Læknablaðið - 15.02.2006, Qupperneq 42

UMRÆÐA & FRÉTTIR / AF SJÓNARHÓLI STJÓRNAR LÍ
Sigríður Ólína
Haraldsdóttir
sigrohar@landspitali. is
Höfundur er lyf- og lungna-
læknir og meðstjórnandi
í stjórn LÍ.
í pistlunum Af sjónurhóli
stjórnar birta stjórnarmenn
LI sínar eigin skoðanir
en ekki félagsins.
Fagna ber því að Jón Kristjánsson heilbrigðis-
ráðherra lagði fram stjórnarfrumvarp fyrir jól um
breytingu á lögum um tóbaksvarnir. Það felur í sér
kröfu um reykleysi á veitinga- og skemmtistöðum.
Frumvarpið á eftir að fara hina hefðbundnu leið
umræðna í þinginu, en þetta er fyrsta skrefið og
það er mikilvægt. Islendingar vilja varla vera eftir-
bátar þeirra þjóða sem þegar hafa tekið upp algert
reykleysi á þessum stöðum, og hinna þar sem slíkt
hið sama er fyrirhugað. Heyrst hafa raddir, meira
að segja þingmanna í heilsuátaki, sem gagnrýna
þá „forræðishyggju“ sem endurspeglist í slíkum
breytingum. Við þessar raddir segi ég: Það er
miklu meiri forræðishyggja að þeir sem ekki reykja
skulu vera nauðbeygðir til þess að anda að sér eitri
á opinberum stöðum.
Fyrir skömmu sá ég á netútgáfu Morgunblaðsins
frétt um skoðun Svía á reykingabanninu á veitinga-
stöðum og níu af hverjum tíu voru ánægðir með
bannið, sem gekk í gildi fyrsta júní 2005. Nú hafa
þau tíðindi gerst að Landspítali verður yfirlýstur
reyklaus vinnustaður með öllu áramótin 2006/2007
og verður þá væntanlega reykherbergjum loksins
lokað á spítalanum.
Þá að öðru sem mér er líka afar hugleikið.
Helga Hansdóttir, yfirlæknir í öldrunarlækning-
um við Landspítala Landakoti, skrifaði mjög
góða grein sem birtist í Morgunblaðinu 2. janúar
síðastliðinn. Þar er rætt um þjónustu heilbrigðis-
kerfisins við aldraða. Síðan hefur verið fjallað um
aðbúnað skjólstæðinga á öldrunardeild spítalans
á Landakoti í sama blaði. Þar er lýst svokallaðri
minnisstofu þar sem útbúin hefur verið setustofa
með munum frá þeim tíma sem vistmenn muna
best. Með aðferðum hjúkrunarfólks og iðjuþjálfa
er unnið markvisst að því að skapa umhverfi sem
vistmenn þekkja og er það talið auka öryggi og
ánægju þeirra.
Ég er sérfræðingur á einni af lyflæknisdeildum
Landspítala sem oft eru kallaðar bráðadeildir. Inn
á deildina leggjast að stærstum hluta einstaklingar
með lungnasjúkdóma sem þurfa greiningar og
meðferðar við, það er þurfa þjónustu sérfræðinga
í lungnalækningum, bæði lækna og hjúkrunarfólks.
Þessir einstaklingar hafa langflestir komið fyrst á
bráðamóttöku þar sem frumgreining og ákvörðun
um innlögn fer fram. Raunveruleikinn er líka sá að
á bráðamóttöku koma aldraðir einstaklingar sem
af einhverjum ástæðum geta ekki verið heima leng-
ur, en ekki er um bráða sjúkdóma að ræða. Þessir
einstaklingar þurfa aðkomu starfsfólks af öllum
stéttum sem sérhæft er í greiningu vandamála sem
fylgja ellinni. Ef innlögn á spítalann er óhjákvæmi-
leg er óskadeildin fyrir þessa einstaklinga alltaf
öldrunarlækningadeild. En eins og Helga bendir
á í grein sinni er sú óskastaða ekki fyrir hendi. Þar
er yfirfullt og allflestir þar í bið eftir varanlegri
vistun á hjúkrunar- eða dvalarheimilum. Þessir
einstaklingar eru því lagðir inn á bráðadeildir.
Þar bíða þeir oft mánuðum saman eftir varanlegri
vistun. Ég hef oft hugsað um þetta þegar ég geng
stofugang til þessa fólks og hef óskað þess að við
gætum boðið upp á eitthvað meira við þeirra hæfi.
A bráðadeildinni minni er engin setustofa, enginn
matsalur og eina dægradvölin er sjónvarp og út-
varp. Heimsóknargestir standa upp við vegg þar
sem aðeins einn stóll fylgir hverju rúmstæði. Tíð
skipti eru á herbergisfélögum. Þeir eru oftast mjög
veikir og þeim fylgir oft ónæði af margvíslegum
toga. Starfsfólkið er meðvitað um þessa annmarka
bráðadeilda við að annast þennan hóp fólks en
reynir að gera sitt besta til að létta þeim lund og
líf. Það er samt oft á tíðum sorglegt að horfa upp á
þetta. Það verður að efla heimaþjónustu aldraðra
og sjúkra, opna fleiri bráðaöldrunardeildir og fleiri
dvalarheimili fyrir aldraða sem ekki geta lengur
verið heima. Það er hins vegar ekki nóg að byggja
hús, ef starfsfólkið vantar gagnast byggingar ekki.
Við höfum oftar en einu sinni vitað af lausum
plássum á vistheimilum fyrir aldraða og hjá okkur
voru einstaklingar sem hefðu þurft að komast
þangað. Hins vegar hefur ekki verið unnt að taka
á móti þessu fólki á vistheimilinu vegna þess að
starfsfólk vantar. Þessu þarf að breyta. Ævikvöld
allra ætti að vera á þann hátt að einstaklingnum sé
sómi sýndur.
126 Læknablaðið 2006/92
J