Læknablaðið - 15.11.2001, Qupperneq 63

UMRÆÐA & FRÉTTIR / MÁLÞING Á AÐALFUNDI LÍ
Málþing á aðalfundi LÍ:
Starfsumhverfi lækna breytist í takt við samfélagið
STARFSUMHVERFI ÍSLENSKRA LÆKNA VAR VIÐFANGS-
efni málþings sem haldið var í tengslum við aðalfund
LI laugardaginn 13. október. Þar voru haldin fjögur
erindi um viðamikla efnisþætti sem hver um sig hefði
nægt sem efni í sjálfstætt máiþing, enda stóðu um-
ræður langt fram yfir auglýstan fundartíma og hefðu
eflaust getað haldið áfram lengi dags.
Framsöguerindin fjögur voru þessi: Framreikn-
ingar heilbrigðisútgjalda, flutt af Tryggva Þór Her-
bertssyni forstöðumanni Hagfræðistofnunar Háskóla
Islands. Samstarf heilbrigðisþjónustunnar og Há-
skóla Islands. flutt af Hákoni Hákonarssyni lækni.
Ríkið kaupandi þjónustu/vcitandi þjónustu - heil-
brigðisþjónusta á vegum cinkaaðila. flutt af Steini
Jónssyni lækni. Loks kynntu Vilborg Hauksdóttir og
Guðríður Þorstcinsdóttir úr heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneytinu fyrirhugaðar breytingar á lögum
um heilbrigðisþjónustu og Iögum um almannatrygg-
ingar.
Eins og áður segir var efni málþingsins afar víð-
feðmt og yfirgripsmikið svo ekki er svigrúm til að
gera því öllu skil í þessu blaði. Þess vegna verður að-
eins drepið á tveim fyrstnefndu erindunum en hinum
tveim verða gerð betri skil í næsta blaði. Frumvarpið
sem fulltrúar ráðuneytisins fjölluðu um var ekki orð-
ið opinbert þegar málþingið var haldið en var lagt
fram á Alþingi um miðjan október og verður hægt að
gera nánari grein fyrir því síðar. Umræðan á mál-
þinginu um þann lið leið hins vegar fyrir það að
menn höfðu ekki séð frumvarpið í endanlegri mynd
og áttu því óhægt um vik að fjalla um það.
Öldruðum fjölgar, fæðingum fækkar
Tryggvi Þór Herbertsson forstöðumaður Hagfræði-
stofnunar Háskóla íslands reið á vaðið og greindi frá
rannsóknum sem verið er að gera við stofnunina á
áhrifum breyttrar aldursskiptingar á samfélagið.
Ljóst er að veruleg breyting verður á skiptingu þjóð-
arinnar eftir aldurshópum á næstu áratugum en í
samanburði við flest Evrópulönd erum við ung þjóð.
Hér er frjósemi kvenna hvað hæst í Evrópu (einungis
konur í Albaníu og Makedóníu eru frjósamari) en
fæðingartíðni hefur samt minnkað ört eða úr 2,48
lifandi fæddum börnum á hverja konu árið 1980 í
1,99 árið 1999. Því er spáð að þessi tala lækki áfram í
1,9 árið 2015 en haldist óbreytt eftir það.
Lífslíkur eldra fólks hafa hins vegar aukist vegna
bættrar læknisþjónustu og heilbrigðara lífernis og
eru nú 76 ár hjá körlum og 81 ár hjá konum. Spár
gera ráð fyrir því að lífslíkurnar aukist næstu 20 árin
um þrjú ár hjá báðum kynjum en haldist stöðugar
eftir það. Samanlagt hafa þessar breytingar það í för
með sér að þjóðinni mun fjölga um 54 þúsund manns
fram til ársins 2038 en eftir það tekur okkur að
fækka. I þessum tölum er reiknað með innflutningi
fólks frá öðrum löndum.
Þessi þróun veldur því að aldurssamsetningin
breytist verulega í þá átt að hlulfall eldri borgara af
þeim sem eru á vinnumarkaði mun tvöfaldast á næstu
50 árum. Árið 1999 var þetta hlutfall 16% en árið
2050 er því spáð að það verði 32%. Það verða því
færri vinnandi hendur til þess að standa undir stækk-
andi hópi aldraðra.
Með auknu langlífi gerist það að mest fjölgun
verður í elstu hópunum en þeir eru jafnframt „dýrast-
ir“ í heilbrigðiskerfinu, ef svo má að orði komast.
Þannig greindi Tryggvi Þór frá því að kostnaður heil-
brigðiskerfisins við karla sem eru 85 ára og eldri er
rúmlega tífalt meiri en við drengi frá fæðingu til fjög-
urra ára aldurs. Konur 85 ára og eldri eru á sama hátt
liðlega 16 sinnum dýrari en stúlkur á aldrinum 0-4
ára.
Útgjöldin munu aukast
Það þarf ekki mikinn stærðfræðing til þess að sjá að
þetta kallar á mikla aukningu heilbrigðisútgjalda
næstu áratugina - og eru þau þó ærin fyrir. Árið 1998
námu útgjöld lil heilbrigðis- og tryggingamála 24% af
útgjöldum hins opinbera sem jafngildir því að 7%
landsframleiðslunnar hafi verið varið til þessara
málaflokka. Island er í fimmta sæti á lista OECD yfir
opinber útgjöld ríkja til heilbrigðismála. Þetta er at-
hyglivert í ljósi þess að aldurssamsetning íslensku
þjóðarinnar er mun hagstæðari en í flestum hinna
landanna á listanum.
Hér á landi jukust útgjöld hins opinbera til heil-
brigðismála um 4% á ári að meðaltali árið 1980-1998
en á sama tíma jókst landsframleiðslan um 2,5%.
Þótt umrœður á aðalfundi
L1 vœru að mestu yftr-
vegaðar og friðsamlegar
þurfti stundum að lofta út.
Læknablaðið 2001/87 923