Morgunblaðið - 02.11.2013, Blaðsíða 73

LAUGARDAGUR 2. NÓVEMBER 2013 73
það var stórkostlegt að sjá fulltrúa
flestra ríkja heims saman komna til
að leysa með friði þau fjölmörgu og
flóknu vandamál sem við var að etja.
Nokkrum vikum seinna sendi Matt-
hías mér peninga til að ég gæti farið
til Hondúras þar sem fellibylur og
flóð höfðu lagt hluta landsins í kaf.“
Margrét kveðst hafa byrjað að
skrifa um landhelgismálin þegar árið
1960 þá undir umsjón Þorsteins
Thorarensen sem var þá enn í er-
lendu fréttunum á Mogganum „og
vissi allt um þessi mál; það má segja
að ég hafi svo fjallað um hafrétt-
armálin alveg þangað til ferlinu lauk,
1985, þegar hafréttarsáttmálinn var
fullgiltur hér á landi – í 25 ár og
klykkti svo út með því að kenna haf-
rétt við háskólann á Akureyri.“
Margrét hætti á Morgunblaðinu
sumarið 1975. „Það var erfitt því að
þetta var einstaklega góður og
skemmtilegur vinnustaður og sam-
starfsfólkið gott,“ segir hún. En það
gekk á ýmsu, fór eftir auglýsinga-
tekjum og þar af leiðandi ástandinu
í þjóðfélaginu hvernig blaðinu vegn-
aði og hvað það gat gert, segir Mar-
grét. „Ég hafði farið í gegnum
nokkrar krísur, hugsað um að fara
en hætt við. Á þessum tíma var blað-
ið í heldur leiðinlegri lægð og mér
fannst ég sjálf vera farin að staðna,
skrifa nánast sömu fréttirnar dag
eftir dag og, sá ekki fram á nægilega
framför í starfi. Ég vildi ekki vera í
þessari rútínu lengur og það varð úr
að ég ákvað að binda enda á þetta.“
Góðir menn
Margrét hefur unnið víða og kynnst
mörgum, „en ég get sagt að ritstjór-
arnir mínir; Matthías, Eykon og
Styrmir [Gunnarsson] voru öndveg-
ismenn. Þeir voru auðvitað ekki full-
komnir – sem betur fer – og ég var
alls ekki alltaf sammála þeim eða
pólitískri stefnu blaðsins, hvort sem
var á innlendum vettvangi eða er-
lendum, svo sem í Víetnamstríðinu
þar sem þeir drógu að mér fannst
gagnrýnislaust taum Bandaríkja-
manna en þeir reyndust mér af-
skaplega vel og fengu mér oft
skemmtileg viðfangsefni þegar þeir
sáu að í mig var komin óeirð, svo sem
að sjá um sérblaðið í tilefni 50 ára af-
mælis rússnesku byltingarinnar og
að skrifa greinaflokk um Kína, þegar
menningarbyltingin þar stóð sem
hæst. Það var líka verulega gaman að
fylgjast með því hvernig þeir opnuðu
blaðið, leystu það smám saman úr
pólitískum flokksviðjum og hleyptu
að greinum þar sem haldið var uppi
andstæðum skoðunum. Það var sann-
arlega þarft verk.“
Hún leggur áherslu á að Moggaár-
in hafi verið góður tími. „Þetta var
gífurlega harður skóli sem var bara
frábært. Matthías hafði frá upphafi
þá stefnu að hreinsa blaðið af mál-
villum og var harður húsbóndi en
hann var líka mjög næmur á fólk og
hafði sterka siðferðiskennd sem
blaðamaður. Matthías stundaði að
mínu mati mjög góða blaðamennsku
og var góður kennari. Samt sem áður
fannst mér ýmsu ábótavant, frum-
kvæði blaðamanna beindist að frétta-
öflun og því að finna skrýtna karla
eða þekkt fólk sem hafði gert eitt-
hvað sérstakt en ég saknaði alltaf
meiri umfjöllunar á samfélagslegum
nótum og hugmyndafræði; ekki endi-
lega um pólitík heldur að fara ofan í
það hvers vegna ákveðnir hlutir
gerðust, skoða og draga fram hags-
munatengslin í samfélaginu, eins og
mun meira og betur er gert í dag, að
finna út og skýra leikarana á heims-
sviðinu og hvernig hagsmunir ríkja
og þjóðfélagshópa fléttuðust saman.
Það var ekki fyrr en ég kom á útvarp-
ið að ég gat að einhverju ráði farið að
vinna svona fréttaskýringar og bak-
grunnsefni. Það var mjög gaman en
ég hefði gjarnan vilja gera það á
Mogganum líka.“
Margrét segir að þrátt fyrir skil-
yrðið, sem hún gekkst undir, um að
hagsmunir Morgunblaðsins skyldu
ætíð hafa forgang, hafi Morgunblaðið
verið óvenjubarnvænn vinnustaður á
sjöunda áratugnum og fram á þann
áttunda, sem ekki var algengt á þeim
árum. „Sem dæmi má nefna að við
Sonja Diego áttum börn á sama aldri,
sem voru oft sótt fyrir okkur á dag-
heimili, komið með þau niður á rit-
stjórn og þeim þar stungið undir
skrifborð með litabók og liti þar sem
þau dunduðu sér þar til við vorum
búnar að vinna.“
Það þótti börnunum gaman og þá
ekki síður að fá að flögra um á milli
blaðamannanna sem allir voru þeim
einstaklega góðir, að sögn Mar-
grétar. „Ég man ekki til þess að
nokkurn tíma væri amast við þeim.
Eitt af mörgu sem gerði okkur lífið
létt á gamla Mogga voru sendlarnir
á ritstjórninni. Þeir sinntu ýmsum
þörfum starfsmanna á sínum tíma,
ekki síður en blaðsins. „Þeir borg-
uðu iðulega fyrir okkur reikninga,
svo við þyrftum ekki að fara úr
vinnunni, og keyptu jafnvel fyrir
okkur í matinn,“ segir Margrét.
„Svo voru sérstakir kóksendlar sem
við kölluðum svo, gjarnan börnin
okkar blaðamannanna, sem hlupu út
í sjoppu fyrir okkur. Dætur mínar,
Anna Heiður og Embla, fengu til
dæmis báðar að vera kóksendlar og
elskuðu blaðið. Þegar ég hætti á
Mogganum ætlaði Embla aldrei að
fyrirgefa mér. Þá var hún tæpra sjö
ára og þegar ég hóf að starfa hjá
Ríkisútvarpinu á Skúlagötu 4 neitaði
hún með öllu að koma með mér
þangað. Það má því segja að við
mæðgurnar eigum allar góðar minn-
ingar frá því Morgunblaði sem við
þekktum í Aðalstræti 6, og óskum til
hamingju með aldarafmælið.“
Getur þú hugsað þér
daglegt líf án rafmagns?
Fjarðarselsvirkjun í Seyðisfirði er elsta, starfhæfa vatnsaflsvirkjun á Íslandi og tók til starfa í október
1913. Virkjunin markaði tímamót í sögu rafvæðingar landsins.
Hún var fyrsta riðstraumsvirkjun á Íslandi
Hún var virkjun fyrstu bæjarrafveitu landsins
Fyrsta háspennulína á Íslandi var lögð frá henni til bæjarins
RARIK keypti Fjarðarselsvirkjun af Seyðisfjarðarbæ árið 1957 og starfrækir virkjunina enn í nær
óbreyttri mynd.
Orkugjafi í eina öld