Læknablaðið - 15.12.2008, Blaðsíða 30

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
Tafla II. Fylgni á milli þunglyndis og kvíöaeinkenna, bjargráða, vandamála tengdra því aó vera með sykursýki og nýjasta
langtíma blóðsykurgildis (HbAlc).
HADS-K Fél. st. T-bjargr. V-bjargr. H-bjargr PAID Nýjasta HbAlc
HADS-Þ 0,76** -0,48** 0,71** -0,33* 0,02 0,65** -0,05
HADS-K -0,31* 0,64** -0,27* 0,04 0,58** -0,01
Fél.st. -0,30* 0,03 0,01 -0,45** 0,05
T-bjargráð -0,06 0,31* 0,56** 0,01
V-bjargráð 0,17 -0,09 -0,04
H-bjargráð 0,21 0,08
PAID 0,30*
*p<0,05; **p<0,001. HADS-K=HADS kvíöakvarói, HADS-Þ=HADS þunglyndiskvarói, Fél.st.=Félagslegur stuöningur, T-bjargráð= Tilfinningamióuð bjargráð, V- bjargráó=Verkefnamióuð bjargráó, H-bjargráð=Hliörunarmiðuó bjargráó, PAID=Vandamál tengd því að vera meö sykursýki.
Eins og sjá má í töflu II er allsterk fylgni á milli
þunglyndis- og kvíðaeinkenna og vandamála
tengdra því að vera með sykursýki (PAID). Aftur
á móti er fylgni þunglyndis- og kvíðaeinkenna við
nýjasta langtíma blóðsykursgildi (HbAlc) nánast
engin. Fylgni á milli vandamála tengdra því að
vera með sykursýki og nýjasta langtíma blóðsyk-
ursgildis er marktæk en fremur veik. I töflunni
má sjá sterka fylgni á milli félagslegs stuðnings og
þunglyndis- og kvíðaeinkenna sem og vandamála
tengdra því að vera með sykursýki. Einnig má sjá
háa fylgni á milli tilfinningamiðaðra bjargráða og
fyrrnefndra breyta. Tengsl félagslegs stuðnings og
bjargráða við langtíma blóðsykursgildi (HbAlc)
eru hins vegar nánast engin.
Hversu vel spn félagslegur stuðningur og bjargráð
Tafla III. Hversu vel spá félagslegur stuðningur og bjargráð fyrir um 1) kvíðaeinkenni 2)
þunglyndiseinkenni, 3) vandamál tengd því að vera með sykursýki.
1) Stigveldisaðhvarfsgreining þar sem spáð er fyrir um skor á HADS-kvíöakvarða. Atdur, kyn og aldur við greiningu sett inn á stigi 1, félagslegur stuðningur á stigi 2 og loks bjargráðabreytur á stigi 3.
Stig 1 Beta pgildi
Aldur -0,01 >0,10
Kyn -0,03 >0,10
Aldur við greiningu 0,07 >0,10
Stig 2
Aldur 0,06 >0,10
Kyn -0,07 >0,10
Aldur viö greiningu 0,12 >0,10
Félagslegur stuöningur -0,34 0,016
Stig 3
Aldur -0,12 >0,10
Kyn -0,06 >0,10
Aldur við greiningu -0,02 >0,10
Félagslegur stuðningur -0,09 >0,10
Tilfinningamiöuð bjargráð 0,67 <0,001
Verkefnamiöuö bjargráð -0,19 0,09
Hliðrunarmiöuö bjargráð -0,19 >0,10
R2 é stigi 1=0,01 (p>0,10), viðbót R2 á stigi 2= =0,11 (p=0,016), viðbót R2 á stigi 3=0,39 (p<0,001).
fyrir um þunglyndis- og kvíðaeinkenni sem og vanda-
mál tengd því að vera með sykursýki?
Til að kanna betur í hve ríkum mæli félagslegur
stuðningur og bjargráð spá fyrir um andlega líðan
og vandamál tengd því að vera með sykursýki
(PAID) voru gerðar þrjár stigveldisaðhvarfsgrein-
ingar þar sem breyturnar aldur og kyn voru settar
inn í jöfnuna á fyrsta stigi, félagslegur stuðningur
á stigi tvö og bjargráð á stigi þrjú. Háðu breyt-
umar voru 1) Skor á H A DS-kvíða kvarða, 2) Skor
á HADS-þunglyndiskvarða, og 3) Skor á kvarða
fyrir vandamál tengd því að vera með sykursýki
(PAID) (sjá töflu III). Ekki var gerð samsvarandi
aðhvarfsgreining með blóðsykursgildi sem háða
breytu þar sem fylgni þeirra við sálfélagslegar
breytur var nánast engin.
Betri félagslegur stuðningur spáir fyrir um
lægra skor á HADS-kvíðakvarða sem og HADS-
þunglyndiskvarða að tilliti teknu til aldurs, kyns
og aldurs við greiningu. Bjargráðakvarðar sem
heild spá fyrir um skor á HADS-kvíðakvarða
sem og skor á HADS-þunglyndiskvarða að tilliti
teknu til aldurs, kyns og aldurs við greiningu sem
og félagslegs stuðnings. Verkefnamiðuð bjargráð
spá fyrir um minni og tilfinningamiðuð bjargráð
um meiri einkenni þunglyndis, að tilliti teknu til
allra annarra breyta. Þetta er eilítið öðruvísi þegar
kemur að kvíða því þar spá tilfinningamiðuð
bjargráð fyrir um meiri kvíða en verkefnamiðuð
bjargráð spá ekki fyrir um kvíða. Félagslegur
stuðningur spáir fyrir um vandamál tengd því að
lifa með sykursýki að tilliti teknu til aldurs, kyns
og aldurs við greiningu. Sömuleiðis spá tilfinn-
ingamiðuð bjargráð fyrir um vandamál tengd því
að vera með sykursýki (til aukningar) að teknu
tilliti til allra fyrrnefndu breytanna.
Umræða
Með rannsókninni var kannað hvort sálfélags-
legar breytur á borð við bjargráð og félagslegan
stuðning geti spáð fyrir um þunglyndi og kvíða,
826 LÆKNAblaðið 2008/94