Læknablaðið - 15.05.2003, Qupperneq 41

PING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA / ÁGRIP ERINDA
E - 21 Verkjastilling med taugarótardeyfingu á brjóst-
vegg (thoracal paravertebral block) eftir aðgerðir vegna
brjóstakrabbameins. Samanburður á áhrifum búpivakaíns
með adrenalíni og morfíni við áhrif búpivakaíns með
adrenalíni. Forkönnun fyrir klíníska rannsókn
Guðmundur Björnsson, Ástríður Jóhannesdóttir, Bjarni Valtýsson,
Örn Ólafsson, Gísli H. Sigurðsson
Svæfinga- og gjörgæsludeild Landspítala Hringbraut
gudmbjor@simnet.is
Inngangur: Skurðaðgerðum vegna bijóstakrabbameins fylgja oft
bráðaverkir, ógleði og langvinnir verkir (1). í fyrri rannsóknum hef-
ur verið sýnt fram á að gera má brjóstaaðgerðir í thorakal para-
vertebral deyfingu (TPD). Verkir og ógleði eru minni eftir slíka að-
gerð í deyfingu en svæfingu. Brjóstaaðgerðir eru þó yfirleitt gerðar
í svæfingu til þæginda fyrir sjúklinga. Áhrif mismunandi lyfjagjafar í
thoracal paravertebral deyfingu eru lítt rannsökuð. Við hyggjumst
rannsaka hvort lausn sem inniheldur staðdeyfilyf og morfín valdi
betri og/eða lengri verkjastillingu en staðdeyfilyf eitt sér, þar sem
aðgerð er gerð í deyfingu og svæfingu. Sýndar eru niðurstöður for-
könnunar (pilot study) sem er undanfari stærri rannsóknar.
Aðferðir: 12 konur voru teknar inn í rannsóknina og fengu til skiptis
thorakal paravertebral deyfingu, eins og lýst er af Eason og Wyatt
(2), við T3 með búpivakaíni og adrenalíni annars vegar og búpiv-
akaíni, adrenalíni og morfíni hins vegar. Sprautað var búpivakaíni
0,5% með adrenalíni 5 pg/ml 0,3 ml/kg (hámark 100 mg búpivaka-
íns) eða sömu lausn að viðbættu morfíni 0,2 mg/ml. Sjúklingar sem
ekki fengu morfín í deyfingu fengu sama magn morfíns undir húð.
Sjúklingarnir voru síðan svæfðir. Gefið var paracetamól lg x 4 fyrsta
sólarhring eftir aðgerð og ondansetron 4 mg í æð 15 mínútum fyrir
lok aðgerðar. Verkjastilling eftir aðgerð var gefin með PCA dælu,
sem innihélt morfín 1 mg/ml. Styrkur verkja og ógleði fyrstu þrjá
sólarhringa eftir aðgerð var metinn með visual analog skala (VAS)
og sársaukafull hindrun hreyfanleika í axlarlið metin í þremur
stigum. Notkun PCA-morfíns og ógleðistillandi lyfja á fyrsta sólar-
hring var skráð. Tegundir skurðaðgerða voru brottnám brjósts með
eitlanámi í holhönd eða fleygskurður með eitlanámi í holhönd.
Niðurstöður: Einn sjúklingur var útilokaður frá rannsókninni vegna
fyrri sögu um gífurlega ógleði og tveimur sjúklingum tókst ekki að
fylgja til enda rannsóknar. Styrkur verkja var lágur í báðum hópum,
en með greinilegri tilhneigingu til lægri VAS-gilda í hópnum sem
fékk deyfingu með morfíni á fyrsta sólarhring eftir aðgerð. Mesti
munur sex klukkustundum eftir aðgerð, 15,5/1,3. Aðrir rannsóknar-
þættir sýndu ekki mun á hópunum.
Ályktun: Fjöldi sjúklinga í forkönnun þessari er of lítill til að töl-
fræðileg úrvinnsla geti skilað marktækum niðurstöðum. Könnunin
gefur vísbendingar um hvers megi vænta af fjölmennari rannsókn,
auk gagnlegra upplýsinga fýrir framkvæmd hennar. Við teljum að
munurinn á VAS-verkjagildum sem fram kom í forkönnuninni sé
næg ástæða til hefja stærri rannsókn.
Heimildir
1. Klein SM. Bergh A, Steele SM. Georgiade GS, Greengrass RA. Thoracic
paravertebral block for breast surgery. Anesth Analg 2000; 90:1402-5.
