Morgunblaðið - 02.11.2013, Síða 85

LAUGARDAGUR 2. NÓVEMBER 2013 85
Það er sagt að körfubolti hafi aldreiverið jafnvinsæll og á fyrri hluta 10.áratugarins. Það þarf víst stjörnur til
að búa til vinsældir og í körfuboltanum var
nóg af þeim: Michael Jordan, Charles Bark-
ley, Shaquille O’Neal, David Robinson og
fleiri og fleiri. Ég gæti haldið lengi áfram að
þylja enda var ég krakki á þessum tíma og
krakkar þekkja sínar stjörnur. En ég var
ekki bara með NBA-æði á þessum tíma. Ég
var líka með æði fyrir Morgunblaðinu!
Mogga-æði er staðfest fyrirbæri og það
var ekki bara ég sem var heltekinn af því.
Mogginn var líka með stjörnur. Ég man eft-
ir sjónvarpsviðtölum við útitekinn Ragnar
Axelsson í hvítri kaðlapeysu þar sem hann
stökk upp í flugvél í leit að ævintýrum. Allir
í skólanum mínum vissu hver Árni Matt-
híasson var, tónlistargagnrýnandinn sem
þreyttist ekki á að skrifa um og styðja
uppáhaldshljómsveitirnar manns á þessum
tíma, hvort sem þær hétu Botnleðja, Maus
eða Strigaskór nr. 42. Það hjálpaði einnig til
að þegar maður sá mynd af Árna þá minnti
hann á dularfulla persónu úr Film Noir-
mynd – dimm og vofuföl týpa – ekki ósvipuð
ritstjóranum Matthíasi í svartri bítnikka-
rúllukragapeysu og rykfrakka gangandi um
í Hólavallakirkjugarði, starandi inn í haust-
ið. Þetta var Mogginn minn – stjörnum
prýtt lið.
Mogginn minn? Já. Því snemma á ævinni
komst ég að því að ég ætti sama afmælisdag
og Mogginn, 2. nóvember. Afmælisdagurinn
er hluti af sjálfsmynd manns enda eitt af því
fyrsta sem maður lærir um sjálfan sig. Þess
vegna veitir maður því athygli ef einhver á
sama afmælisdag og maður sjálfur eða ef
rafræn klukka sýnir fyrir tilviljun fæðing-
ardagsetninguna. Þetta gerist hjá mér þeg-
ar ég sé 2:11. Þá hrekk ég í kút og finnst að
eitthvað mér æðra búi þar að baki. Og auð-
vitað hef ég alltaf tengst Mogganum sér-
stökum böndum út af þessu. Ég man eftir
starfskynningunni þegar ég fór með krökk-
um í Hlíðaskóla og við fengum að sjá hvern-
ig maður raðaði upp forsíðunni. Ég man eft-
ir lyktinni í prentsmiðjunni. Ég man eftir
áramótagetrauninni. Ég man eftir því þegar
ég sendi Mogganum kvörtunarbréf vegna
villu á forsíðu árið 1995 (þar var sagt að
Kólumbus hefði siglt til Ameríku 1592 en
ekki 1492) og svarinu sem ég fékk til baka
sem var reyndar með skætingi! Svo man ég
eftir fyrsta starfsdeginum mínum, að sitja í
bíl með Raxa og heyra æðisgengnar sögur
um yfirgefnar jarðefnanámur í Grænlandi
eða kaffipásum á ritstjórnarhæðinni þar
sem umræður um Vestmannaeyjagosið, leið-
togafundinn eða björgun Víkartinds voru
jafnlifandi hversdagsmálefni og veðrið eða
sjónvarpsdagskráin.
Það er staðreynd að blöðin skrifa söguna
og þannig má alveg eins segja að andi sög-
unnar lifi meðal fólksins á blöðunum. Í til-
felli Moggans er vandfundinn sá vinnu-
staður þar sem er samankominn jafnmikill
fróðleikur og skilningur á íslensku sam-
félagi. Það er virðingarstimpill að ná 100
ára aldri (óformleg skilgreining á hugtakinu
„antík“ er að munir séu 100 ára!) en 100 ára
vegtyllan gefur enga heimtingu á sjálfkrafa
virðingu eða að sýna megi slaka. Þvert á
móti þá er þýðingin aðeins sú að skylda
starfsmanna blaðsins hefur aldrei verið
meiri.
Það er yndislegt hversu margir eiga góð-
ar minningar af Mogganum og í raun er
ekkert athugavert við að baða fortíðina
ljóma. En minningarnar þarf einnig að nýta
til að varpa ljósi á framtíðina. Eftir því sem
árin líða því stærri er sagnabelgurinn og
fleiri stríðin sem eru að baki og samtal
Moggans við samfélagið er í eðli sínu hundr-
að sinnum mikilvægara og dýpra nú en það
var 2. nóvember 1913.
Það mælir í öllu falli einlægur aðdáandi
Mogga-liðsins og stoltur fyrrverandi blaða-
maður.
