Læknablaðið - 15.04.2006, Blaðsíða 31

LYFJAMAL / AUKAVERKANIR
Tilkynningar um aukaverkanir lyfja
á íslandi á árunum 1999 til 2004
Ágrip
Magnús
Jóhannsson1,2
LÆKNIR
Eva Ágústsdóttir1
LYFJAFRÆÐINGUR
Inngangur: í rúm 30 ár hefur verið tekið við til-
kynningum unr aukaverkanir lyfja á Islandi. Mjög
lítið barst af slíkum tilkynningum þar til hleypt var
af stokkunum sérstöku átaki sem hófst árið 1999.
Efniviður og aðferðir: Á árunum 1999-2004 bárust
Lyfjastofnun samtals 86 tilkynningar um aukaverk-
anir lyfja. Á þessum árum voru skrifaðar greinar
og pistlar og haldinn talsverður fjöldi funda til
að hvetja lækna og annað heilbrigðisstarfsfólk til
að tilkynna aukaverkanir lyfja. Upphaf átaksins
markast af grein í Læknablaðinu árið 1999 (1) þar
sem læknar voru hvattir til að tilkynna aukaverk-
anir lyfja.
Niðurstöður: Aukaverkanatilkynningar fóru hægt
af stað með aðeins tvær tilkynningar árið 1999 og
fimm tilkynningar 2000. Fjöldinn nálgaðist síðan
20 á ári en náði 26 árið 2004. Á öllu tímabilinu
bárust 86 tilkynningar sem skiptust þannig að
meirihlutinn (63%) varðaði konur en 38% allra
aukaverkana voru alvarlegs eðlis. í einu tilviki
lést sjúklingur, í átta tilvikum var um að ræða lífs-
hættulegt ástand og sjö sjúklingar höfðu ekki náð
bata þegar síðast var vitað. Um 60% tilkynninga
komu frá sjúkrahúsum eða heilsugæslu. Ef litið er
á lyfjaflokka skera tauga- og geðlyf sig nokkuð úr
með 21 tilkynningu enda um mjög mikið notuð lyf
að ræða.
Ályktanir: Tilkynningum um aukaverkanir lyfja
hefur farið fjölgandi á undanförnum árum og má
sennilega þakka það átaki sem hefur verið í gangi
síðan 1999. Enn vantar mikið á að fjöldi aukaverk-
anatilkynninga sé sambærilegur við það sem gerist
í nágrannalöndum okkar þó að stefni í rétta átt.
‘Lyfjastofnun, Eiðistorgi 13-
15,170 Seltjarnames
2rannsóknastofa í lyfja- og
eiturefnafræði, Háskóla
íslands, Haga, Hofsvallagötu
53,107 Reykjavík.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Magnús Jóhannsson,
Lyfjastofnun, Eiðistorgi 13-15,
170 Seltjarnarnesi.
magmis.johannsson @
lyfjastofnun.is
Lykilorð: lyfjagát, aukaverk-
anir, lyf, náttúruefni.
Inngangur
Telja má víst að fljótlega eftir að farið var að nota
lyf á kerfisbundinn hátt hafi mönnum orðið ljóst
að þau geta haft aukaverkanir. Aukaverkanir
fylgja flestum eða öllum lyfjum og náttúruefnum
(náttúrulyfjum, náttúruvörum og fæðubótarefn-
um). Árið 2002 birtust niðurstöður könnunar á
aukaverkunum og milliverkunum náttúruefna á
íslandi (2). í þessari könnun fundust upplýsingar
um 253 aukaverkanir og kom fjöldi þeirra og
alvarleiki á óvart.
Þekkingin um aukaverkanir lyfja er að miklu
leyti byggð á persónulegri reynslu einstakra sjúk-
linga og lækna þeirra. Ef þessari þekkingu er
ENGLISH SUMMARY
Jóhannsson M, Ágústsdóttir E
Reporting of adverse drug reactions in lceland
in 1999 to 2004
Læknablaðið 2006; 92: 283-7
Objectives: The reporting of adverse drug reactions
(ADRs) has been in effect for more than 30 years in
lceland. Very few reports were received until a special
effort was launched in 1999.
Methods: During the period 1999-2004 only 86 ADRs
were reported to The lcelandic Medicines Control
Agency (IMCA). During this period the special effort
included the publishing of papers and memos and of
numerous meetings with health care professionals in
order to encourage the reporting of ADRs. The effort
was initiated with a paper in The lcelandic Medical
Journal in 1999 where the importance of the reporting
of ADRs was explained.
Results: The reporting of ADRs started slowly with
2 reports in year 1999 and 5 reports in 2000. The
number of reports was then close to 20 per year until
2004 when it rose to 26. Of the 86 reports received
the majority (63%) of cases was women and only
38% of the total number of reports was serious ADRs.
One patient died, eight patients had a live threatening
reaction and seven had not recovered at the time
of reporting. About 60% of the reports came from
hospitals and health-care centers. The most commonly
reported class of drugs was those acting on the central
nervous system with 21 reports.
Conclusions: The number of ADR reports has been
increasing during the past years and this is probably
the result of a special effort that has been ongoing
since year 1999. The number of reports is increasing
but is still far behind that of the neighboring countries.
Keywords: pharmacovigilance, adverse reactions, drugs,
herbal remedies.
Correspondence: Magnús Jóhannsson,
magnus.johannsson@iyfjastofnun.is
safnað saman og hún notuð á skynsamlegan hátt,
má nota hana til góðs fyrir aðra sjúklinga og sam-
félagið allt vegna þess að hún eykur öryggi lyfja.
Þetta eru sterk rök fyrir því að sjálfsagður og
eðlilegur hluti af starfi sérhvers læknis eigi að vera
að tilkynna aukaverkanir lyfja. Til lítils gagns er að
hver haldi þessum upplýsingum fyrir sig.
Árið 1999 birtist grein í Læknablaðinu (1) þar
sem læknar voru hvattir til að senda tilkynningar
um aukaverkanir lyfja til Lyfjastofnunar á þar til
Læknablaðið 2006/92 283