Morgunblaðið - 05.12.2013, Blaðsíða 42

42 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. DESEMBER 2013
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Það eru komin ein tuttugu ár síðan ég
byrjaði á þessari bók,“ segir Þröstur
Jóhannesson, netagerðar- og tónlist-
armaður á Ísafirði, um nýja skáld-
sögu sína fyrir börn og unglinga, Sög-
una af Jóa. „Hún byrjaði sem lítil
saga sem ég las fyrir elsta son minn
og svo hélt ég áfram að breyta henni
jafnóðum og ég las. Hann var orðinn
frekar þreyttur á því, eðlilega,“ segir
hann og hlær.
Sagan fjallar um Jóa sem er 11 ára
stákur með ríkt ímyndunarafl. Í huga
hans flýgur sjóræningjaskip og er för
þess heitið til London að bjarga
pabba Jóa úr ógöngum. Í raunveru-
leikanum er pabbi Jóa sífellt að koma
sér í vandræði og koma fjölskyldunni
jafnframt í vanda. Því hefur Jói tekið
afdrifaríka ákvörðun, sem mun hafa
afleiðingar, og ekki bætir úr skák
þegar veruleikinn og hinn ímyndaði
sjóræningjaheimur fara að renna
saman.
Þröstur vildi takast á við raunveru-
legt vandamál á þennan ævintýralega
hátt.
„Mig langaði að skrifa sögu sem
væri svona blönduð, með köldum
raunveruleika sem fantasía bland-
aðist saman við,“ segir hann.
„Sagan blundaði alltaf í mér en
tækifæri gafst ekki til að skrifa hana
fyrr en ég kviðslitnaði fyrir ári. Þá
hafði ég nægan tíma, þurfti að bíða
eftir aðgerð í tvo mánuði og byrjaði
þá að skrifa. Síðan tók mig ár að ljúka
verkinu. Og í raun er ég búinn að
skrifa fjórar útgáfur sögunnar.“
Synirnir hjálpuðu með söguna
Þröstur ólst upp í Keflavík og vann
í saltfiskverkun föður síns samhliða
námi. Hann fór snemma að fást við
laga- og textasmíðar og hefur sent frá
sér hljómdiska. Hann hefur lengi
dreymt um að skrifa meira.
„Ég hef lengi verið að skrifa texta
og smásögur. Það lá beint við að fara í
lengri sögu,“ segir Þröstur. Um heim
sögunnar segir hann að Jói búi við
erfiðar heimilisaðstæður og faðirinn
sé drykkfelldur. „Mig langaði til að
lýsa því vel og því hvernig hann flýr
síðan veruleikann inn í sinn eigin
heim. Hann finnur skjól í ævintýrinu.
Sem slíkur er heimur Jóa ævintýri,
því á heimili alkóhólista gerast æv-
intýralegir hlutir – en það er ekki fal-
legt ævintýri.“
Þröstur á fjóra syni og segir það
hafa hjálpað sér mikið þegar hann
var að skrifa söguna því hann hafi
alltaf lesið mikið fyrir þá. „Loka-
sprettinn tók ég með yngsta strákn-
um mínum sem nú er tólf ára. Ég hef
unnið talsvert með hliðsjón af við-
brögðum hans. Svo man ég líka vel
hvað virkaði á mig á þessum árum;
sjóræningjar hafa lengi verið mér
hugleiknir,“ segir hann og brosir.
„Þeir eru flottar týpur en um leið var
áhugavert að láta þá standa við hlið
drykkjumannsins. Það má finna
samasemmerki þar á milli.“
Sagan af Jóa er nær 200 blaðsíður,
gefin út af Bókabeitunni og fylgir raf-
bók þeirri prentuðu. Hún er prýdd
myndum eftir Pétur Guðmundsson.
„Þeir sem lesa bókina kunna að sjá að
hún gerist í Keflavík, þótt ég kalli
hana Skálavík. Ég fékk Pétur félaga
minn til að teikna og hann setti vest-
firsku fjöllin, þar sem hann ólst upp, á
myndirnar; það er gott bland. En ég
leit á Keflavík sem sögusviðið.“
Persónurnar vaknaðar
„Nei, alls ekki,“ svarar Þröstur
þegar spurt er hvort hann sé nú hætt-
ur að skrifa. „Ég ætla ekki að skrifa
framhald Jóa en þessar persónur eru
vaknaðar til lífsins og ég á meira efni,
hliðarsögur og vangaveltur um per-
sónurnar sem mig langar að vinna
úr.“
Þröstur vinnur sem netagerðar-
maður á Ísafirði og segir erfitt að
finna samfelldan tíma til að skrifa.
„Því til að gera þetta vel þarf góðan
tíma og ná törnum, en svona er þetta.
Ég finn mér tíma, einhvernveginn,
því ég verð að halda áfram að skrifa.“
Fjölskylduvandi
og sjóræningjar
 Þröstur Jóhannesson gekk í 20 ár með hugmynd að bók
Ljósmynd/Ágúst G. Atlason
Veruleiki „Sem slíkur er heimur Jóa ævintýri, því á heimili alkóhólista ger-
ast ævintýralegir hlutir – en það er ekki fallegt ævintýri,“ segir Þröstur.
