Læknablaðið - 15.01.2009, Blaðsíða 22

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
Tafla III. Hreyfiferilsmælingar ígráðum íbeygju og réttu og rétt- og ranghverfu mælt með hreyfiferilsmæli. Allir sjúklingar
voru rétthentir.
Aðgerðararmurinn Ekki aðgerðararmurinn
Nr. Armur Beygja Rétthverfa Ranghverfa Beygja Rétthverfa Ranghverfa
1. Vinstri 5-140 75 75 0-140 85 70
2. Hægri 12-135 60 50 2-142 50 55
3. Hægri 0-140 85 70 0-145 90 80
4. Hægri 0-145 80 70 0-145 80 80
5. Vinstri 5-125 60 60 10-125 65 65
6. Hægri 5-140 70 80 4-145 70 80
7. Vinstri 5-140 80 65 5-140 85 75
8. Hægri 0-145 75 75 0-150 85 80
9. Vinstri 2-130 90 60 0-135 70 82
10.. Vinstri 10-140 80 75 10-145 80 75
11. Hægri 5-140 70 60 0-150 85 75
12. Hægri 10-150 82 80 5-145 90 90
eftir áverkann. Þessir sjúklingar unnu líkamlega
krefjandi vinnu (sjómaður og bóndi). Einn af sjúk-
lingunum, meltingarsérfræðingur, sneri nánast
strax til vinnu sinnar eftir að hafa fjarlægt gifsið
innan við viku frá aðgerð. Hann hóf að hreyfa
olnbogann og honum farnaðist reyndar einna best
þátttakenda þrátt fyrir lélega meðferðarheldni,
sjá mynd 2. Einn af sjúklingunum var kraftakarl
og hálf-atvinnumaður í kraftlyftingum. Hann
taldi áverkann hafa gert út um feril sinn í krafta-
íþróttinni.
Sex sjúklingar höfðu merki um beinnýmyndun
í mjúkvefjum á röntgenmynd, sjá mynd 3, en eng-
inn þeirra hafði samvöxt á sveif og öln (radioulnar
synostosis).
Tveir sjúklingar skáru sig úr því hvað það
varðar að þeir hlutu ekki bata við aðgerð.
Þeir kvörtuðu um verki og höfðu háa stigun á
DASH-spumingalistanum. Báðir þessir sjúklingar
greindust seint sem leiddi til þess að þeir fóru
í aðgerð 60 og 80 dögum eftir áverkann. Hjá
öðrum þessara sjúklinga klemmdist miðtaugin
(n.medianus) við aðgerðina, milli sinarinnar og
saumanna tveggja sem voru bundnir niður á
sveifarhrjónuna, sjá mynd 4. Enduraðgerðar var
því þörf. Tæplega ári seinna hafði hann náð sér
að mestu, það er að segja hreyfigeta og kraftur var
ágætur, en hann fann enn fyrir óþægindum í oln-
bogabót og fingrum. Hinn sjúklingurinn greindist
seint þrátt fyrir að hafa ítrekað leitað læknis vegna
verkja í olnbogabót eftir áverka og fór í aðgerð
80 dögum eftir áverkann. Hann lýsti stöðugum
verkjum í olnbogabótinni og hafði háa DASH-
stigun en hann reyndist einnig hafa klemmu á sin
ofannibbuvöðvans (supraspinatus impingement).
Sökum verkja gat hann ekki haldið áfram vinnu
sinni á sjó og fór í aðra vinnu í landi.
Umræða
Niðurstöður benda til þess að þeir sem greindust
seint og fóru því seint í aðgerð farnist ekki eins vel
og þeim sem fóru í aðgerð skömmu eða strax eftir
áverka. Aðgerðin er mun meira krefjandi sé hún
framkvæmd meira en tveimur vikum eftir áverk-
ann. Þá hefur myndast örvefur sem fyllir upp í
göngin sem þræða verður sinina í gegnum þannig
að aðgerð verður umfangsmeiri og áhættusamari.7
Því er talið mikilvægt að framkvæma aðgerðina
innan tíu daga frá áverka því annars eykst tíðni
þrálátra verkja frá olnbogabót og einnig tíðni
fylgikvilla.7
Áverki á miðtaug er sjaldgæfur fylgikvilli
aðgerðar en er þó lýst í að minnsta kosti tveimur
rannsóknum1'8 en var í okkar tilviki tengdur því
hvernig sinin var saumuð niður á sveifarhrjónu
og í aðgerð sem framkvæmd var 60 dögum eftir
sinaslit þar sem erfitt var um vik vegna örvefs.
Beinnýmyndun í mjúkvefjum er þekktur fylgi-
kvilli aðgerðar1'7'8 en helmingur sjúklinganna í
rannsókninni reyndist hafa beinmyndun í mjúk-
vefjum á röntgenmynd. Beinmyndunin virðist
hafa takmarkað klíníska þýðingu9,10 bæði í þessari
rannsókn og öðrum þar sem þeim sjúklingum
sem greindust með beinmyndun í mjúkvefjum
virtist ekki farnast verr er öðrum. Því hefur þó
verið lýst að beinmyndun getur orðið til þess að
sveif og öln vaxi saman (radioulnnr synostosis) og
þá geti sjúklingurinn hvorki rétt- eða ranghverft
arminn.11 Samvöxtur á sveif og öln krefst end-
uraðgerðar til þess að reyna að koma í veg fyrir
hreyfiskerðingu. Beinmyndun í mjúkvefjum er
rakin til þess að beinsvarfið sem fellur til þegar
borholur eru gerðar í sveifarhrjónu kalki og myndi
bein, en einnig er talið að ef óvarlega er farið með
beinhimnuna á ölninni við aftari aðganginn og ef
til staðar er beinsvarf frá sveifarhrjónu geti það
22 LÆKNAblaðið 2009/95