin steytti á grjóti og sá kostnaður nam
einnig hundruðum milljóna króna. Önnur aðför, í
þetta sinn að sjálfri stjórnarskrá landsins, er vonandi
einnig að renna út í sandinn. Kostnaðurinn við það fá-
ránlega brölt er að verða um 1.500 milljónir króna.
Án boðlegra heimilda voru vogunarsjóðum og hræ-
gömmum afhentir tveir stærstu bankar þjóðarinnar.
Þjóðin er byrjuð að súpa seyðið af því, en hefur þó að-
eins rétt dreypt á, enn sem komið er. Sparisjóða-
klúðrið, sjóvárdæmið og allt hitt er ónefnt. En það
sérkennilegasta og skaðlegasta af öllu var að láta
undan sérvitringsafstöðu eins flokks og hefja í óðagoti
og heimildarleysi aðlögunarferil stjórnskipunarinnar
að ESB og efna þar með til sundurþykkju með þjóð-
inni þegar hún þurfti mest á samstöðu að halda. Og
ekki þarf að nefna delludansinn í kringum „icesave“,
með hundraða milljóna króna kostnaði, sem þó var
aðeins brotabrot af þeim útgjöldum sem tókst að af-
stýra.
Þegar til þessa er horft, sýnishorna af stjórnarfari á
einu kjörtímabili, liggur svarið við upphafsspurning-
unni þá ekki í augum uppi? Munu ekki kjósendur
helst velta því fyrir sér í kjörklefanum í lok apríl
hverjum megi helst treysta, hver sé helst verðugur
trúnaðar þegar framtíðarheill þjóðar sé í húfi? Getur
ekki verið að pólitísk heilindi hafi færst framar í for-
gangsröð þegar kjósandi leggur saman það sem
mestu skuli ráða um val hans að þessu sinni? Núver-
andi stjórnarflokkar standa ekki einir frammi fyrir
slíku mati kjósandans. Þar er enginn flokkur undan-
skilinn.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Þetta kortér á kjördag getur
skipt sköpum eins og sum
önnur kortér
3.3. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 45