Við töldum líklega að flest-ir, nema kannski gamaltfólk og fáeinir aðrir,væru hættir að skrifa
dagbók. Færa í kladdann að kvöldi
helstu tíðindi dagsins, eins og Öss-
ur Skarphéðinsson þingmaður og
fyrrum ráðherra
hefur þó gert í
áraraðir. Af áð-
urnefndri
ástæðu hefur
dagbókarformið
svolítið gleymst,
en það virkar vel
til dæmis í bók-
arformi eins og
sést í Ári drek-
ans, dagbók Össurar fyrir árið
2012. Bókin kom út nýlega og er
áhugaverð heimild.
Frásögn Össurar er ærleg, en er
auðvitað fyrst og fremst hans eigin
lýsing og upplifun. Og munum að
stjórnmálamaður sem á mikið und-
ir og hefur hvarvetna hagsmuna að
gæta verður að haga orðum sam-
kvæmt því. Hitt er þó annað að
sagan kemur beint af skepnunni og
verður því góð heimild um átaka-
tíma með Össur í aðalhlutverki.
Og ekki vantar gauraganginn.
Ár drekans fjallar um trún-
aðarbrot, spennuþrungið loft, for-
sætisráðherra sem reiðist, ósýni-
legt bandalag, pólitísk fárviðri,
úthugsaða pólitíska klasasprengju
forsetans, þegar þinghúsið spring-
ur í loft upp, suðupunktinn, bylt-
ingarflögg, óvinafagnað og bitið er
í skjaldarrendur. Mætti þá margt
fleira tína til; hvarvetna eru bar-
dagar og brennumenn og er Össur
stundum í þeirra hópi. Er þó slíkt
kamelljón að hann er kominn í
slökkviliðið fyrr en varir. Og allt
veitir þetta skrásetjara gleði,
snerrurnar eru elixír tilveru hans.
Létt lundin og lagni til að sætta
sjónarmið virðist líka oftar en ekki
hafa verið límið í ríkisstjórninni.
Í formála segir Össur að sumar
dagbókarfærslurnar séu „einfald-
lega gleði yfir því að vera til,“ eins
og hann kemst að roði. Þessi lífs-
gleði fer hvergi á milli mála; orð-
gnóttin og stílfimin er einstök, frá-
sagnagleðin er mikil og
virðingarvert er að hvergi er illt
orð lagt til fólks. Í heildina er
þetta góð bók og bráðfyndin.
En að öðru. Ár drekans tekur
aðeins yfir skamman tíma og er
því brotakennd saga. Síðustu ár á
Íslandi hafa verið róstusöm í meira
lagi, Össur hefur oft verið nærri
spengjusvæðunum og úr því hann
færir stöðuna til bókar á hverju
kvöldi skuldar hann þjóð sinni ít-
arlegri frásagnir. Fleiri stjórn-
málamenn og það úr öllum flokk-
um þurfa að gera slíkt hið sama.
Það er fyrst núna sem ryk hruns-
ins haustið 2008 er að setjast.
Komin er fjarlægð á hlutina og þá
hafa persónur og leikendur á
þessu átakaskeiði loksins stöðu til
að segja söguna frá sínum bæj-
ardyrum svo þokkalega marktækt
sé í hugum lesenda.
Morgunblaðið/RAX
Makindalegur Stjórnmálamaðurinn Össur Skarphéðinsson á góðri stundu.
Kamelljónið
í slökkviliðinu
Endurminningar
Ár drekans – dagbók utanrík-
isráðherra á umbrotatímum
bbbmn
Eftir Össur Skarphéðinsson.
Sögur útgáfa 2013. 378 bls.
SIGURÐUR BOGI
SÆVARSSON
BÆKUR
Vegna mikilla
vinsælda Jeppa á
Fjalli hafa stjórn-
endur Leikfélags
Reykjavíkur
ákveðið bæta við
sýningum ásamt
því að færa sýn-
inguna á stærra
svið. Fyrirhugað
var að ljúka sýn-
ingum fyrir jól,
en til að bregðast við eftirspurninni
hefur verið ákveðið að framlengja
sýningartímabil út janúar og sam-
hliða því að færa sýninguna á stærra
svið. „Sýningin mun flytjast í Gamla
bíó sem tekur um 450 manns í sæti.
Ekki verður mögulegt að halda
lengur áfram vegna anna Ingvars E.
Sigurðssonar sem hefur verið bók-
aður í annað verkefni í febrúar,“
segir m.a. í tilkynningu, en Ingvar
fer með hlutverk Jeppa. Leikstjóri
sýningarinnar, sem frumsýnd var í
október sl., er Benedikt Erlingsson.
Jeppi færður
á annað svið
Ingvar Sigurðsson
í hlutverki Jeppa.
Við sérhæfum okkur í
vatnskössum og bensíntönkum.
Gerum við og eigum nýja til á lager.