Morgunblaðið - 23.10.2013, Blaðsíða 19

Áður fyrr var búið á fjölmörgum eyjum umhverfis Ísland.
Margar þeirra fóru í eyði á síðustu öld, á öðrum er mjög
fámennt að staðaldri. Fjölmargir dvelja þar þó á sumrin
og sækja eyjarnar heim í lengri eða skemmri tíma.
Meðal þessara eyja eru Papey, Viðey, Engey, Flatey á
Breiðafirði,Æðey, Vigur, Drangey og Flatey á Skjálfanda.
Margar
eyjar eru
vinsælir ferða-
mannastaðirLjósmynd/MatsWibe Lund
Morgunblaðið/G.Rúnar
Þorpið í Flatey Mörg húsanna í þorpinu eru nýtt sem sumarhús eða til móttöku ferðamanna, t.d. sem gistihús.
komið upp hérna. Það er það
sama að segja um rituna, við er-
um reyndar ekki að veiða hana,
en það kemst ekkert upp af
henni.“
Hver er ástæðan fyrir þessu?
„Það vantar algjörlega ætið. Þeg-
ar þorskurinn gekk inn á Horn-
grunn 1995 fór strax að bera á því
að það var minna af síli. Þorsk-
urinn er núna út um allt og það er
einfaldlega ekki nógu mikið af
sandsíli til að eitthvað verði eftir
handa fuglinum.“
Endurnýjun nánast útilokuð
Það hlýtur að hafa bæði sína
kosti og galla að búa á stað eins
og Flatey? „Já, alveg örugglega.
En ég met kostina fleiri en gall-
ana og þess vegna bý ég hér.
Þetta höfðar svo til mín; þessi
vinna mín og þessi vera þarna. En
auðvitað er það ekki fyrir alla að
búa á svona stað. Fólk með börn
gæti varla búið hérna, hér er eng-
inn skóli. Þannig að endurnýjun
er nánast útilokuð.“
Að sögn Hafsteins er siglt yf-
ir Breiðafjörðinn á hverjum degi
yfir sumartímann og þá höfð við-
koma í Flatey. Yfir vetrartímann
eru fastar viðkomur ferjunnar í
eyjunni færri og stjórnast þær
nokkuð af eftirspurn. „Það er allt-
af eitthvað um að fólk sé að koma
hingað yfir veturinn. Við þurfum
svo að sækja allt upp á land.“
Ferð þú mikið sjálfur upp á
land? „Þegar ég þarf þess. Sér-
staklega til að sækja ýmsan
óþarfa.“
Ljósmynd/Mats Wibe Lund
Flatey á Breiðafirði Þar er búið á tveimur býlum og stundaður búskapur.
landi, m.a. til Japans og Evrópu.
„Dúnninn úr Æðey, hann er góð-
ur,“ segir Alexíus.
Æðey var í byggð frá sögu-
öld fram á síðustu ár og þar
hafa veðurathuganir verið frá
því um miðja síðustu öld. Lengst
af var veðurathugunarstöðin
mönnuð, en í fyrra var settur
þar upp sjálfvirkur búnaður.
Aðrar eyjar í Ísafjarðardjúpi
eru Vigur og Borgarey. Föst
byggð er í Vigur, þar er stund-
aður hlunnindabúskapur og
ferðaþjónusta á sumrin, en eyjan
er vinsæll viðkomustaður ferða-
manna á. Þar er nokkuð af
gömlum húsum og margar minj-
ar um lífshætti fyrr á tímum,
meðal annars vindmylla frá
árinu 1840 sem nú er í vörslu
Þjóðminjasafnsins.
Borgarey er minnst eyjanna
þriggja og dregur nafn sitt af
klettaborg og þar er mikið
fuglafriðland. Þar var síðast
byggð um aldamótin 1900, en
þar er lítill aðgangur að fersk-
vatni. Æðey í Ísafjarðardjúpi Þar hefur föst byggð lagst af. Þar er mikið æðarvarp.
Ljósmynd/ Mats Wibe Lund
Papey er stærsta eyjan fyrir
Austurlandi, um 2 km² og var
lengi eina eyjan við austur-
ströndina sem var í byggð, en
enginn hefur haft þar fasta bú-
setu frá 1966. Eyjan er vinsæll
viðkomustaður ferðamanna og
sigla Papeyjarferðir þangað
daglega yfir sumartímann frá
Djúpavogi. „Margir hafa áhuga á
að fara út í Papey og þeim fer
fjölgandi ár frá ári,“ segir Már
Karlsson, leiðsögumaður í
Djúpavogi sem hefur fylgt þús-
undum ferðamanna í eyjunni.
„Númer eitt hjá fólkinu er að sjá
fuglinn, en þarna er óskaplega
mikið fuglalíf. Svo er þetta sögu-
merk eyja, sumir telja að þarna
hafi fyrsta byggð á Íslandi ver-
ið.“
Í eyjunni er elsta og minnsta
timburkirkja landsins, byggð ár-
ið 1807. Einnig eru þar bæjar-
tóftir frá 10. öld, sem dr. Kristján
Eldjárn gróf upp.
Papey er vinsæll viðkomustaður ferðamanna
Morgunblaðið/Sigurður Ægisson
Papeyjarkirkja Elsta og minnsta timburkirkja landsins, byggð 1807.
Mikið fuglalíf í
sögumerkri eyju
Morgunblaðið/Ómar
Leiðsögumaður Már Karlsson
hefur fylgt mörgum í Papey.
Flatey er stærsta Vestureyjan á Breiða-
firði og henni tilheyra um 40 eyjar og
hólmar. Þar hefur verið verslunarstaður
frá miðöldum, klaustur var þar reist á 12.
öld og eyjan var miðstöð Breiðafjarð-
arsvæðisins fram á miðja 20. öld.
Flestir urðu Flateyingar 200 talsins á
árunum 1910-1920 og störfuðu þá flestir
við útgerð. Henni var hætt í byrjun 6.
áratugarins og upp frá því tók íbúum að fækka. Nú eru þar 5-6 íbúar á
tveimur býlum, húsin í þorpinu standa að mestu auð á veturna, en á
sumrin fyllast þau af sumardvalarfólki og margir sækja eyjuna heim.
Fjölsóttur ferðamannastaður
EITT SINN MIÐSTÖÐ BREIÐAFJARÐARSVÆÐISINS
Glaumur og gleði Fjölsótt böll
eru haldin í Flatey á sumrin.
 Næsti viðkomustaður 100
daga hringferðar Morg-
unblaðsins er Höfn.
Á morgun
– með morgunkaffinu
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. OKTÓBER 2013