Aðdáendabréf til 100 ára stjörnu
Bergur Ebbi Benediktsson
lögfræðingur
Morgunblaðið/RAX
Bergur Ebbi Benediktsson segir að „samtal Moggans við samfélagið [sé] í eðli sínu hundrað
sinnum mikilvægara og dýpra nú en það var 2. nóvember 1913“.
Bergur Ebbi setti 2008 fram hugmynd um að
reisa skýjaborg úr gufustrókum í Öskjuhlíð.
Ég hafði ekki verið margar vikur á Mogg-anum þegar Styrmir Gunnarsson rit-stjóri kallaði á mig inn á skrifstofu.
Þetta var rétt eftir kvöldmat. Meginlínur fyr-
ir blað morgundagsins lágu fyrir en nú skyldi
þeim breytt. Jan Mayen skyldi verða burðar-
frétt á baksíðu – þar sem stærstu innlendu
fréttunum var slegið upp.
„Þú átt að ræða við Eykon um þetta Jan
Mayen-mál,“ sagði Styrmir og bætti við að ég
yrði einnig að ræða við Geir Hallgrímsson ut-
anríkisráðherra. Eyjólfur Konráð Jónsson –
Eykon – var formaður utanríkisnefndar Al-
þingis.
Sumar fréttir er erfiðara að skrifa en aðr-
ar. Ekki vegna þess að þær séu flóknari en
aðrar heldur vegna þess að blaðamaðurinn
hefur takmarkaða þekkingu á málefninu og er
auk þess reynslulítill. Þannig var staðan hjá
mér.
„Ekki vandamál,“ hugsaði ég enda þess
fullviss að Eykon myndi skýra þetta vel út
fyrir mér. Hann var gamall fjölskylduvinur.
Ég hringdi í Eykon og sagði honum strax að
ég yrði að fá útskýringar á málinu og fá síðan
„komment“ frá honum í fréttina. Það tók
hann langan tíma þar sem hann þvældi mér í
gegnum söguna, en Eykon hafði í mörg ár
barist fyrir rétti Íslendinga á Jan Mayen-
svæðinu og lengi vel fyrir daufum eyrum. Í
þessum efnum eins og mörgum öðrum var
hann á undan sinni samtíð.
Eins og oft áður var Eykon óðamála og
mikið niðri fyrir. Loksins tókst að skýra út
fyrir þekkingarlitlum blaðamanni um hvað
„þetta Jan Mayen-mál“ snerist; gagnkvæmt
samkomulag Norðmanna og Dana um loðnu-
veiði á Jan Mayen-svæðinu og innan lögsögu
Grænlands. Íslensk stjórnvöld töldu þetta
brot á Jan Mayen-samkomulaginu milli Ís-
lendinga og Norðmanna frá 1980.
„Þetta er mjög viðkvæmt mál. Þú talar síð-
an við Geir,“ sagði Eykon. Þetta var ekki
spurning. Ég játti og lofaði að hringja aftur
til að lesa fréttina yfir fyrir hann. Að venju
tók Geir mér af ljúfmennsku. Hann hafði átt
von á símtali. Geir var þó efins um að rétt
væri að utanríkisráðherra léti hafa nokkuð
eftir sér að þessu sinni. Sagði mér að ræða
við Ólaf Egilsson, sem þá var skrifstofustjóri í
utanríkisráðuneytinu. Þetta gerði ég.
Eftir að hafa skrifað fréttina og deadline
færðist nær hringdi ég aftur í Eykon. Nokkr-
ar athugasemdir. „Þú hringir í Geir og lest
þetta yfir fyrir hann og lætur mig vita,“ sagði
Eykon. „Þú lest þetta yfir fyrir Ólaf,“ sagði
Geir við mig. Ólafur gerði sínar athugasemd-
ir. Aftur fór ég hringinn. Eykon, Geir, Ólafur.
Alltaf einhverjar breytingar, alltaf einhverjar
athugasemdir. Um miðnætti var ég í þriðju
eða fjórðu umferð en lendingin ekki í sjón-
máli. Deadline löngu liðið og allir biðu. Próf-
arkalesarar biðu, umbrotið beið, prentararnir
biðu. En ákvörðunin stóð. Fréttin skyldi birt-
ast á baksíðu á morgun.
Um klukkan eitt um nóttina náði ég loks
samkomulagi við Eykon og Geir. Ég fékk
leyfi til að leggja lokahönd á fréttina, fara yfir
hana með Ólafi Egilssyni, sem þeir báru full-
komið traust til, og senda hana síðan inn.
Hálftíma síðar stóð ég í umbrotinu þar sem
spaltinn var límdur upp á síðuna.
Þannig lærði ég tvennt. Annars vegar
hvernig ekki á að standa að því að afla og
skrifa frétt og hins vegar að deadline er (var)
afskaplega teygjanlegt hugtak á Morg-
unblaðinu.
Allir látnir bíða
Óli Björn Kárason
varaþingmaður
Morgunblaðið/RAX
Óli Björn Kárason lýsir því þegar óreyndur blaðamaður með takmarkaða þekkingu á málefn-
inu lærði hvernig ekki á að afla fréttar og skrifa hana.