Fréttablaðið - 14.12.2013, Qupperneq 118

14. desember 2013 LAUGARDAGUR| MENNING | 90
Orfeus Publishing í Noregi hefur
nýlega gefið út bók sem ber titilinn
The Nerdrum School.
Þar gefur að líta nýleg málverk
eftir Odd Nerdrum ásamt fjöl-
mörgum verkum eftir lærlinga
og aðstoðarmenn hans. Margir
þeirra eru farnir að láta að sér
kveða í listheiminum.
Listgagnrýnandinn og fyrr-
verandi ritstjóri Art in Amer-
ica, Richard Vine, skrifar for-
mála að bókinni. Richard veltir
upp áleitnum spurningum varð-
andi myndlist samtímans og í
framhaldi af því hvernig litið hefur
verið fram hjá þeim miklu áhrifum
sem verk og hugmyndir Nerdrums
hafa haft á fjölda listamanna
um víða veröld.
Íslenski listmálar-
inn Stefán Boulter
er meðal þeirra
sem eiga nokk-
ur verk í bók-
inni. Stefán hélt
stóra sýningu á
verkum sínum
í Listasafninu
á Akureyri síð-
asta sumar og
fyrr á árinu tók
hann þátt í sýn-
ingunni Con-
verge í 25CPW
Gallery í New
York-borg.
Bók um list Nerdrums
The Nerdrum School nefnist nýútkomin bók um
verk Odds Nerdrum og lærlinga hans. Íslendingurinn
Stefán Boulter á nokkur verk í bókinni.
BÆKUR ★★★★★
Guðni– Léttur í lund
Guðni Ágústsson
VERÖLD
Guðni Ágústsson gaf út ævisögu
sína, Guðni af lífi og sál, árið 2007.
Í einni af sögunum í nýjustu bók
Guðna – léttur í lund, segir hann
frá því þegar Árni Sigurðsson,
bóndi í Skagafirði, fékk þrjú ein-
tök af ævisögunni í jólagjöf. Þegar
Árni var spurður hvort hann hafi
skilað bókunum í Kaupfélagið
svarar hann: „Nei, nei.
Ég las þær allar og sú
síðasta var best.“
Þessi nýja bók Guðna
er ekki ævisaga heldur
samansafn af skemmti-
sögum þar sem sögu-
maðu r i n n Guðn i
Ágústsson er í aðal-
hlutverki. Í síðasta
hluta bókarinnar
stíga reyndar aðrir
sögumenn fram
og lýsa kynnum
sínum af Guðna.
Þar er einna mest-
ur fengur að frá-
sögn Hrafns Jök-
ulssonar sem
móðgaði Guðna
illilega þegar
hann var rit-
stjóri Alþýðublaðsins. Guðni
kærði Hrafn til Blaðamanna-
félagsins, Hrafn var ávíttur og
töluðust hann og Guðni ekki við í
langan tíma.
Þegar Hrafn leitaði loks sátta
var Guðni tilbúinn að taka við
útréttri sáttarhönd með þeim
orðum að: „Engin vinátta er traust-
ari en sú sem hefur hlotið eldskírn
óvináttunnar.“
Það eru sögur á borð við þess-
ar sem gera bók Guðna að afar
ánægjulegri lesningu. Bókin lýsir
tíma þar sem virðing fyrir Alþingi
var meiri í samfélaginu og alþing-
ismenn báru kannski meiri virð-
ingu fyrir sér sjálfum. Eftir að
tekist er á í pontu fljúga vísurn-
ar milli manna, oft dýrt kveðið og
skotið fyrir neðan beltisstað. Af
sögum Guðna að dæma ríkti ekki
jafn mikil reiði og hatur á Alþingi
eins og almenningur og þingmenn
sjálfir upplifa í dag.
Sjálfur vitnar Guðni jafnt í
Einar Ben og Stein Steinarr og
ræða hans á Njáluslóðum þar
sem hann leitast við að finna sam-
svörun með þingmönnum og pers-
ónum í Njálu er óborganleg. Össur
Skarphéðinsson er Mörður Val-
garðsson endurfæddur: „Enginn
frýr honum vits, en meir er hann
grunaður um græsku … “ Jóhanna
er Bergþóra Skarphéðinsdóttir
endurfædd og Bjarni Ben Höskuld-
ur Hvítanesgoði sem kann að sigra
„ef hann viðrar lökin og skítugar
sængurnar í Valhöll“.
Þær eru oft kostulegar sögurn-
ar sem Guðni segir af
ferðalögum
alþingis-
manna um
landið; þjóðleg-
ur fróðleikur
og ást Guðna á
kynlegum kvist-
um, bændum og
búandmönnum
dýpkar frásagn-
irnar og gerir þær
að áhugaverðum
heimildum.
