Morgunblaðið - 04.05.2013, Blaðsíða 46

46 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. MAÍ 2013
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Þetta mál er eins og graftarkýli á
samfélaginu sem verður að stinga á
og hreinsa út, annars heldur þetta
áfram að hvíla á þjóðinni eins og
mara,“ segir Rúnar Guðbrandsson,
leikstjóri og stofnandi leikhópsins
Lab Loka, um Guðmundar- og Geir-
finnsmálið. Málið varð kveikjan að
sviðslistaverkinu Hvörf sem Lab
Loki frumsýnir í samvinnu við Þjóð-
leikhúsið í Kúlunni í kvöld kl. 19.
„Hugmyndin að þessu verki hefur
mallað með mér mjög lengi. Fyrir
rúmu ári byrjaði ég fyrst í samvinnu
við Stefán Hall Stefánsson og síðar
Sjón að leggjast í heilmikla rann-
sóknarvinnu á frumheimildum í mál-
inu, sem eru geysimiklar,“ segir
Rúnar og vísar þar til þess að
skýrslutökurnar yfir sakborning-
unum í málinu rúmi 26 bækur og
hæstaréttardómurinn sem féll í mál-
inu 1980 sé alls 627 blaðsíður.
Fékk áhuga á rannsakendum
„Þegar við fórum að kafa ofan í
heimildirnar má segja að hugmyndin
að verkinu hafi tekið u-beygju, því
upphaflega hafði ég lagt upp með að
skapa fangelsisdrama þar sem fók-
userað væri á sakborningana og
jafnt sálfræðilegar sem og fé-
lagslegar afleiðingar innilokunar.
Þegar ég fór að garfa í skýrslunum
fékk ég hins vegar miklu meiri áhuga
á rannsóknaraðilunum, þeirra ásetn-
ingi og hvað knúði þá áfram,“ segir
Rúnar og tekur fram að nær allur
texti verksins sé sóttur í skýrslur
málsins og öllum staðreyndum máls-
ins haldið mjög skýrt til haga.
„En þegar maður fer inn í þennan
heim þá kemur í ljós að hann er
miklu súrrealískari en nokkur skáld-
skapur getur orðið. Þannig að formið
á sýningunni og aðferðin til að segja
söguna er alls ekki raunsæ,“ segir
Rúnar og áréttar að þó verkið sæki
sér innblástur í raunverulega atburði
þá sé sviðsverkið hreinn sviðsskáld-
skapur sem „lýtur sínum eigin lög-
málum og nýtir sér margslungin
meðul leiklistarinnar og óheft hugar-
flug til að skapa veröld langt handan
hversdagsins og allra raunsæislegra
viðmiða“.
Gríðarleg rannsóknarvinna
„Þegar Rúnar nefndi það við mig
að sig langaði til að setja upp verk
sem byggt væri á þessu máli þá leist
mér strax vel á það, enda er þetta
sterk saga sem hvílir þungt á þjóð-
inni. Okkur sem listamönnum ber
hreinlega skylda til þess að stinga á
þau samfélagskýli sem þarf að stinga
á,“ segir Birna Hafstein leikkona
sem rekur Lab Loka í samvinnu við
Rúnar, en hann stofnaði leikhópinn
fyrir tuttugu árum. Auk Birnu leika í
sýningunni þau Arnar Jónsson, Árni
Pétur Guðjónsson, Friðrik Frið-
riksson, Hilmir Jensson, Magnús
Jónsson, Stefán Hallur Stefánsson,
Svandís Dóra Einarsdóttir og Þor-
steinn Bachmann.
„Við lögðum því upp í þetta ferða-
lag sem uppsetning leiksýningar er.
Þegar við vorum lögð af stað átt-
uðum við okkur á því að við værum
komin í heilmikla langferð, en viss-
um jafnframt að ekki yrði snúið við
heldur yrðum við að taka þetta alla
leið og ekki gefa neinn afslátt. Þetta
er búið að vera yfirgengilega mikil
vinna, enda liggur ofboðsleg rann-
sóknarvinna að baki uppsetning-
unni,“ segir Birna og bætir við: „Við
fengum blessunarlega til liðs við
okkur frábæra listamenn og tækni-
fólk sem og Þjóðleikhúsið. Við finn-
um öll til mikillar ábyrgðar að gera
þetta vel. Í raun má segja að það séu
ákveðin forréttindi að fá að takast á
við þetta óhugnanlega efni.“
Viðeigandi svartur húmor
Spurð hvort þau telji að það muni
reynast áhorfendum erfitt að horfa á
sýninguna verða bæði Birna og Rún-
ar hugsi. „Það má segja að sýningin
geti verið erfið af því að áhorfendur
setja sig í spor þessara einstaklinga,
enda er þetta mannlegur harmleikur
á stóra skalanum. En þó viðfangs-
efnið sé erfitt og krefjandi þá er sýn-
ingin á sama tíma mjög aðgengileg,“
segir Birna og Rúnar grípur boltann
á lofti: „Einmitt vegna þess hversu
ofboðslega grimmt og ljótt þetta mál
er og svartnættið mikið hjá þeim
sem í hlut áttu, þá lögðum við mikla
áherslu á að finna hinar húmorísku
taugar. Það þarf alltaf að vera húmor
í leikhúsinu líka enda ekki hægt að
bjóða fólki aðeins inn í kolsvart
myrkur. Það skal hins vegar alveg
viðurkennast að það var allnokkur
áskorun að finna húmoríska tóninn í
þessu öllu saman, en ég held að okk-
ur hafi tekist að finna viðeigandi
svartan húmor.“
„Okkur ber skylda
til að stinga á kýlin“
 Lab Loki frumsýnir nýtt sviðslistaverk sem byggist
á Guðmundar- og Geirfinnsmálinu og nefnist Hvörf
Ábyrgð „Við finnum öll til mikillar ábyrgðar að gera þetta vel. Í raun má segja að það séu ákveðin forréttindi að fá
að takast á við þetta óhugnanlega efni,“ segir Birna Hafstein um uppsetningu Lab Loka á Hvörfum.
