Læknablaðið - 15.10.2011, Side 36

UMFJÖLLUN O G GREINAR
Mikilvægt að hafa nákvæmt greiningartæki
- segir Bertrand Lauth geðlæknir
■ ■ ■ Hávar Sigurjónsson
„Greiningarviðtalið K-SADS-PL er
hálf-staðlað tæki til að safna saman
sem áreiðanlegustum upplýsingum
og greina einkenni og raskanir hjá
börnum og unglingum," segir Bertrand
Lauth geðlæknir sem varði í sumar
doktorsritgerð sína við læknadeild
Háskóla íslands sem nefndist
Greiningarviðtal vegna lyndisraskana og
geðklofa hjá grunnskólabömnm - útgáfa
fyrir núverandi lotu og yfir ævilangt
tímabil (K-SADS-PL): Menningarleg
aðlögun og athugun á réttmæti t
klíntsku þýði íslenskra tittglinga.
„Greiningarviðtalið er alþjóðlegt tæki
sem er gríðarlega mikið notað við
rannsóknir og því mjög mikilvægt fyrir
okkur að hafa útgáfu sem er löguð
að okkar menningarlegu aðstæðum
hér á íslandi," segir Bertrand. „Margar
rannsóknargreinar sem birtar eru í dag
notast við þetta tæki."
Bertrand Lauth er fæddur árið
1961 í Frakklandi. Hann fékk
læknis- og sérfræðimenntun sína í
Lille og í París og útskrifaðist sem
sérfræðingur í geðlækningum og
barna- og unglingageðlækningum árið
1989. Hann starfaði í París frá 1989-
1998 sem sérfræðingur á Fondation
Vallée háskólasjúkrahúsinu og sem
fagstjóri barnasviðs hjá AFAR-
endurmenntunarstofnuninni. Hann hefur
starfað sem sérfræðingur í barna- og
unglingageðlækningum á barna- og
unglingageðdeild Landspítalans frá 1998.
Hann er einnig stundakennari við HÍ
síðan 1998 og aðjúnkt frá 2001. Hann
hóf doktorsnám við læknadeild HI
árið 2003. Bertrand er kvæntur Hönnu
Guðlaugu Guðmundsdóttur listfræðingi
og eiga þau þrjár dætur sem heita
Jóhanna Clara, Mathilda Evelyne og
Magdalena.
Vantaði greiningartæki
„Markmið ritgerðarinnar var að vinna
að þvermenningarlegri aðlögun á íslandi
á greiningarviðtalinu og jafnframt að
sannreyna áreiðanleika þýðingarinnar, að
meta notagildi og áhrif þess að innleiða
hálf-staðlað viðtal á legugeðdeild fyrir
unglinga, og meta bæði samleitni- og
fráleitniréttmæti á algengustu grein-
ingum sem komu fram í úrtakinu:
alvarlegri geðlægð, athyglisbresti
með ofvirkni, mótþróa-þrjóskuröskun,
félagsfælni, aðskilnaðarkvíðaröskun
og almennri kvíðaröskun. Onnur
markmið rannsóknarinnar voru að
meta samleitniréttmæti ásamt næmi
og sérhæfi viðmiðana sem eru notuð í
skimunarhluta viðtalsins, og þá að skoða
samræmi og samkvæmni milli klínískra
upplýsinga sem koma frá unglingum og
foreldrum þeirra."
Greiningarviðtalið er mikið að
vöxtum, um 190 blaðsíður, og getur
tekið allt að fjóra klukkutíma að
framkvæma það. „Það er auðvitað
misjafnt og fer eftir því hversu mikið
er að hjá viðkomandi einstaklingi. Síðan
þarf að vinna úr niðurstöðunum áður
en greiningin liggur fyrir.
Þetta er margþætt greining þar sem
skorað er fyrir hverju einkenni fyrir sig
til að meta hvort viðkomandi uppfyllir
ákveðin greiningarviðmið eða ekki. Ahrif
einkenna sem greiningin dregur fram
eru síðan metin gagnvart, skóla, heimili
og fjölskyldu og jafnöldrum til að fá
fram sem skýrasta mynd og átta sig á
alvarleika þeirra. Fyrsti hluti viðtalsins
er skimunarviðtal þar sem skimað er
fyrir ýmsum þáttum og ef ekkert kemur
fram þarf ekki að fara lengra inn í það.
Hluti rannsóknar minnar var einmitt að
meta réttmæti skimunarspurninganna.
En skimunin getur sparað okkur mikinn
tíma."
Bertrand segir að hann hafi
ákveðið að fara í þetta verkefni vegna
þess hve mikil þörf væri fyrir slíkt
greiningartæki. „Ég var svo heppinn
að fá styrk frá Rannsóknarsjóði St.
Jósepsspítala og það fleytti þessu
verkefni af stað á sínum tíma. Síðan
kom í ljós að réttmætisrannsókn var
nauðsynleg og fleiri aðilar styrktu þetta
verkefni. Upphaflega stóð valið á milli
fleiri greiningartækja en þetta varð
fyrir valinu þar sem það nýtist mjög
vel bæði til rannsókna og klínískrar
vinnu og er í dag það greiningartæki
sem flestir nota um allan heim. Hér
á íslandi er þetta notað af mörgum
fagaðilum, það er orðið eðlilegur
hluti af venjubundnu matsferli sem
notað er fyrir sjúklinga á bama-
og unglingageðdeild Landspítalans
en einnig á mörgum öðrum
greiningar- og rannsóknarstöðvum, í
skólasálfræðiþjónustu og hjá sjálfstætt
starfandi fagaðilum. Við Páll Magnússon
sálfræðingur höfum þjálfað marga
fagaðila í notkun tækisins, svo notkunin
er alltaf að verða útbreiddari. Þá má
líka nefna að við höfum nýlega verið
beðnir um að þjálfa fagfólk í notkun
tækisins á Norðurlöndunum.
Þvermenningarleg aðlögun
Hin þvermenningarlega aðlögun felst
meðal annars í því að viðtalið er
þýtt úr ensku yfir á íslensku og svo
þýðir annar þýðandi það aftur yfir á
548 LÆKNAblaðið 2011/97
>