Læknablaðið - 15.10.2007, Page 51

UMRÆÐA & FRÉTTIR / GRÆNLAND
fólki sem hefur orðið fyrir slysum eða eitrun af
völdum áfengisdrykkju.”
Eskild segir að það vanti ávallt lækna á
Grænlandi. „Okkur vantar reyndar ekki lækna
hingað til Illulissat því hingað vilja margir koma
vegna landslagsins og veðurfarsins sem er mjög
gott. En það er viðvarandi læknaskortur á
Grænlandi þó sífellt fleiri Grænlendingar leggi
stund á læknisfræði. Mér skilst að núna séu um 25
stúdentar grænlenskir í læknanámi í Danmörku en
annað mál er hvort þeir skila sér allir heim aftur.
Ef einhverjir íslenskir dönskumælandi læknar lesa
þetta þá hvet ég þá til að kynna sér möguleikana á
starfi hér á Grænlandi. Pað er mikil og góð reynsla
að starfa hér.”
Menningarleg upplausn og rótleysi
Grænlendinga í breyttu samfélagi á eflaust stóran
þátt í því að drykkjusýki og geðsjúkdómar með
hárri tíðni sjálfsvíga er eitt af daprari einkenn-
unum á grænlensku samfélagi.
„Tíðni sjálfsvíga er óvenjulega há á Grænlandi
en ég treysti mér ekki til að segja hvort geð-
sjúkdómar séu algengari eða meira áberandi hér
en annars staðar. Ég verð sannarlega var við þá
í mínu starfi hér á sjúkrahúsinu en við því er að
búast. Hæst er tíðni sjálfsvíga meðal ungs fólks
og þar eru ungir karlmenn í miklum meirihluta.
Reyndar hefur tíðnin lækkað eitthvað allra síðustu
árin sem er jákvætt en hún er samt alltof há. Hér í
Illulissat hafa allt að 9 ungmenni fyrirfarið sér ár-
lega og það er skelfilega hátt hlutfall í ekki stærra
samfélagi. Þeir sem hafa rannsakað þetta segja
að ungir grænlenskir karlmenn eigi erfitt með að
finna sér hlutverk í breyttu samfélagi en konurnar
eigi auðveldara með að aðlagast breytingunum.
Annað einkenni á grænlensku samfélagi sem ekki
hefur breyst er að drengjum er hampað af for-
eldrum sínum og þeim leyfist nánast allt. Þegar
þeir komast af unglingsárum og þurfa að mæta
samfélaginu þá reka þeir sig á alls kyns hindranir
og eiga mjög erfitt með að sætta sig við mótlæti.
Um þetta hafa reyndar alls kyns kenningar verið
settar fram og ég ætla ekki að hætta mér út í þann
frumskóg. Það sem snýr að mér sem lækni er að
aðferðir ungra karlmanna til að svipta sig lífi eru
svo afgerandi að það er lítið svigrúm fyrir mistök
sem geta þá bjargað lífi viðkomandi. Skotvopn eru
algengasta tólið til sjálfsvíga og það er lítið hægt
að gera þegar búið er skjóta sig í höfuðið.”
A jákvæðari nótum er að verulegt átak hefur
verið gert á undanförnum árum á Grænlandi til
að sporna við sjálfsvígum og Eskild segir að það
hafi borið góðan árangur. „Fólki sem líður illa
stendur fagleg hjálp til boða bæði í gegnum síma
og á sjúkrahúsunum og þetta erörugglega að skila
sér.”
Áhugamaður um hundasleða ., ., ,
Algengasti feroamatinn a
Við snúum okkur nú að öðru sem þó snertir starf Grœnlandi er bátur eða
hans að nokkru leyti en það kemur upp úr dúrnum þyrla.
að hann er mikill áhugamaður um akstur hunda-
sleða og á sjálfur eina 12 sleðahunda sem hann
ljómar allur þegar berast í tal. „Illulissat er paradís
hundasleðafólksins og hér eru fleiri hundar en
fólk. Síðasta talning segir 6000 hundar.”
Blaðamaður getur staðfest að sannarlega
eru hundarnir margir og næturnar einkennast
af spangóli um allan bæ þó flestir hundarnir séu
geymdir utan bæjarins enda gilda strangar reglur
um hundahald á Grænlandi.
„Allir hundar verða að vera bundnir ef þeir
eru orðnir eldri en 6 mánaða gamlir. Allir lausir
hundar eru umsvifalaust aflífaðir af hundaeft-
irlitsmönnum. Sleðahundar eru engin gæludýr.
Þeir eru reyndar mjög hændir að eiganda sínum
og geta verið mjög kelnir en þeir eru yfirleitt
svangir og sérstaklega eru þeir hættulegir börnum.
Astæðan fyrir þessum ströngu reglum eru skelfileg
dauðaslys sem urðu hér fyrr á árum og enn fáum
við börn sem hafa verið bitin illa af hundum ef þau
hafa hætt sér of nærri þeim. Hundarnir bera enga
virðingu fyrir börnum og líta nánast á þau sem
bráð. En það er önnur saga og sjálfur hef ég mikla
ánægju af hundunum mínum og veturinn er upp-
áhaldstíminn minn hér á Grænlandi.”
Læknablaðið 2007/93 711