Læknablaðið - 15.06.2004, Blaðsíða 11

RITSTJÓRNARGREINAR
Einkarekstur í heilbrigðiskerfi
Undanfarið hefur talsvert borið á umræðum um
aukinn kostnað þjóðfélagsins í heilbrigðiskerfinu.
Finnst stjórnmálamönnum sem útdeila fjármunum
ríkisins kostnaður hafa aukist stjórnlaust og gripið
í taumana. Landspítali hefur ekki farið varhluta af
þessari umræðu og verið settur í fjármagnsspenni-
treyju og því hefur hann þurft að endurskoða hvaða
þjónustu er nauðsynlegt að veita og draga úr ann-
arri þjónustu sem hægt er að veita annars staðar en á
hátæknisjúkrahúsi.
Eitt af því sem spítalinn hefur bent á að hægt væri
að sinna utan hans er tæknifrjóvganir, þar sem ekki
er um bráðaþjónustu að ræða og starfsemin sem slík
þyrfti ekki nauðsynlega vera innan veggja spítalans.
Tæknifrjóvgun hefur verið framkvæmd hér á landi
síðastliðin 12 ár og hefur starfsemin gengið vel frá
upphafi og árangur góður. En þrátt fyrir það hefur
starfseminni verið sniðinn þröngur stakkur með
aðstöðu fyrir sjúklinga og starfsfólk og ætíð hefur
verið biðlisti eftir meðferð. Þannig hefur verið þrengt
að starfseminni og hefur hún ekki fengið að þróast
sem skyldi.
Færsla og breytingar á reksti tæknifrjóvgunar-
deildar frá Landspítala gæti þannig skapað umhverfi
þar sem hægt væri að eyða biðlista eftir meðferð og
einnig skapað grundvöll fyrir frekari þróun starfsem-
innar, meðal annars við markaðssetningu erlendis.
Undanfarin ár hafa stjómvöld víða í Evrópu
brugðist við biðlistum í heilbrigðiskerfinu og tryggt
sjúkingum ákveðin réttindi með því að setja tínra-
mörk á bið eftir þjónustu. Þannig geta sjúklingar
leitað út fyrir hið ríkisrekna kerfis, meðal annars til
annarra landa eftir þjónustu ef ekki hefur verið unnt
að tryggja þeim hana innan ákveðins tíma. Hafa því
sjúklingar í æ ríkara mæli leitað eftir læknisþjónustu
fyrir utan sitt heimaland þar sem hún er skjótari, og
jafngóður eða betri árangur hefur gefist.
Þannig hefur ísland ekki farið varhluta af þessari
þróun. Markaðir hafa verið að færast sífellt nær og
samgöngur hafa stóraukist og finnst fólki í dag ekki
tiltökumál að ferðast til nálægra landa eftir þjónustu,
þar á meðal heilbrigðisþjónustu.
Löngu tímabært er því að huga að markaðssetn-
ingu á íslenskri heilbrigðisþjónustu erlendis þar sem
íslenskt heilbrigðisstarfsfólk hefur sýnt að það er fylli-
lega samkeppnisfært á þeim markaði. A sama tíma
þarf að tryggja heilbrigðisstarfsfólki í einkarekstri
sömu starfsskilyrði eins og fyrirtæki í öðrum rekstri
hafa fengið.
Að halda heilbrigðisþjónustu í rígbundið form
kallar á stöðnun og óhagræði. Þetta fastmótaða form
þarf að laga að breyttum aðstæðum. Þannig getur
sveigjanleiki og drifkraftur einkareksturs í heilbrigð-
isþjónustu orðið til aukinnar framleiðni og framþró-
unar. Jafnframt því gæti slíkur rekstur einnig vel sinnt
sínu akademíska hlutverki.
Samfara þessum breytingum þurfa íslenskir lækn-
ar ávallt að huga að og verja sitt atvinnufrelsi eins og
aðrar stéttir. Fyrir löngu er orðið tímabært að höggva
á vistarbönd heilbrigðiskerfisins og vera í fararbroddi
fyrir betra og skilvirkara heilbrigðiskerfi.
Guðmundur
Arason
Höfundur er læknir á
kvennadeild Landspítala.
Læknablaðið 2004/90 467