Læknablaðið - 15.02.2002, Blaðsíða 41

UMRÆÐA & FRÉTTIR / ERLENT SAMSTARF
Eins og annað fólk
Katrín Fjeldsted
Höfundur er fulltrúi LÍ í stjórn
Evrópusamtaka lækna.
Evrópsku heimilislæknasamtökin, UEMO, hafa
lagt heilmikla vinnu í að móta stefnu um jafnréttis-
mál, jöfn tækifæri. Nefnd á vegum samtakanna, undir
stjórn Christinu Fabian frá Svíþjóð, vann að stefnu-
mótuninni og skilaði stefnumarkandi áliti og tillögum
sem samþykktar voru samhljóða. I framhaldi af því
voru tillögumar sendar til samtaka Evrópskra lækna,
CP, sem gerði þær að sínum síðastliðið haust, með
tveimur smávægilegum breytingum, í skjölum sem
bera heitið CP 2001/098 og CP 2001/099. í ítarlegri
umfjöllun UEMO um jafnrétti/jöfn tækifæri (equal
opportunities) kom fram fjölmargt sem varðar alla
lækna, þar á meðal þá sem eru á kandidatsári og í
framhaldsnámi. Þannig hafa bæði UEMO og CP
ályktað um jöfn starfskilyrði lækna og þykir mér rétt
að gera nokkra grein fyrir því sem þar kemur fram.
CP mælir með því að læknafélög aðildarlandanna
geri tillögurnar að sínum.
UEMO leggur til grundvallar að jöfn tækifæri eigi
ekki einungis við jafna stöðu kynjanna því að mis-
munun geti einnig átt sér stað vegna
• kynþáttar/þjóðernis
• trúarbragða
• kyns
• kynhneigðar
• fötlunar
• og CP bætti við: aldurs
Sérstaklega er fjallað um inntöku læknanema í
læknadeild, nám í læknadeild, framhaldsnám (CME/
CPD), starf, starfstengd fríðindi, orlof og lífeyrismál
svo það helzta sé nefnt.
Framkvæmdaáætlun UEMO er sem hér segir (í
lauslegri þýðingu):
1. Tryggja ber að viðeigandi fjöldi karla og kvenna
starfi innan læknafélaga hvers lands og í UEMO
sjálfu.
2. Hvetja verður læknafélögin til að setja þetta í for-
gang og fylgjast með og tilkynna reglulega um alla
starfsemi og stefnu á heilbrigðissviði til að tryggja
að ekki leynist mismunun gagnvart nokkrum hópi
lækna.
3. Að hvetja hin ýmsu samtök lækna f Evrópu
(ESGP, UEMS, PWG, CP o.s.frv.) til að setja jafn-
réttismál á oddinn og starfa með þeim að því verk-
efni.
4. Að láta jafnréttisnefnd UEMO starfa áfram og
skuli hún, ásamt forseta UEMO, dreifa þessu
skjali til læknafélaga aðildarlandanna og Evrópu-
samtaka lækna og óska eftir reglulegum skýrslum
um hvernig gangi að ná markmiðum.
5. Að hvetja læknafélög og evrópsk læknasamtök til
að gaumgæfa eftirfarandi atriði:
a) Mismunun í launum og lífeyri (pensions)
• að upplýsa meðlimi sína og ráðleggja þeim um
launakjör og hvetja þá til að hafa beint sam-
band til að fá ráðgjöf þegar sótt er um nýtt starf.
• að ná til allra lækna úr minnihlutahópum (dis-
advantaged minority groups).
b) Vinnuskilyrði og vinnutími
• að styðja við bakið á kollegum sem vilja vinna
hlutastarf eða skipta á milli sín starfi eða taka
foreldraorlof.
• að hvetja til þess að þróað sé og komið á kerfi
til að læknar sem verið hafa frá vinnu geti þjálf-
að sig á ný (return to medicine courses).
c) Þróun í starfi
• að tryggja að allir læknar velji sér starf innan
fagsins með tilliti til hæfileika, getu og áhuga og
að hefðir og tæknilegar hindranir komi ekki í
veg fyrir það.
• að styðja við það að allir læknar þjálfi sig á
sviðum eins og stjórnun og í leiðtogahlutverki.
d) Að nota hvergi kynbundið orðalag í samning-
um eða öðrum skjölum.
e) Um hlutfall kynjanna í lœknastétt
• að styðja þróun í átt að jafnvægi í þátttöku
kynjanna þar sem ákvarðanir eru teknar fyrir
læknastéttina þannig að þátttakan endurspegli
alla stéttina.
f) Að halda áfram að fylgjast með nýjum sviðum
þar sem mismunun gœti átt sér stað og bregðast
við á viðeigandi hátt.
Þannig er ljóst að læknafélög hér á landi þurfa að
huga að því að bæði karlar og konur séu í stjórnum
félaganna og í nefndum á vegum þeirra. Einnig þarf
að kanna hvort jafnrétti sé í launakjörum, vinnuum-
hverfi og vinnutíma og stutt sé við þá lækna sem vilja
vinna hlutastarf eða taka foreldraorlof. Lög landsins
tryggja það síðastnefnda hér á landi þótt vissir hnökr-
ar hafi verið á því lengst af að unglæknar sem ef til vill
vinna ekki samfellt í eitt ár fyrir sama vinnuveitanda
hafi fengið sambærilegan rétt og aðrir. Áður voru af-
leysingalæknar á landsbyggðinni ráðnir af heilbrigð-
isráðuneytinu en eftir að stjórn var sett yfir heilsu-
Læknablaðið 2002/88 129