Læknablaðið - 15.09.2011, Qupperneq 25

SJÚKRATILFELLI OG YFIRLIT
Beinkröm hjá barni
Harpa Kristinsdóttir1 læknanemi, Soffía Jónasdóttir2læknir, Siguröur Björnsson2 læknir, Pétur Lúðvígsson13læknir
ÁGRIP
D-vítamín er mikilvægt fyrir eðlilegan beinvöxt og getur skortur leitt til beinkramar í börnum og beinmeyru í fullorðnum. Mikilvægasti D-vítamíngjafi á
Islandi er lýsi en erfitt er að ná ráðlögðum dagsskammti D-vítamíns án lýsis eða annars D-vítamíngjafa. Allmörg tilfelli beinkramar hafa greinst hér á landi á
undanförnum árum en erlendar rannsóknir sýna að sjúkdómurinn er vaxandi vandamál um allan heim.
Hér er sagt frá stúlku sem greindist með beinkröm 27 mánaða gömul. Hún var á brjósti í tæpt ár og fékk D-vítamínviðbót með AD-dropum og þorskalýsi
en ekki í nægilegu magni. Fæðuofnæmi gerði það að verkum að hún nærðist á einhaefu fæði sem innihélt takmarkað D-vítamín. Eftir greiningu var hafin
háskammta D-vítamínmeðferð (Sfoss meðferð) sem leiðrétti skortinn.
Sjúkrasaga
'Læknadeild Háskóla
Islands, 2Domus
Medica, 3Barnaspítala
Hringsins Landspítala.
Fyrirspurnir:
Pétur Lúðvígsson,
Barnaspitala Hringsins
Landspítala Hringbraut,
101 Reykjavík.
peturl@landspitali.is
Barst: 2. maí 2011, -
samþykkt til birtingar:
20. júní 2011.
Höfundar tiltaka hvorki
styrki né hagsmunatengsl.
Móðir 27 mánaða stúlku leitaði með hana til barnalæknis
og lýsti áhyggjum af einkennilegu göngulagi hennar
og skökkum fótum. Við læknisskoðun var hún föl
yfirlitum, lágvaxin (tafla I) og grönn fyrir aldur en
foreldrar voru báðir hávaxnir. Hún hafði kjagandi
breiðspora göngulag, dró fæturna eins og hún ætti
erfitt með að lyfta þeim og var laus í liðum með
lina vöðva. Ofan við ökkla og úlnliði var þykknun á
beini sem er eitt einkenni beinkramar og því vaknaði
grunur um beinkröm. Þroskaáfangar á fyrsta ári voru
innan eðlilegra marka. Fengin var röntgenmynd af
mjöðmum, úlnliðum og hnjám og blóðrannsóknir
sem sýndu væga lækkun á kalsíum í sermi, fosfat
var innan eðlilegra marka en gildi alkalísks fosfatasa
og kalkkirtlahormóns voru hækkuð og 25-hýdroxí-D-
vítamín gildi lækkað (tafla II). Röntgenmyndir sýndu
breikkaðar vaxtarlínur, gleikkun á nærkasti (metafysa)
beina, skálarform á beinendum og mikla þynningu
á beinum (mynd 1 og 2). Stúlkan var greind með
beinkröm f samræmi við niðurstöður blóðrannsókna,
röntgenmynda og læknisskoðunar.
í heilsufarssögu kom fram að hún hafði haft exem
frá fjögurra mánaða aldri en móðir og eldri bróðir
voru einnig með exem. Við sjö mánaða aldur kom hún
á bráðamóttöku barna vegna gruns um bráðaofnæmi.
Ofnæmishúðpróf sýndu jákvæða svörun við eggjum,
mjólk og fiski og foreldrar fengu næringarráðgjöf
varðandi ofnæmisfæði. Ofnæmishúðpróf voru endur-
tekin við 14 mánaða aldur og sýndu þau jákvæða svörun
við mjólk, eggjum, fiski, jarðhnetum og kasjúhnetum.
Við 17 mánaða aldur fékk hún aftur bráðaofnæmi eftir
að hafa komist í snertingu við hnetur og þurfti meðferð
á bráðamóttöku barna.
Farið var yfir mataræði og fæðusögu í leit að
orsök fyrir beinkröm. Stúlkan var eingöngu á brjósti
til fjögurra mánaða aldurs og öðru hvoru þar til hún
varð 11 mánaða. í ljós kom að stúlkan fékk AD-dropa
frá nokkurra vikna aldri fram að þriggja mánaða aldri,
í fyrstu einn dropa á dag en síðan hægt aukið upp í
fimm dropa daglega. Frá þriggja mánaða aldri fékk hún
þorskalýsi því foreldrar vildu að hún fengi fitusýrurnar
sem finnast í lýsi. Til að byrja með fékk hún einn dropa
úr dropateljara en síðan vaxandi smám saman upp
í fimm dropa. Eftir eins árs aldur fékk stúlkan eina
teskeið af þorskalýsi (tafla III) daglega, fyrir utan tveggja
til þriggja mánaða tímabil eftir að hún greindist með
fiskiofnæmi, sökum hræðslu foreldra við að þorskalýsi
gæti orsakað ofnæmiseinkenni. Við sex mánaða aldur
Tafla I. Vnxtarlínurit stúlkunnar til 24 mánaða aldurs. Hér sjástfrávikfrá
þyngdarkúrfu við sex mánaða aldur og lengdarkúrfu við 11 mánaða aldur.
LÆKNAblaðið 2011/97 477