2. Eason MJ, Wyatt R. Paravertebral thoracic block-a reappraisal. Anaesthesia
1979; 34; 638-42.
E - 22 Áhrif kælingar á einkenni frá heila eftir hjartastopp
Steinar Björnsson1, Felix Valsson2, Þorsteinn Sv. Stefánsson2, Gísli
H. Sigurðsson2
'Háskóli íslands, læknadeild, 2Svæfinga- og gjörgæsludeild Land-
spítala Hringbraut
felix@landspitali. is
Inngangur. Hjartastopp utan spítala á íslandi eru um það bil 200 á ári.
Nýlegar klínískar rannsóknir (1, 2) benda til þess að kæling eftir
hjartastopp sé taugaverndandi. Kælingu hefur verið beitt sem með-
ferð eftir hjartastopp síðan í apríl 2002 á Landspítala Hringbraut. Til-
gangur þessarar rannsóknar var að: 1) meta áhrif kælingar á afdrif
sjúklinga, 2) meta árangur þess hversu hratt og vel tókst að kæla sjúk-
lingana.
Efniviður og aðferðir: Alls var 21 sjúklingur kældur á tímabilinu
apríl til desember 2002. Þessir sjúklingar voru bornir saman við 32
sjúklinga sem voru ekki kældir sem lögðust inn eftir hjartastopp á
tímabilinu janúar 2000 til apríl 2002. Upplýsingar voru fengnar úr
sjúkraskrám varðandi: tíma frá áfalli að endurlífgun (t-1), tíma frá
áfalli að því að sjálfvirkt blóðflæði komst á (t-2), tíma frá áfalli þar
til kæling er hafin (t-3), tíma frá áfalli þar til lægsta hitastig náðist (t-
4) og hversu margir náðu kjörhitastigi (32-34°C). Afdrif sjúkling-
anna var metið eftir hvert þeir útskrifuðust. Útkoma var talin góð ef
sjúklingur útskrifaðist heim eða á endurhæfingardeild, slæm ef sjúk-
lingur útskrifaðist á langlegudeild eða lést.
Niðurstöður: Góð útkoma var skráð hjá 38,1% kældra samanborið
við 28,1% ekki kældra. T-l) var 3,2 mínútur og 3,3 mínútur, t-2) var
35,4 mínútur og 29,3 mínútur að meðaltali hjá kældum og ekki
kældum, í þessari röð. T-3) var 2,8 klukkustundir og t-4) var 9,8
klukkustundir að meðaltali hjá kælda hópnum. 43% sjúklinganna í
kælda hópnum fóru ekki undir 34°C.
Umræðun Niðurstöður sýna að árangur meðferðar meðvitundar-
lausra sjúklinga eftir hjartastopp er lélegur. Kæling gæti hugsanlega
bætt þennan árangur, en stærri rannsókna er þörf. Einnig benda niður-
stöður þessarar rannsóknar til að nýrrar aðferðar sé þörf við kælingu
þar sem núverandi aðferð tekur bæði langan tíma og er óáreiðanleg.
Heimildir
1. The Hypothermia after Cardiac Arrest Study Group. Mild Theraputic Hypo-
thermia to Improve the Neurologic Outcome after Cardiac Arrest. N Engl J
Med 2002; 346: 549-56.
2. Bernard, et al.Treatment of Comatose Survivors of Out-of-Hospital Cardiac
Arrest with Induced Hypothermia. N Engi J Med 2002; 346: 557-63.
E - 23 Whipple’s aðgerðir í Reykjavík
Þórður Ægir Bjarnason', Björn Geir Leifsson1, Jón Gunnlaugur
Jónasson2, Gunnar Gunnlaugsson1, Hjörtur Gíslason1
'Skurðlækningadeild og 2Rannsóknastofa Landspítala í meinafræði
hjorturg@landspitali.is
Inngangur: Brottnámsaðgerðir bris- og skeifugarnar (Whipple’s að-
gerð eða total pancreato-duodonectomy) eru stórar skurðaðgerðir
þar sem hættan á fylgikvillum er mikil. Algengasta ábending aðgerð-
ar er krabbamein í brisi og eru horfur sjúklinga slæmar þrátt fyrir
aðgerð. Ávinningur aðgerðar hjá þessum sjúklingahópi er umdeild-
ur, sérstaklega ef tíðni fylgikvilla er há. Aðgerð þessi er einnig gerð
Læknablaðið 2003/89 413