Þetta er ekki
stór pólitísk ævi-
saga, eins og bók
Steingríms, eða
ítarlegar lýsingar á
umbrotatíma í sögu
þjóðarinnar eins og í
bók Össurar. En þetta
er bók sem leiftrar af
húmor og frásagnargleði. Það er
kostulegt að lesa um samskipti
Guðna við Jóhannes eftirhermu
sem oft „náði“ Guðna betur en
hann sjálfur, eða um símtöl Guðna
við nafna sinn í símaskránni sem
tók við hótunarsímtölum um miðj-
ar nætur af jafnaðargeði og gaf
ráðherranum dýrmætan svefnfrið.
Og eflaust eiga þeir bændur sem
fá fleiri en eitt eintak af bókinni um
jólin í ár eftir að una glaðir við sitt.

Símon Birgisson
NIÐURSTAÐA: Guðni – Léttur í lund
er bráðfyndin, einlæg og oft kostuleg
lýsing á Guðna sjálfum, samferða-
mönnum hans og horfnum tímum í
íslenskri pólitík.
Þverpólitísk ekkiævisaga
RAGNHEIÐUR
ný ópera eftir
Gunnar Þórðarson og Friðrik Erlingsson
FRUMSÝNING Í ELDBORG 1. MARS 2014
GJAFAKORT SELD Í MIÐASÖLU HÖRPU
gefðu
óperusýningu
í jólagjöf
Pekanhnetur og jurtir:
2 dl pekanhnetur
2–3 sellerístilkar, skornir í bita
1/2 blaðlaukur, skorinn smátt
1/2 rauð paprika, skorin í teninga
1 rauðlaukur, skorinn smátt
1 grænt epli, skorið í teninga
1/2 fenníka, skorin smátt
1 rauður chilipipar, fræhreinsaður, smátt
skorinn
4 hvítlauksgeirar, smátt saxaðir
4 msk fersk estragonblöð, skorin smátt
2 greinar rósmarín + 2 greinar timjan, heilar
250 g smjör, brætt
3 msk hvítvínsedik (eða annað úrvals vínedik)
1 msk hlynsíróp
kryddsalt og svartur og hvítur pipar úr kvörn
6–8 sneiðar heilhveitibrauð, skorið í teninga
Kastaníuhnetur, ávextir og beikon:
2 dl kastaníuhnetur
1/2 dl furuhnetur
4 plómur, 4 apríkósur, 2 nektarínur, flysjaðar,
steinninn fjarlægður og skornar í báta
1 dl vínber, steinlaus og skorin í tvennt
1 grænt epli, skorið í teninga
2 sellerístönglar, skornir smátt
8 sneiðar beikon, fínt skorið og steikt.
2 greinar rósmarín + 2 greinar timjan, heilar
250 g smjör, brætt
3 msk hvítvínsedik (eða annað úrvals vínedik)
1–3 msk hlynsíróp (fer eftir súrleika ávaxtanna)
kryddsalt og svartur og hvítur pipar úr kvörn
6–8 sneiðar heilhveitibrauð, skorið í teninga
Skolið fuglinn vel undir köldu vatni að innan og utan. Þerrið vel
með eldhúspappír. Saltið (gjarnan með kryddjurtasalti) að inn an.
Að fylla kalkúna er ekki eingöngu sem meðlæti með hátíðar rét t-
inum heldur er það líka bragð- og kryddkeimurinn sem skiptir
máli.
Best er að matreiða kalkúnann við lágan hita og lengi í ofni.
Þumal fingursreglan er 120° og 40 mínútur á kíló. Pensla hann
stöðugt með bráðnu smjöri sem hefur verið kryddað með salti
og pipar. Einnig er vinsælt að væta viskustykki upp úr bræddu
smjörinu og leggja ofan á. Þá smyr fuglinn sig sjálfur.
Að loknum eldunartímanum er fuglinn tekinn út og ofninn
hækkaður upp í 220°. Þegar það hitastig er komið smellið þá
kalkúnanum í ofninn og brúnið við háa hitann í nokkrar mínútur.
Athugið að fara þá ekkert frá ofninum og fylgist mjög vel með
svo að kalkúninn brúnist ekki of mikið og brenni.
Pekanhnetur og jurtir. Blandið hnetunum og öllum jurtunum
saman, nema rósmarín og timjangreinunum í víða skál. Hellið
bræddu smjörinu yfir, kryddið og piprið rausnarlega með bæði
hvítum og svörtum pipar. Látið brauðteningana út í og blandið
vel saman með sleif. Rósmarín- og timjangreinarnar stingast
svo heilar með fyllingunni þegar hún fer í kalkúnann og verða
fjarlægðar að lokinni eldun. Krydd jurtagreinarnar gefa ilm og
angan í fyllinguna.
Kastaníuhnetur, ávextir og beikon. Blandið innihaldinu saman
eins og lýst er hér að ofan. Rósmarín og timjangreinar einnig not-
aðar á sama hátt.
KALKÚNI
OG TVÆR FYLLINGAR
5–6 kílóa kalkúni fyrir 10–12