Læknablaðið - 15.04.2006, Blaðsíða 64

UMRÆÐA & FRÉTTIR / HJÁLPARSTARF
Eunice, starfsmaður Provide, að framkvœma ýmsar blóðrannsóknir á rannsóknarstof-
unni í Mathare hverfinu.
Að störfum við ung- kom fótgangandi að sækja okkur enda talið lífs-
barnavernd. hættulegt fyrir hvítt fólk að þramma um göturnar.
Þennan dag gengum við þó í klukkutíma til vinnu
og tókum strætó hluta leiðarinnar. Strætóferðin
var ein af stóru upplifunum ferðarinnar. Við biðum
lengri tíma eftir vagninum, ásamt miklum fjölda
fólks og þegar okkar vagn rann loksins að tróðust
allir inn, konur notuðu jafnvel ungabörn sín til að
ýta öðrum frá. Við urðum næstum undir í þvög-
unni og áður en við náðum í gegn keyrði vagninn
af stað. Við urðum að gjöra svo vel að bíða eftir
þeim næsta og sýna meiri hörku.
Á heilsugæslunum fengum við að reyna flest
störf en mest tókum við þó þátt í ungbarnaeftirlit-
inu, vigtuðum börn og bólusettum þau. Bólusett
316 Læknablaðið 2006/92
var einu sinni í viku á hverri stöð og vorum við
ánægð með fjölda bólusetninga sem í boði voru,
berklar, polio, DPT, hemophilus B, hepatitis B
og mislingar. Hjá lækninum gegndum við minna
hlutverki því þrátt fyrir að enska sé annað op-
inbert tungumál landsins þá tala hana fæstir íbúar
fátækrahverfanna. Þeir tala eigið tungumál, sam-
suðu úr svahflí og ensku. Það var mikil upplifun að
fá að fylgjast með störfum læknisins því þrátt fyrir
jafnlangt háskólanám og við höfðu þeir gjörólík-
ar áherslur. Áherslan var eingöngu á algengustu
sjúkdómana, það er malaríu, berkla, taugaveiki,
ormasýkingar og HIV, og áttu stöðvarnar einungis
lyf við þessum sjúkdómum. Aðrar orsakir virtust
ekki koma til greina og til dæmis var malaría eina
mögulega greiningin hjá konu með klassíska ang-
inu.
Meðhöndlun sjúkdómanna kom okkur einnig á
óvart en sjaldnast gekk fólk út með minna en þrjár
gerðir lyfja og var ofnotkun sýklalyfja gríðarleg.
Til dæmis kom inn lítil stelpa með hita, kvef, slapp-
leika, hósta og magaverk. Blóðrannsókn sýndi
malaríu og fékk hún því malaríumeðferð sem við
hefðum talið nægja. Hins vegar fékk hún líka lyf
við hverju og einu einkenni, parasetamól við hit-
anum og slappleikanum, hóstasýróp við hóstanum
og auðvilað metronidazole við magaverknum.
Aðrar aðferðir til lækninga voru enn óvenjulegri
en meðal annars fékk kona með blóðnasir vegna
háþrýstings adrenalíni sprautað í upphandlegg í
tilraun til að stöðva blæðinguna.
Á heilsugæslunum var alltaf mest að gera
hjá tannlækninum. Hann sá eingöngu um tann-
drætti og dró allt að 70 tennur á dag. Fólk leitar
ekki til tannlæknis fyrr en skennnd tönn er orðin
algjörlega svört og uppétin, enda hefur enginn
efni á tannburstum, hvað þá tannviðgerðum. Á
hverri heilsugæslustöð eru um 60 fæðingar á mán-
uði. Verðandi mæður koma um fjórum sinnum
í mæðravernd á meðgöngu, þó oftast ekki fyrr
en eftir fimmta mánuð. Við fæðingar eru engar
deyfingar notaðar og var okkur sagt að það væri
óþarfi, afrískar konur væru svo sterkar. Stöðvarnar
höfðu ekki tölur yfir tíðni mæðradauða og ung-
barnadauða en töldu að um tvær af hverjum fimm
mæðrum væru HIV smitaðar.
í Naíróbí eru litlar, einkareknar heilsugæslu-
stöðvar á næstum hverju horni en þjónustan sem
þær veita er misjöfn og aðgengi að lækni ekki
tryggt, auk þess sem stór hluti stöðvanna býður
eingöngu upp á grasalækningar. Á langflestum
stöðvunum er komugjald um 1000 krónur og því
koma langflestir á stöðvar Provide þar sem ekki
er komugjald. Provide vísar þó stundum á aðrar
stöðvar þar sem eru röntgentæki, en oftast er rík-
isspítalinn næsta tilvísunarstöð.