Læknablaðið - 15.11.2001, Blaðsíða 69

UMRÆÐA & FRÉTTIR / FRAMTÍÐ LANDSPÍTALA
ingu sérgreina og tilflutning deilda um miðjan sept-
ember. Um þá ákvörðun eru skiptar skoðanir, ekki
kannski endilega innihald hennar heldur frekar tíma-
setningu. Hvað finnst Bjarna um þessa ákvörðun?
„Þessi milliskref sem nú er verið að stíga eru dá-
lítið varasöm. Það er mjög vandmeðfarið að flytja
sérgreinar milli húsa í þessari biðstöðu sem nú er
uppi. Þegar verið er að taka ákvörðun um flutning til-
tekinnar sérgreinar verður að athuga vel hverjar eru
samstarfssérgreinar hennar svo að samstarfið eflist
frekar en hitt. Meðferð sjúklinga krefst þess oftast að
fleiri en ein sérgrein komi þar við sögu.“
- Er ekki verið að taka ákvarðarnir í vitlausri röð
þegar ákveðið er að flytja sérgreinar örfáum mán-
uðum áður en endanleg ákvörðun um framtíðarstað-
setningu spítalans verður tekin?
„Jú, mikilvægast er að taka ákvörðun um fram-
tíðarstaðsetningu sjúkrahússins fyrst og haga svo
flutningi sérgreina í samræmi við hana. Það er vont
að vera að flytja sérgreinar að óþörfu því þær bíða
yfirleitt skaða við flutning, það kemst rót á starfs-
fólkið, afköstin minnka og starfsemin truflast. Auð-
vitað er sjálfsagt að flytja deildir ef það er gert til
frambúðar og taka á sig þá erfiðleika sem því fylgja,
en ekki að gera það að óþörfu."
Úrelt og staðnað skipulag
Þótt ákvörðun um staðsetninguna liggi fyrir er heil-
mikið verk óunnið við uppbyggingu sjúkrahússins.
Það þarf að koma sköpulagi á krógann ef svo má
segja. Nú er spítalanum skipt upp í níu svið en undir
sviðin falla mismargar deildir. Um þetta skipulag
hafa tveir samnefndarmenn Bjarna, lyflæknamir
Runólfur Pálsson sem starfar á Hringbraut og Sig-
urður Ólafsson í Fossvogi, fjallað í greinargerð þar
sem þeir finna því ýmislegt til foráttu. Þróun undan-
farinna ára blasir þannig við þeim:
„Núverandi skipulag beggja sjúkrahúsa er staðn-
að og í raun úrelt. Uppbygging og stjórnskipulag
lækninga við sjúkrahúsin tvö er að mörgu leyti barn
þess tíma þegar starfsemin byggðist fyrst og fremst á
legudeildarþjónustu. Þá var nær öll starfsemi sér-
greina tengd ákveðinni sjúkradeild og starfseminni
stjórnað frá henni. A síðustu áratugum hafa orðið
stórfelldar breytingar á læknisþjónustu sjúkrahús-
anna. Aukin læknisfræðileg þekking og tæknivæðing
hefur leitt til vaxandi sérhæfingar og fleiri rannsókn-
ar- og meðferðarmöguleika. Legudeildir sjúkrahús-
anna eru ekki lengur sú þungamiðja starfseminnar
sem áður var. Starfsemi hverrar sérgreinar er orðin
miklu dreifðari og nær til margvíslegra annarra þátta,
s.s. göngudeildar- og dagdeildarþjónustu, ráðgjafar-
þjónustu innan sjúkrahúss og utan og fjölbreyttra
klínískra þjónusturannsókna auk akademískra
starfa. Jafnframt hefur orðið aukin sérhæfing innan
einstakra sérgreina sem oft á tíðum krefst sérþjálf-
unar viðkomandi lækna. Loks hefur vísindastarfsemi
stóraukist og samtímis hefur verið krafa um mark-
vissari kennslu og þjálfun læknanema og unglækna.
Skipulag lækningaþáttar á sjúkrahúsunum tveim-
ur hefur ekki þróast í takt við ofangreindar breyting-
ar og hefur á undanfömum árum í raun staðið í vegi
fyrir framþróun og uppbyggingu sérgreina læknis-
fræðinnar.“
Vegna þessa úrelta skipulags búa sérgreinar eða
skorir við aðstöðuleysi, þær hafa fæstar skrifstofur og
ekki heldur sjálfstæða ritaraþjónustu. Aðstaða til
kennslu og vísindastarfa er af skomum skammti sem
gerir sérgreinunum illmögulegt að sinna háskólahlut-
verki sínu.
Lóð Landspítala í Foss-
vogi er stór og rúmgóð.
Hugmyndir arkitekta gera
ráð fyrir því að mest verði
byggt ofan við núverandi
sjúkrahús (meðfram
Álandi) en einnig vestan
Háaleitisbrautar.
Ljósm. Mats Wibe Lund.
Óvissa um stöðu yfirlækna
Þeir Runólfur og Sigurður segja mjög misjafnt
hvernig sérgreinum sviðanna sé fyrir komið. „Þessi
skipting er reyndar nokkuð vel á veg komin á lyf-
lækningasviðum, handlækningasviði og kvennasviði
en síður annars staðar. Vissulega er sérhæfing fyrir
hendi á barnasviði og geðsviði en skiptingu í sér-
greinar vantar á þessum stóru sviðum í skipurit
sjúkrahússins því þær þurfa á forystu sérfræðinga við-
komandi greina að halda.“
Þarna er komið að kjarna málsins sem er sá að
vegna hins úrelta skipulags er forysta lækna fyrir sér-
greinunum ekki eins markviss og hún þyrfti að vera.
Þeir félagar nefna sem dæmi að staða yfirlækna sé
fremur óviss því þótt lög um heilbrigðisþjónustu taki
af öll tvímæli um forystuhlutverk þeirra þá skorti til-
finnanlega nánari skilgreiningu á hvað það felur í sér
og hver ábyrgð þeirra og skyldur séu. „Yfirlæknar
hafa gjarnan verið skipaðir yfir einstaka spítalaganga
eða afmarkaðar þjónustueiningar fremur en sem
leiðtogar sérgreina. Það þarf að tryggja að yfirlæknar
séu þeir forystumenn sem lögin gera ráð fyrir því fag-
leg forysta lækna er lykilþáttur í þróun og starfsemi
háskólasjúkrahúss," segir í greinargerð þeirra félaga.
Þeir ganga lengra en að lýsa ástandinu því þeir
setja einnig fram tillögur um breytta skipan. Megin-
inntak tillagna þeirra er að sjálfstæði sérgreinanna
innan hvers sviðs verði aukið og þeim gert kleift að
Læknablaðið 2001/87 929