Læknablaðið - 15.06.2006, Blaðsíða 45

UMRÆÐA & FRÉTTIR /
3. huga að staðsetningu túlks í herberginu. Stað
setja hann þannig að hann komi ekki upp á milli
sjúklings og læknis. Hafa hann sem minnst sýni-
legan inni í samtalinu.
4. gefa samtali góðan tíma. Gefa sjúklingi tíma og
tækifæri til að bera upp spurningar. Sjúklingar
eiga almennt erfitt með að spyrja lækni og slíkt
er enn erfiðara þegar samtal er túlkað. Það
hendir jafnvel að túlkur svarar spurningum
sjúklings og túlkar þær ekki fyrir lækni. Túlkur
telur þá að spurningu sé beint til sín persónulega
en ekki til læknisins, jafnvel þó hér sé um spurn-
ingar að ræða sem varða meðferð. Læknir þarf
að vera vakandi fyrir því og óska eftir túlkun á
öllum samskiptum og reyna þannig að fá spurn-
ingarnar til sín.
5. ef samtal gengur illa á að stefna sjúklingi fljótt
aftur og reyna þá að ganga úr skugga um að
viðkomandi hafi skilið það sem um var rætt.
ó.vera meðvitaður um þann mun sem kann að
vera á sambandi læknis og sjúklings í þeim
menningarheimi sem sjúklingur kemur úr og
þeim heimi sem við lifum í. Vel er mögulegt
að sjúklingur geri aðrar kröfur til læknisins og
hafi annaðhvort innbyggt traust eða vantraust á
heilbrigðisstéttum þegar hann mætir í viðtalið.
Hvert á að sækja þjónustu?
Reynsla okkar á lungna- og berklavarnadeild
Heilsuverndarstöðvarinnar af heilbrigðisskoð-
unum innflytjenda hefur sýnt okkur hvaða kosti
það hefur að hafa þá þjónustu á einum stað. Má
þar til dæmis nefna:
l.Sú reynsla og þekking sem nauðsynleg er í
samskiptum við innflytjendur, til að ná sem
bestum árangri, skapast fyrr.
2. Auðvelt er í samvinnu við sóttvarnalækni að
halda skrá yfir þá smitsjúkdóma sem greinast og
að átta sig á þeirri faraldursfræði sem hér um
ræðir.
3. Þeir sem þurfa á þjónustunni að halda vita
hvert þeir eiga að snúa sér. Oft er hér um
sama fólkið að ræða, hvort heldur um er að
ræða vinnustaði sem byggja mikið á erlendu
vinnuafli eða einstaklinga sem eru að fá til sín
fjölskyldumeðlimi að utan.
4. Algengt er að innflytjendur hafi ekki fasta
búsetu heldur séu sífellt að flytja á milli staða
fyrstu árin eftir komu. Þeir eiga því ekki auðvelt
með að nýta sér heilbrigðisþjónustu sem fyrst og
fremst tekur mið af búsetu.
Auk þessa höfum við orðið vör við ákveðna
erfiðleika sem þessi sjúklingahópur glímir við
þegar okkar skoðunum og meðferð sleppir og
sjúklingurinn þarf á almennri heilsugæsluþjónustu
að halda. Erfitt er fyrir aðflutta að fá fastan heim-
ilislækni. Þörfin fyrir heimilislækni sem getur sett
sig inn í vanda einstaklingsins er þó mikil. Hér er
iðulega um að ræða ungt fólk í mikilli vinnu og þá
fjölskyldur með lítil börn. Þær eru að aðlagast nýju
samfélagi og oft nýrri samfélagsskipan. Félagsleg
vandamál, erfið vinna, áhyggjur og lág laun fléttast
saman við sjúkdóminn. Iðulega hefur sjúkling-
urinn lítið vald á tungumálinu og er gjarnan háður
túlkum með öll flóknari samskipti. Tíð skipti á
læknum og skammtímalausnir langvinnra vanda-
mála ganga hér illa upp. Hér skiptir því miklu máli
að hafa samfellu í þjónustunni og að hún sé einföld
og aðgengileg. Það er forsenda þess að sjúkling-
urinn geti leitað aðstoðar og læknirinn fái innsæi í
vandann. Það er líka forsenda þess að samskiptin
geti byggst á trausti svo hægt sé að finna og fylgja
eftir lausn.
Einangrun innflytjenda í nýju samfélagi er vel
þekkt vandamál. Eitt einkenni hennar kemur fram
í erfiðleikum fólks við að nálgast heilbrigðisþjón-
ustu (3). Reynslan okkar af samtölum við þá sem
eru að flytjast hingað til lands og einnig af tilraun-
um til að greiða götu þeirra svo þeir komist að hjá
heimilislækni í Reykjavík er því miður ekki góð.
Það virðist vera mjög erfitt að fá slíka þjónustu.
Margir sækja læknisþjónustu til læknavaktar, á
slysadeild eða hafa pantað sér tíma á heilsugæslu-
stöð og þá hjá nýjum og nýjum lækni í hvert skipti.
Heimilislæknir sem getur sett sig inn í fjölskyldu-
aðstæður og kynnist sjúklingum persónulega
myndi vitanlega þjóna þessum hópi mun betur.
Það er margt sem bendir til þess að þröskuldurinn
til að leita sér læknishjálpar sé hærri hjá innflytj-
endum en hjá öðrum íslendingum og jafnvel má
spyrja sig þeirrar spurningar hvort hér sé ekki um
að ræða hóp í samfélaginu sem fær verri þjónustu
frá heilbrigðiskerfinu en aðrir. Mögulegar hindr-
anir eru margs konar (3): Þær geta í fyrsta lagi
verið stjórnunarlegs eðlis, þeim er einfaldlega ekki
hleypt inn í íslenska heilbrigðiskerfið vegna þess
þeir hafa annars vegar ekki full réttindi fyrstu sex
mánuðina, og hins vegar er lítið unt nýskráningar
sjúklinga hjá heilsugæslulæknum. í öðru lagi eru
hindranir oft fjárhagslegar. Oft er innflytjandinn á
lágum launum og ræður því illa við að borga fyrir
lyf og læknisþjónustu. í þriðja lagi eru hindranir
menningarlegs eðlis. Hér er iðulega um að ræða
fólk sem ekki talar það tungumál sem boðið er
upp á til samskipta og áttar sig ekki á því hvað er
viðeigandi hegðun í nýju samfélagi. Einnig tekur
oft langan tíma að átta sig á uppbyggingu heil-
brigðiskerfisins í nýju landi og læra hvert á að leita
þegar vandamál koma upp.
Aðrar þjóðir hafa sýnt fram á einangrun þessara
hópa og nefnt hefur verið að hugsanlega sé þörf á
INNFLYTJENDUR ■
Læknablaðið 2006/92 473