Læknablaðið - 15.02.2002, Blaðsíða 34
FRÆÐIGREINAR / ÁHRIF LÝSIS / BAKTERlUTEGUNDIR
Fig. a
Klebsiella pneumoniae, exp. 1
Survival
8 24 40 56 72 88 104 120 136 152 168 184 200 216 232 256 280 304 328
Time (í
Fig. b
Klebsiella pneumoniae, exp. 2
Survival
8 24 40 56 72 88 104 120 136 152 168 184 200 216 232 256 280 304 328 352 376 400 424
Time (!•
Fig. c
Survival
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Streptococcus pneumoniae, exp. 1
8
Fig. d
Survival
32 56 80 104 128 152 176 200 224 256 292 328
Time (h)
Streptococcus pneumoniae, exp. 2
Fig. 1. The survival ofmice fed fish-oil or corn-oil enriched dietfor six weeks before
infected in the lungs with eitlier Klebsiella pneumoniae (figs. a and b) or Streptococcus
pneumoniae serotype 3 (figs. c and d).
tilraunadýra verið betri eftir sýkingar með Helico-
bacter pylori, bæði in vivo og in vitro (12,13) og sömu
sögu er að segja af sýkingum með berklum (14) og
malaríu (8, 15, 24). Loks hefur verið sýnt fram á
vaxtarhemjandi áhrif lýsis á veirur in vitro (25) en
áhrif lýsisneyslu á veirusýkingar í tilraunadýrum in
vivo hafa hins vegar bent til hægari hreinsunar veir-
unnar úr öndunarvegi og minnkaðrar framleiðslu á
interferón-gamma (26).
Rannsóknir á Gram jákvæðum bakteríum eru af
skornum skammti. Þær niðurstöður kunna þó að
vera mikilvægar, meðal annars í ljósi tíðni sýkinga af
völdum slíkra baktería. Rannsóknir hafa þó verið
gerðar á áhrifum lýsisríks fæðis á sýkingar með
Staphylococcus aureus (16,17). Benda niðurstöðurn-
ar til ákveðinna áhrifa lýsisríks fæðis á ónæmissvar
kanína en hafði ekki áhrif á hreinsun baktería úr
lungum (17). Einnig hefur rannsókn á nýfæddum
rottuungum leitt í Ijós að neysla lýsis olli minnkaðri
hreinsun Staphylococcus aureus úr lungum (16).
Þannig virðist sem áhrif lýsisríks fæðis séu ekki þau
sömu í tilraunum með Staphylococcus aureus saman-
borið við til dæmis Klebsiella pneumoniae.
Niðurstöður okkar nú, þar sem verndandi áhrifa
lýsis gætir ekki þegar sýkt er með Gram jákvæðu
bakteríunni Streptococcus pneumoniae, eru athyglis-
verðar. Mögulegt er að hluti skýringarinnar geti verið
sá að þessar mismunandi bakteríutegundir vekji mis-
munandi ónæmissvar (27) og að önnur þeirra sé frek-
ar háð afleiðum lýsis en hin. Þó greining ónæmis-
svarsins eftir bakteríutegundum sé ekki glögg er þó
Streptococcus pneumoniae talinn vekja aðallega B-
eitilfrumusvar sem einkennist af þroskun þeirra í
mótefnaseytrandi plasmafrumur. A hinn bóginn
vekja Gram neikvæðar bakteríur á borð við Klebsi-
ella pneumoniae frekar upp frumubundið ónæmis-
svar sem einkennist af því að T-eitilfrumur eru kall-
aðar til og útrýma sýkingarvaldinum ýmist með
þroskun í drápsfrumur eða hjálparfrumur. Þessi
munur endurspeglast einnig í mismunandi fram-
leiðslu ýmissa frumuboðefna. Örvun B-frumna er
einna helst tengd við framleiðslu IL-4 og IL-5 en
örvun T-fruma er fremur háð framleiðslu IL-2.
Niðurstöður margra rannsókna benda til að lýsi
minnki styrk boðefna IL-1, IL-2, IL-6 og TNF-a en
þessi boðefni hafa öll hlutverk við bólgumiðlun í
ónæmiskerfi líkamans (28). I tilraunum okkar var
sýkt með Streptococcus pneumoniae af hjúpgerð 3 en
þessi hjúpgerð hefur óvenju mikinn sykrungahjúp.
Einnig var sýkt með Klebsiella pneumoniae sem inni-
heldur mikið af lípópólísakkaríðum. Munur þessara
baktería er því afar mikill.
Neysla á u)-3 fitusýrum hefur líklega áhrif á ýmsa
þætti ónæmiskerfisins eins og fjallað hefur verið um í
yfirlitsgreinum (29, 30). Bent hefur verið á að lýsis-
ríkt fæði auki framleiðslu eitilfrumna í öndunarveg-
um eftir veirusýkingar í tilraunadýrum en dragi hins
122 Læknablaðið 2002/88