Læknablaðið - 15.06.2004, Blaðsíða 31

FRÆÐIGREINAR / GALLKÖGUN
Tíðni alvarlegra fylgikvilla gallkögunar
Niðurstöður fyrstu 1008 aðgerða á Landspítala
Ólöf Viktorsdóttir'
LÆKNANEMI
Sigurður Blöndal2
SÉRFRÆÐINGUR í ALMENN-
UM SKURÐLÆKNINGUM
Jónas Magnússon1,2
SÉRFRÆÐINGUR í ALMENN-
UM SKURÐLÆKNINGUM
'Læknadeild Háskóla
íslands, 2Skurðlækningadeild
Landspítala.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Jónas Magnússon,
jonas@landspitali. is
Lykilorð: gallkögun,
fylgikvillar.
Ágrip
Tilgangur: Fyrsta gallkögunin á íslandi var fram-
kvæmd árið 1991. Hún er nú með algengari aðgerð-
um. Þekktur alvarlegur fylgikvilli aðgerðarinnar er
áverki á gallpípu. Tilgangur þessarar rannsóknar var
að kanna tegundir og tíðni fylgikvilla gallkögunar frá
1991-1998 á Landspítalanum með sérstakri áherslu á
gallgangaáverka.
Efniviður og aðferðir: Um er að ræða afturvirka
rannsókn á öllum sjúklingum sem fóru í gallkögun
á árunum 1991-1998. Farið var yfir sjúkraskrár allra
sjúklinganna en þeir voru fundnir með ICD greining-
um og aðgerðarnúmerum. Skráð voru aldur og kyn,
hvort um bráðaaðgerð eða valaðgerð var að ræða og
hvort snúið var yfir í opna aðgerð. Fylgikvillar, þar á
meðal áverki á gallpípu eftir aðgerð, voru skráðir, svo
og tíðni enduraðgerða.
Niðurstöður: 1008 sjúklingar komu til aðgerðar fyrstu
átta árin. Af þeim voru 727 (72%) konur. Algengasti
fylgikvilli reyndist vera gallleki. Tuttugu og þrír
sjúklingar (2,3%) fengu gallleka frá gallpíplu eða
gallblöðrubeð í kjölfar aðgerðarinnar. Tuttugu sjúk-
lingar (2%) fengu blæðingu í kviðarhol eftir aðgerð.
Steinar urðu eftir í gallpípu hjá 17 sjúklingum (1,5%).
Fjórir sjúklingar (0,4%) fengu blóðkökk (hematoma)
í gallblöðrubeð. Tveir sjúklingar (0,2%) fengu skaða
á gallpípu og þrír sjúklingar (0,3%) létust í kjölfar
aðgerðarinnar. Hundrað og sex (10,5%) gallkögun-
um var snúið í opna aðgerð en fjöldi þeirra var mjög
mismunandi milli ára, mest 29 (23%) annað árið, en
eftir það á bilinu 5-10%. Sjötíu og fjórar (70%) þeirra
aðgerða sem snúið var í opna aðgerð voru bráðaað-
gerðir.
Ályktun: Tíðni alvarlegra fylgikvilla eftir gallblöðru-
aðgerðir með kviðsjá á Landspítala er lág og sambæri-
leg við niðurstöður rannsókna erlendis frá.
Inngangur
Árið 1991 var fyrsta gallkögunin (laparascopic chole-
cystectomy) á íslandi framkvæmd af Sigurgeiri Kjart-
anssyni á Landakotsspítala. Læknar á öðrum sjúkra-
húsum fylgdu fljótlega á eftir og aðgerðin varð fljótt
algeng víða hérlendis (1-4). Þessi aðgerð var tekin upp
á Vesturlöndum án grundvallarsamanburðar á henni
og opinni aðgerð með tilliti til meiriháttar fylgikvilla
en fljótlega var þó ljóst að um örugga aðgerð var að
ræða (5). Hafa ber í huga að opin gallblöðrutaka var
og er ein allra öruggasta aðgerð sem kviðarholskurð-
ENELISH SUMMARY
Viktorsdóttir Ó, Blöndal S, Magnússon J
Frequency of serious complications following
laparoscopic cholecystectomy
Læknablaöiö 2004; 90: 487-90
Objectives: In the the last decade laparoscopic
cholecystectomy has emerged as the prefered method
in the treatment of gallbladder stones. It has proved to
be safe and has a relatively low rate of complications.
However, major bile duct injuries occur more frequently
during laparoscopic cholecystectomy when compared to
the open procedure. The aim of this study was to examine
the types and frequency of complications occurring during
the initial period of laparoscopic cholecystectomy (1991-
1998) at Landspitali University Hospital with a special
emphasis on major bile duct injuries.
Materials and methods: A retrospective analysis was
performed on patients charts and operative notes of those
who underwent laparoscopic cholecystectomy during the
years 1991-1998.
Results: 1008 consecutive patients were included in
the study of which 727 (72%) were females. Bile leak
from the cystic duct or the gallbladder bed was the
most common complication and occurred in 23 patients
(2.3% ). Twenty patients (2%) had an intra-abdominal
bleeding postoperatively. Seventeen (1.5%) of the patients
had retained stones. Four patients (0.4%) developed a
haematoma in the gallbladder bed. Two patients (0.2%)
had a lesion of a bile duct and three patients (3%) died
in the postperative phase. One hundred and six (10.5%)
laparoscopic cholecystectomies were converted to an
open procedure with the number of conversions highest
in the second year (23%) of the procedure but thereafter
the conversion rate was between 5 and 10%. Of the
operations which required conversion from a laparoscopic
procedure to an open one 74 (70%) were operations done
urgently or as an emergency.
Conclusion: Laparoscopic cholecystectomy at Landspitali
University Hospital is a safe procedure with a low
incidence of complications including major biliary injury.
These findings are in accordance with results from other
similar studies.
Key words: laparascopic cholecystectomy, major
complications.
Correspondance: Jónas Magnússon, jonasbjorn@aol.com
læknar gera (6, ). í kjölfar gallkagana fór að bera á
alvarlegum fylgikvilla, það er áverka á gallpípum
(ductus hepaticus communis og/eða ductus choledoc-
hus). Virtist tíðni slíkra áverka vera ríflega helmingi
Læknablaðið 2004/90 487