Læknablaðið - 15.12.2008, Blaðsíða 31

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
vandamál tengd því að lifa með sykursýki og
blóðsykursstjórnun hjá fólki á aldrinum 20-30 ára
með sykursýki af gerð 1. í ljós kom að sálfélags-
legu breytumar skiptu töluverðu hvað varðar
vandamál tengd því að vera með sykursýki og
þunglyndi og kvíða en ekki komu í ljós marktæk
tengsl sálfélagslegu breytanna við blóðsykurs-
stjómun.
í ljós kom fylgni á milli vandamála tengdra því
að lifa með sykursýki og nýjasta langtíma blóðsyk-
ursgildis (HbAlc). Þá var sterk fylgni á milli
vandamála tengdra því að lifa með sykursýki,
þunglyndis og kvíða, en engin fylgni var hins
vegar á milli nýjasta langtíma blóðsykursgildis
(HbAcl) og þunglyndis eða kvíða. Þetta kom á
óvart þar sem í nýlegri íslenskri rannsókn35 á svip-
uðu úrtaki kom í ljós fylgni á milli þunglyndis og
breytinga á langtíma blóðsykursgildi. Nokkrar
ástæður geta verið fyrir þessu, meðal annars sú
að í þessari rannsókn var HADS-kvarðinn not-
aður til að mæla einkenni þunglyndis og kvíða
en í ofangreindri rannsókn var Þunglyndiskvarði
Becks (BDI) notaður. HADS-kvarðinn inniheldur
ekki eins og Þunglyndiskvarði Becks atriði er snúa
að líkamlegum einkennum þunglyndis sem geta
verið þau sömu og einkenni líkamlegra sjúkdóma,
til dæmis sykursýki. Önnur möguleg ástæða gæti
verið sú að til þess að meta blóðsykursstjórnun
á réttmætan hátt sé ekki nægjanlegt að byggja á
einu HbAlc gildi heldur þurfi að taka fleiri nýleg
HbAlc gildi saman.
Meðaltöl á HADS þunglyndis- og kvíðakvörð-
um í þessari rannsókn voru áþekk þeim sem feng-
ust í íslenskri rannsókn á fólki með sykursýki2 og
í rannsókn á krabbameinssjúklingum.34 Breytileiki
er töluverður og ljóst er að allmargir sýna veruleg
einkenni. Meðaltöl á bjargráðakvörðum voru
áþekk þeim sem komu fram í stóru úrtaki ís-
lenskra ungmenna26 nema hvað skor á verkefna-
miðuðum bjargráðakvarða voru lítillega hærri í
þessari rannsókn.
Áhugaverðustu niðurstöðurnar varða hins
vegar tengsl á milli félagslegs stuðnings og bjarg-
ráða annars vegar og þunglyndis/kvíðaeinkenna
og vandamála tengdra því að lifa með sykursýki
hins vegar. í samræmi við fyrri rannsóknir2-1117
tengdist félagslegur stuðningur minni vanda hvað
þetta áhrærir, tilfinningaleg bjargráð meiri vanda
og verkefnamiðuð bjargráð minni þunglyndis-
og kvíðaeinkennum. Þessi tengsl héldust þegar
búið var að taka tillit til aldurs, kyns og þess á
hvaða aldri viðkomandi greindist með sykursýki.
Mikilvægi bjargráða, einkum tilfinningamiðaðra
(til aukningar) og í minna mæli (og þá bara hvað
þunglyndi áhrærir) verkefnamiðaðra bjargráða (til
minnkunar), kemur líka í ljós, jafnvel þegar tekið
2) Stigveldisaðhvarfsgreining þar sem spáð er fyrir um skor á HADS þunglyndiskvarða.
Aldur, kyn og aldur við greiningu sett inn á stigi 1, félagslegur stuðningur á stigi 2 og loks
þjargráðabreytur á stigi 3.
Stigl Beta P gildi
Aldur 0,002 >0,10
Kyn -0,03 >0,10
Aldur viö greiningu 0,13 >0,10
Stig 2
Aldur 0,11 >0,10
Kyn -0,09 >0,10
Aldur viö greiningu 0,22 0,09
Félagslegur stuðningur -0,54 <0,001
Stig 3
Aldur -0,07 >0,10
Kyn -0,11 >0,10
Aldur viö greiningu 0,10 >0,10
Félagslegur stuöningur -0,32 0,001
Tilfinningamiöuð bjargráö 0,66 0,001
Verkefnamiöuð bjargráö -0,24 0,008
Hliörunarmiðuð bjargráð -0,23 0,029
R2 á stigi 1=0,02 (p>0,10), viðbót R2 á stigi 2= =0,27 (p<0,001), viðbðt R2 á stigi 3= O >> ■O A O o o k

3) Stigveidisaðhvarfsgreining þar sem spáð er fyrir um heiidarskor á Kvarða fyrir vandamál tengd því að vera með sykursýki (PAID). Aldur, kyn og aidur við greiningu sett inn á stigi 1, félagslegur stuðningur á stigi 2 og loks bjargráðabreytur á stigi 3.
Stig 1 Beta pgildi
Aldur -0,07 >0,10
Kyn -0,15 >0,10
Aldur viö greiningu -0,03 >0,10
Stig 2
Aldur 0,18 >0,10
Kyn -0,21 >0,10
Aldur viö greiningu 0,10 0,08
Félagslegur stuðningur -0,52 <0,001
Stig 3
Aldur 0,11 >0,10
Kyn 0,13 >0,10
Aldur viö greiningu 0,03 >0,10
Félagslegur stuöningur -0,37 0,005
Tilfinningamiðuö bjargráö 0,38 0,006
Verkefnamiðuð bjargráö -0,10 >0,10
Hliörunarmiöuö bjargráö 0,07 >0,10
R2 á stigi 1=0,03 (p>0,10), viðbót R2 á stigi 2= =0,25 (p<0,001), vióbót R2 á stigi 3= O U1 ■o II O *o
hefur verið tillit til félagslegs stuðnings. Að engin
tengsl eru á milli sálfélagslegra breyta og blóðsyk-
ursgilda en sterk tengsl á milli þessara breyta og
vandamála tengdra því að lifa með sykursýki
sem og þunglyndis- og kvíðaeinkenna mætti ef til
vill túlka sem svo að þessar sálfélagslegu breytur
tengist ekki viðgangi sjúkdómsins sem slíks held-
ur því hve mikil áhrif hann hefur á líf og líðan
viðkomandi.
Ýmislegt dregur úr öryggi þeirra ályktana sem
LÆKNAblaðið 2008/94 827