Læknablaðið - 15.06.2004, Blaðsíða 36

FRÆÐIGREINAR / AUGNLÆKNINGAR
a) Samvextir íslímhúð.
b) Ógegnsœ homhimna með
innvexti œða.
c) ígrœdd hornhimna.
d) Nokkurs konar gœgjugat hefur
verið sett í ógegnsœja hornhimnu
(keratoprosthesis).
Mynd 1. Mismunandi
basabrunar.
Myndir 1 og 3 eru fengnar
úr Atlas of Ophthalmology
og birtar með leyfi ritstjórn-
ar OnJOph.com.
Mynd 2. Morganlinsa
er notuð til sískolunar á
auga. Augað er deyft með
staðdeyfidropum, linsan
tengd við vökvasett og
henni komið fyrir undir
augnlokum.
Mynd 3. Alvarlegar
afleiðingar basabruna.
PLfASE Morgan" Lens
Sg INSTRUCTIONAL
CHART ^
Inscruciions for using the Morgan* Lcns for continuous medication
or htvugc to thc cornca and conjunctiva.
a) Meðal alvarlegur skaði og góðar
horfur.
b) Alvarlegur skaði með slœmum
horfum. Hornhimnan er ógegnsœ
og blóðþurrð víða á mótum (limbus
cornae) hornhimnu og hvítu.
c) Gat komið á hvítu augans.
að aldrei ætti að hlutleysa basa með sýru. Reglan
er: Tími frá efnabruna til skolunar skiptir öllu máli
- nota skal hvern þann hlutlausa vökva sem tiltækur
er. Þessa meðferð á hver sem er að geta veitt enda er
hún hluti af almennri skyndihjálp.
Þegar lækni berst tilkynning um hugsanlegan
efnabruna í auga ber honum að gefa fyrirmæli um
bráða augnskolun og senda sjúkraflutningamenn
(og/eða fara sjálfur) með forgangsakstri til aðstoðar
ef um alvarlegan skaða er að ræða. Skola þarf vel
og vandlega og gæta þess að fjarlægja eftir megni
aðskotahluti, til dæmis áburðarkorn eða sement, úr
auganu áður en sjúklingurinn er fluttur til læknis.
Áframhaldandi skolun er nauðsynleg í flutningi. Best
er að deyfa augað með Alcaine® (proxymethacain-
um) dropum og setja sem fyrst upp sískol með svo
kallaðri Morganlinsu (mynd 2). Nauðsynlegt er að
skola vel undir augnlokum og fjarlægja aðskotahluti
eftir því sem hægt er. Sjúklingur skal fluttur á Slysa-
og bráðadeild Landspítala í Fossvogi verði slysið í
nágrenni höfuðborgarsvæðisins. Þegar sjúklingur er
kominn undir læknishendur er best að skoða augað
með raufarlampa, ef hann er tiltækur, enda næst þá
mun meiri yfirsýn yfir umfang skaðans. Nauðsynlegt
er að átta sig á því hvort augað er almennt rautt eða
með hvítum blóðþurrðarsvæðum, hvort hornhimnan
er tær eða ógegnsæ og loks lita með fluorescein til að
meta umfang skaða á þekju hornhimnunnar.
Ávallt skal haft samráð við vakthafandi augnlækni
Landspítala eftir að fyrsta meðferð er hafin ef um
alvarlegan áverka er að ræða. Framhald á meðferð
skal ákveðið í samráði við augnlækninn og sískol sett
upp ef þörf er á. Hægt er að mæla sýrustig yfirborðs
augans (mælt í cul-de-sac, það er slímhúðarsekk
neðra augnloks) með því að nota sérstakan pH papp-
ír eða jafnvel pH bútinn á þvagstixi. Ef tárafilman er
enn of basísk skal skolað áfram þar til hlutleysi hefur
náðst. Hlutlaust pH í tárafilmunni skal staðfest 10-15
mínútum eftir að skolun hefur verið hætt (3). Gott er
að mæla pH í báðum augum til að hafa samanburð
við eðlilegt ástand ef einungis er um annað augað
að ræða. Höfundum er ekki kunnugt um rannsóknir
sem styðja ákveðinn lágmarkstíma skolunar en telja
sjálfir að ein klukkustund sé síst of löng skolun við
minni háttar skaða. Morganlinsa bætir gæði skolunar
en réttlætir ekki styttri skolunartíma. Best er að hætta
2l Altich Motva' Un> lVktcr, So. I.V. cr
•m*c aúaj tolatMi mJ tjtr U d»*cC. tUrt tkm.*
492 Læknablaðið 2004/90