Læknablaðið - 15.02.2002, Blaðsíða 9

FRÆÐIGREINAR / RITSTJÓRNARGREIN
Vottorðamálið
Þórir B.
Kolbeinsson
Höfundur er formaður Félags
íslenskra heimilislækna.
Hvað segðir pú ef yfirmaður pinn tæki af pér
svona 10% af fastalaununum og segði að eiginlega
hefðirðu að hans mati aldrei átt að fá þau greidd en
reyndar mættirðu tala við þá í launadeildinni, þeir
muni sennilega bæta þér þetta upp seinna. Hafi vafist
fyrir einhverjum við hverju heilsugæslulæknar voru
að bregðast í svokölluðu vottorðamáli þá er ofan-
greint í grundvallaratriðum orsökin.
Þann 19. desember 2001 setti heilbrigðisráðu-
neytið reglugerð sem fjallaði meðal annars um verð
sem sjúklingar greiddu fyrir komur á heilsugæslu-
stöðvar og til sérfræðilækna. í sömu reglugerð var
tekinn af svokallaður 10%-sjóður heilsugæslustöðva
og sett inn klásúla um að greiðslur fyrir vottorð til
Tryggingastofnunar ríkisins skuli sjúklingar hér eftir
greiða til heilsugæslustöðva en ekki lengur til heilsu-
gæslulækna. Hér er einhliða gripið inn í kjaramál
lækna sem hafa fallið undir kjaranefnd síðan 1996.
Mörg atriði eru umhugsunarverð í þessu ferli.
Ráðuneytið grípur inn í kjaramál lækna en viður-
kennir samt að kjaranefnd sé rétti aðilinn til að fjalla
um málið með því að vísa því til kjaranefndar. Ráðu-
neytið kemur með einhliða túlkun á úrskurði kjara-
nefndar sem er andstæð þeirri túlkun sem unnið hef-
ur verið eftir síðan fyrsti úrskurður kjaranefndar var
kveðinn upp 3. mars 1998 og jafnframt andstæð þeirri
áratuga hefð fyrir því að læknar fái greitt fyrir vottorð
og hefur aldrei verið litið á sem hluta af fastalaunum.
Og þannig mætti fleira telja.
Leiðrétting
Ég skrifaði grein í Læknablaðið í nóvember sl. („Pillan fertug", Læknablaðið
2001; 87:869-71) og sagði þar að notkun samsettu getnaðarvarnarpillunnar hefði
hafist hér á landi 1966. Þetta var sagt eftir að ég hafði leitað mér munnlegra upp-
lýsinga um málið. Nú hefur Þorkell Jóhannesson próf emeritus sent mér orð og
sagt mér að „pillan“ hafi numið hér land 1965. Þorkell vann sjálfur við að meta
sérlyfið Enavid frá Searle (sérlyfjaumsókn nr. 210) vorið 1965 og lyfið var skráð
í fyrstu Sérlyfjaskránni (bls. 16) sem út var gefin 30. september 1965.
Ég þakka próf. Þorkeli fyrir ábendinguna og kem gjarnan á framfæri
leiðréttingu við grein mína.
Reynir Tómas Geirsson
prófessor/forstöðulæknir, Kvennadeild Landspítala Hringbraut
Fyrstu viðbrögð heimilislækna voru að mótmæla
harðlega þessari reglugerð og vinnubrögðum ráðu-
neytisins. I kjölfarið fylgdu fundir með heilbrigðis-
ráðherra og kjaranefnd. Við könnun á málinu hefur
skýrst að lagaforsendur reglugerðarsetningar ráðu-
neytisins standa á vafasömum grunni og ljóst er að
ráðuneytið hefur sýnt vinnubrögð sem eru ekki í
samræmi við hefðbundna stjómsýslu. Nú er verið að
vinna að málinu í eðlilegu ferli gegnum kjaranefnd
en þegar þetta er skrifað hefur ráðuneytið ekki
dregið gjörning sinn til baka.
Eins og allir læknar vita hafa verið væringar milli
heilsugæslulækna og heilbrigðisráðuneytisins sem
byggjast í grundvallaratriðum á þeirri forsendu að
sérfræðingar í heimilislækningum hafa ekki notið
sömu réttinda og aðrir sérfræðingar hvað varðar
laun, starfskjör og réttindi til vinnu. Heimilislæknar
hafa bent á hvernig heilsugæslan stendur höllum fæti
í heilbrigðiskerfi landsmanna þó henni sé ætlað að
vera frumþjónusta. Mönnun og uppbygging hefur
ekki haldist í hendur við þarfir neytanda. Heimilis-
læknar hafa skírskotað til ábyrgðar ráðuneytisins í
þessum efnum og bent á leiðir til úrbóta. Margar
ábendingar um leiðréttingar á úrskurði kjaranefndar
varðandi kjör heilsugæslulækna hafa verið sendar
kjaranefnd og heildrænar tillögur hafa legið fyrir frá
því í júní 2001 en ekki verið sinnt. Nú þegar skert eru
laun lækna stendur hins vegar ekki á ráðuneytinu að
vera með skjót viðbrögð. Hvaða skilaboð ætli ráðu-
neytið telji sig vera að senda þeim sem stunda eða
hyggjast leggja þessa sérgrein fyrir sig?
Þessi vinnubrögð ráðuneytisins hafa ekki ein-
göngu bitnað á heimilislæknum og mætti benda á
framgang ráðuneytisins í málum sjúkrahúslækna.
Það er orðið tímabært að spyrja þeirrar þýðingar-
miklu spurningar hvort stýring heilbrigðisráðuneytis-
ins á heilbrigðisþjónustu landsmanna sé ekki komin í
ógöngur. Þarfir og kröfur neytenda og heilbrigðis-
starfsmanna hafa breyst í tímans rás. Ráðuneytið
virðist hins vegar fjarri því að skilja hvernig þjónust-
an er veitt og hvemig best er staðið að því að veita
hana á faglegum en jafnframt mannlegum nótum.
Starfsfólk jafnt og sjúklingar er meðhöndlað sem töl-
fræði út frá sjónarmiði Mammons og lögfræði en ekki
sem lifandi einstaklingar með væntingar og þrár,
þekkingu og þarfir.
Ráðuneytið þarf að skipuleggja vinnubrögð sín
Læknablaðið 2002/88 97