Læknablaðið - 15.10.2011, Blaðsíða 28

RANNSÓKN
Tafla III. Fylgikvillarsjúklinga sem fóru íaðgerð vegna krabbameins íbotnlanga.
Fylgikvillar Fjöldi (%)
Þvagfærasýking 2(10)
Lungnabólga 2(10)
Þarmalömun 2(10)
Gallstasi 1 (5)
Lömun á þvagblöðru 1(5)
II), átta sjúklingar höfðu kirtilkrabbamein, sjö slímkrabbamein,
þrír sigðfrumukrabbamein, einn blandað krabbalíkisæxli af
slímfrumugerð og slímkrabbamein og loks einn með blandað
kirtilkrabbamein og sigðfrumukrabbamein. Tveir sjúklingar
greindust með slímæxli af óvissri illkynja lífhegðan (mucinous
adenocarcinoma tumour of uncertain malignant potential). Flestir
höfðu vel þroskuð æxli, eða tíu, fimm miðlungs og sjö illa
þroskuð æxli. Hjá átta sjúklingum var æxlið sýnilega upprunnið í
kirtilsepaæxli, hjá fimm í totumyndandi sepaæxli (villous adenoma),
hjá tveimur í sagtenntu kirtilsepaæxli (serrated adenoma) og hjá
einum í kirtilmyndandi sepaæxli (tubular adenoma). Fjórir sjúklingar
(18%) höfðu skinuslímhlaup (pseudomyxoma peritoneii), allir með
slímkrabbamein.
Sex sjúklingar (29%) fengu fylgikvilla í kjölfar aðgerðar sem
sýndir eru í töflu III. Einn sjúklingur fór í enduraðgerð vegna
gallstasa sem hann fékk í kjölfar brottnáms á hægri hluta ristils
og hluta skeifugarnar vegna yfirvaxtar krabbameinsins. Einn
sjúklingur með dreifðan sjúkdóm lést átta dögum eftir skurð-
aðgerð og skurðdauði var því 4,8%. Sjúkdómssértæk fimm ára
lifun var 54% (mynd 3). Eins árs og fimm ára heildarlifun var
75 og 44% (mynd 4). Miðgildi lifunar hjá þeim átta sem létust
vegna botnlangakrabbameins var 9,3 mánuðir (bil: átta dagar-90
mánuðir).
B Botnlangataka
B Brottnám á hægri hluta
ristils
u Brottnám á botnristli og
dausgarnarenda
B Synataka
B Önnur aðgeró
Mynd 2. Skurðaðgerðir vegna krabbameins í botnlanga. Átta sjúklingar fóru í aðra
aðgerð auk brottnáms á botnlanga eða brottnáms á hægri hluta ristils. Flestir, eða fjórir
sjúklingar, fóru í brottnám á legi og eggjastokkum og þrír í brottnám á garnahengju
('omentum).
Umræða
Krabbamein í botnlanga er sjaldgæft en í þessari rannsókn var
aldursstaðlað nýgengi samkvæmt Evrópustaðli WHO 0,4 á hverja
100.000 íbúa á ári. í fyrri rannsókn á botnlangakrabbameinum
hér á landi fyrir tímabilið 1974-1989 var nýgengið 0,2 á hverja
100.000 á ári en í rannsókn frá Bandaríkjunum fyrir árin 1973-
1998 var nýgengið einungis 0,12 á hverja 1.000.000 á ári.4-13
Meðalaldur sjúklinga var 60 ár sem er sambærilegt við aðrar
rannsóknir.3'5'8'13 Hins vegar var meðalaldur tæpum fimm árum
hærri en í fyrri rannsókn hér á landi.4 Kynjahlutföll fyrir heildina
voru jöfn en sumar rannsóknir hafa bent til að slímkrabbamein sé
algengara í konum og hlutfallið allt að 3:1, en í okkar rannsókn var
hlutfallið 1,7:1 fyrir slímkrabbamein. í fyrri íslensku rannsókninni
var hlutfallið 2,5:1.4 Kviðverkur var langalgengasta einkennið eða
hjá rúmum 80% sjúklinga. 36% höfðu einkenni botnlangabólgu
sem er sambærilegt við rannsókn þar sem 37,2% höfðu einkenni
Mynd 3. Sjúkdómssértæk lifun sjúklinga með botnlangakrabbamein með 95%
öryggisbilum. Fimm ára lifun er 54% (Kaplan Meier).
Mynd 4. Heildarlifun sjúklinga með botnlangakrabbamein með 95% ötyggisbilum. Fimm
ára lifun er 44% (Kaplan Meier).
540 LÆKNAblaðið 2011/97