Læknablaðið - 15.06.2010, Blaðsíða 40

UMRÆÐUR 0 G FRÉTTIR
HEIMILISLÆKNAR Á SELFOSSI
eru um 300.000 manns. Þetta var mjög fjölbreyttur
sjúklingahópur, innflytjendur frá Austurlöndum
með allt önnur vandamál en miðstéttarsvíarnir
sem margir höfðu aldrei kennt sér nokkurs
meins fyrr en komnir á tíræðisaldur. Það var ekki
óalgengt að níræðar konur kæmu á heilsugæsluna
á reiðhjóli. Þarna kynntist maður hinu margfræga
sænska velferðarkerfi og sá bæði kosti þess og
galla," segir Arnar.
Akvörðun um snúa heim aftur lá ekki fyrir
þegar þau fluttu út. „Það var alveg opið af okkar
hálfu og Svíarnir vona í lengstu lög að maður
verði kyrr. Þeir leggja í þessa fjárfestingu að bjóða
framhaldsnámið í þeirri von að maður setjist
að. Það er krónískur læknaskortur í Svíþjóð og
heimilislæknisstarfið er mikils metið þar, dálítið
ólíkt því sem maður stundum upplifir hér á
íslandi. í Svíþjóð eru heimilislækningar álitnar
ein erfiðasta sérgreinin, starfið mjög krefjandi og
metið í samræmi við það. Þegar undirsérhæfing
eykst í öðrum sérgreinum verður enn mikilvægara
að hafa heimilislækni sem þekkir til allra mála
og getur haft yfirsýn. I dag er ákaflega gott
sérnámsprógram í heimilislækningum rekið hér á
landi. Hins vegar er ávallt góð reynsla að flytja út
og kynnast nýjum hlutum."
Þau velta aðeins fyrir sér hagnýtum
þætti sérnáms í heimilislækningum. „Sem
heimilislæknir getur maður bókstaflega gengið
inn í vinnu hvar sem er í heiminum, hvenær sem
er. Það vantar alls staðar heimilislækna. Þetta
veitir manni auðvitað ákveðna frelsistilfinningu
þó ekki sé meiningin að leggjast í ferðalög. En
það er hægt. Eftirspurnin er svo miklu meiri en
framboðið."
Mikið vaktaálag
En hvað varð þá til þess að þau ákváðu aðflytjast heim
og setjast að á Selfossi?
Þau segja ekkert einfalt svar við því. „Við
vorum bæði búin að ljúka sérnáminu og komin í
fastar stöður. Við höfðum lítillega rætt þetta okkar
á milli, hvenær við ættum að flytja heim og hvar
við ættum þá að setjast að. Við vildum bæði vera
úti á landi, til að byrja með að minnsta kosti og
sáum helst fyrir okkur Norður- eða Austurlandið.
En þá hafði Óskar Reykdalsson lækningaforstjóri
hér á Selfossi samband við okkur og bauð okkur
stöður. Selfoss hafði aldrei hvarflað að okkur, ef
til vill vegna tengsla minn þangað," segir Arnar.
„Við nánari umhugsun ákváðum við að skoða
málið, komum hingað og sáum hús sem okkur
leist vel á og eitt leiddi af öðru og hingað vorum
flutt með allt okkar hafurtask seinni hluta árs
2005. Þá vorum við með tvö lítil böm sem eru
nú sjö og níu ára. Og það þriðja á leiðinni," segir
Jórunn.
Flutningurinn heim var jafnvel erfiðari en til
Svíþjóðar fjórum árum fyrr. „Við höfðum komist
mjög vel inn í samfélagið í Skövde og áttum þar
marga góða vini og leið vel. I sjálfu sér gátum við
alveg hugsað okkur að vera þar áfram en ættingjar
og ættjörðin toga og svo má ekki gleyma að Island
var á þessum tíma í miklum ljóma. Það voru mikil
viðbrigði að koma úr nægjuseminni í Svíþjóð
yfir í neysluæðið á íslandi. Það var ákveðin
pressa fannst manni í þjóðfélaginu að taka þátt.
Við keyptum okkur eldra húsnæði sem þurfti á
lagfæringu að halda." Jórunn segir að þau hafi þó
ekki farið að ráðum kunningja sem hvatti þau til
að rífa húsið og byggja nýtt hús á lóðinni. „Það
hvarflaði ekki að okkur enda kannski eins gott
eftir á að hyggja."
Þau segja mestu viðbrigðin við að hefja starf
sem heilsugæslulæknar á Islandi vera vaktaálagið
sem fylgir starfinu hér heima. „Þetta er kannski
að einhverju leyti sjálfskaparvíti því maður getur
stjórnað vaktafjöldanum sjálfur að nokkru leyti
en maður festist fljótt í mjög miklum vöktum
og þá getur verið erfitt að vinda ofan af því. í
Svíþjóð er þetta ekki til staðar. Þar voru mun fleiri
læknar og yfirleitt tók maður ekki nema eina vakt
í mánuði. Hér eru vaktirnar minnst 6-10 í mánuði
og stundum fleiri. Þegar bæði hjónin eru læknar
verða ansi fáir sólarhringar í mánuðinum þar
sem bæði eru alveg frjáls. Þessu fylgir ákveðin
streita og það er kannski meginmunurinn á
starfi heimilislæknisins í Svíþjóð og á íslandi.
Hér er streitan meiri," segir Arnar og þau eru
sammála um að markmið þeirra sé að draga úr
vaktaálaginu og verða fjölskylduvænni. „Maður
spyr sig óneitanlega hver sé tilgangurinn með
allri þessari vinnu ef maður getur aldrei verið
algjörlega afslappaður með fjölskyldunni," segja
þau. Sem dæmi um hversu öfugsnúið þetta geti
verið þá urðu þau að láta fjölskylduhundinn frá
sér í fóstur því þau höfðu hreinlega ekki tíma
til að sinna honum. „Okkur hefur líka staðið til
boða að fá inni í hesthúsi í næsta nágrenni við
okkur ef við vildum fá okkur hesta en það myndi
aldrei ganga nema gera gagngerar breytingar á
vinnufyrirkomulaginu hjá okkur."
Þau segjast alls ekki vera að kvarta en þó sé
þetta birtingarmynd á starfi heimilislækna utan
Reykjavíkur. „Það er reyndar auðveldara að fá
lækna í afleysingar hingað á Selfoss, jafnvel eina
og eina vakt, þar sem stutt er til Reykjavíkur,
en það virðist einsog maður dragist inn í þetta
hugarfar að vinna mikið án þess að velta nægilega
vel fyrir sér hverju maður fórnar í staðinn. Svo er
það bara staðreynd að föst laun lækna eru frekar
428 LÆKNAblaðið 2010/96