Læknablaðið - 15.06.2004, Blaðsíða 18

FRÆÐIGREINAR / NOTKUN TÍÐAHVARFAHORMÓNA
1996-98 1999-2001
Komuár
Mynd 3. Hormónanotkun í meira enfimm árhjá konum
60 ára og eldri. Hlutfall afkonum sem hafa tekið hormón.
Mynd 6. Reykingar kvenna 40-69 ára tengt hormónatöku
árin 1996-2001.
Mynd 4. Tímalengd hormónanotkunar kvenna 60 ára og eldri sem komu í Leitarstöð árin
1979-2001. Hlutfall afkonum sem hafa tekið hormón.
Mynd 5. Hlutfall kvenna sem notuðu estrógen eða estrógen og prógestín eftir fœðingar-
hópum (tegundir lengst notaðar) árin 1996-2001.
en 1986-89 notuðu 14% 52-53 ára kvenna tíðahvarfa-
hormón við komu samanborið við 57% 52-53 ára
kvenna árin 1996-2001.
Tímalengd hormónanotkunar jókst einnig innan
tímabilsins 1996-2001. Eins og sjá má á mynd 3 höfðu
49% (95% öryggisbil 47%-54%) þeirra sem höfðu
notað hormón notað þau lengur en í fimm ár fyrri
hluta tímabilsins en 67% (95% öryggisbil 65%-70%)
seinni hluta tímabilsins. Þegar tímalengd hormóna-
notkunar var borin saman við fyrri tímabil úr rann-
sókn Jóns Hersis Elíassonar og fleiri (1) kemur í ljós
stöðug aukning og að hlutfall kvenna sem hafði tekið
hormón skemur en í eitt ár var komið niður í 8%
1999-2001 en var 49% árin 1979-89 (mynd 4). Hlut-
fall þeirra sem tóku hormón í sjö ár eða lengur jókst
einnig mikið, var komið í 61% 1999-2001 en var 10%
árin 1979-89. Athyglisvert er að á tímabilinu 1996-
2001 höfðu 19% kvennanna notað hormón í 14 ár eða
lengur (ekki sýnt á myndinni).
Yngri konur nota hlutfallslega meira kaflaskipta
hormónameðferð þar sem líkt er eftir tíðahring, en
eldri konur nota frekar samfellda meðferð (mynd 5).
Þegar borin var saman hlutfallsleg notkun á hormóna-
tegundum innan tímabilsins 1996-2001 eftir árum var
hins vegar ekki hægt að sýna fram á neinn mun. Um
það bil sama hlutfall kvenna notaði estrógen ein-
göngu í lok tímabilsins og notaði það í upphafi tíma-
bilsins. Það sama átti við um kaflaskipta hormóna-
meðferð og samfellda hormónameðferð.
Mynd 6 sýnir að jákvæð fylgni var á milli hormóna-
töku og reykinga hjá konum á aldrinum 40-69 ára.
Það hafði engin áhrif á þetta samband að leiðrétta
fyrir aldri með því að athuga sambandið lagskipt eftir
aldurshópum.
Þegar reykingavenjur voru bornar saman við gögn
úr ársskýrslum Tóbaksvarnarnefndar í því skyni að
kanna gildi rannsóknarhópsins fékkst nokkuð góð
fylgni þar á milli (myndir 7, 8 og 9). Stærra hlutfall
474 Læknablaðið 2004/90
j