Morgunblaðið/Rósa Braga
Samstillt Birna Hafstein leikkona og Rúnar Guðbrandsson leikstjóri eru
samhent par, en þau hafa rekið Lab Loka í sameiningu síðustu árin.
Morgunblaðið/Rósa Braga
Sprell Stjórnandi Gospelkórs Akureyrar er Marína Ósk Þórólfsdóttir.
Gospeltónar í Hofi
Gospelkór Akureyrar heldur tón-
leika í Hofi þriðjudaginn 7. maí kl.
20. Á efnisskránni eru klassísk
gospellög í bland við þekkt popp- og
rokklög í gospelútsetningu. Sam-
kvæmt upplýsingum frá kórnum
hefur kórfélögum fjölgað nokkuð á
síðustu mánuðum og eru nú ríflega
50 talsins. Stjórnandi kórsins er
Marína Ósk Þórólfsdóttir, en hún
hefur um árabil starfað sem tónlist-
arkennari, kórstjóri og söngkona.
Einsöngvari á tónleikunum er Ív-
ar Helgason, en hann nam söng við
Tónlistarskólann í Hafnarfirði og
Söngskólann í Reykjavík áður en
hann fór í nám við söngleikjadeild
Tónlistarháskólans í Vínarborg það-
an sem hann útskrifaðist með láði
árið 2003.
Ívar hefur komið fram í fjölda
söngleikja, til að mynda í Aust-
urríki, Sviss, Þýskalandi og á Ítalíu,
en fluttist heim til Íslands árið 2007
ásamt fjölskyldu sinni. Síðan þá hef-
ur hann starfað hjá Þjóðleikhúsinu
og hjá Leikfélagi Akureyrar ásamt
því að starfa með ýmsum leiklist-
arhópum og tekið þátt í vinsælum
söngleikjum á borð við Óliver, Hár-
ið og Gulleyjuna svo eitthvað sé
nefnt.
 Einsöngvari er Ívar Helgason
Söfn • Setur • Sýningar
LISTASAFN ÍSLANDS
GAMLAR GERSEMAR 9.2. - 5.5. 2013
ERLENDIR ÁHRIFAVALDAR 9.2. - 5.5. 2013
Sunnudagsleiðsögn kl. 14 í fylgd Halldórs Björns Runólfssonar safnstjóra
SÍÐASTA SÝNINGARHELGI!
SAFNBÚÐ - Listaverkabækur, gjafakort og listrænar gjafavörur.
KAFFISTOFA - Heit súpa í hádeginu, úrval kaffidrykkja og heimabakað meðlæti.
Fríkirkjuvegi 7, 101 Reykjavík, sími 515 9600. OPIÐ daglega kl. 11-17, lokað mán.
SAFN ÁSGRÍMS JÓNSSONAR
UMHVERFIS LANDIÐ Á FÁEINUM ÁRATUGUM og FORNMENN
Opið þriðjud.-fimmtud. kl. 11-14, sunnud. 13-16
Bergstaðastræti 74, sími 515 9625. www.listasafn.is
LISTASAFN SIGURJÓNS ÓLAFSSONAR
ÚR DJÚPUNUM - Samsýning Listasafns Sigurjóns Ólafssonar og Listasafns Íslands
Opið laugard.-sunnud. kl. 14-17. Laugarnestanga 70, sími 553 2906, www.lso.is
ÞJÓÐMINJASAFN ÍSLANDS
Sunnudagur 5. maí kl. 14:
Ókeypis barnaleiðsögn
List án landamæra:
Grösugir strigar og Systralist
Hátíðarsýningar í tilefni 150 ára afmælis Þjóðminjasafns:
Silfur Íslands í Bogasal, Silfursmiður í hjáverkum í Horni
Ljósmyndun á Íslandi 1970-1990 í Myndasal
Nýjar myndir - gömul tækni á Vegg
Skemmtilegir ratleikir, safnbúð og kaffihús
Fylgist með á facebook: http://www.facebook.com/thjodminjasafn
Þjóðminjasafn Íslands, Suðurgötu 41, s. 530 2200,
www.thjodminjasafn.is, thjodminjasafn@thjodminjasafn.is
Opið alla daga nema mánudaga kl. 11-17
Tilraun til að beisla ljósið
Listamannsspjall
Erla Þórarinsdóttir
sunnudag 5. maí kl. 15
Hellisgerði,
blóma- og skemmtigarður
Þriðjudag 7. maí kl. 12
Hádegistónleikar
Greta Salóme Stefánsdóttir fiðla
Opið 12-17, fim. 12-21, lokað þri.
www.hafnarborg.is sími 585 5790
Aðgangur ókeypis
Leiðsögn sunnud. kl. 14.
NORDIC DESIGN TODAY
(13.3.-26.5.2013)
Innlit í Glit (8.2. – 26.5.)
Opið kl. 12-17. Lokað mánud.
Garðatorg 1, Garðabær
www.honnunarsafn.is