Læknablaðið - 15.10.2013, Blaðsíða 44

UMFJÖLLUN O G GREINAR
Hjálpum Landspítalanum
Tryggvi
Ásmundsson
lungnalæknir
sestur í helgan stein
tryggvi.asmundsson@gmail.com
Það er ekkert nýtt að upp komi erfiðleikar
á íslenskum spítölum. Fyrir rúmlega 50
árum var svo komið fyrir sjúkrahúsinu
á Akureyri að þar fengust engar nýjar
hjúkrunarkonur til starfa. Þær fáu sem
voru í starfi voru útbrunnar eftir glóru-
lausan þrældóm og hjúkrunin á staðnum
í samræmi við það. Til að leysa vandann
voru hjúkrunarnemar skikkaðir til að
vinna þarna og sjá um megnið af hjúkrun-
inni. Má nærri geta hvernig kennslan
hefur verið, enda töldu þær dagana þar til
þær losnuðu úr prísundinni og hétu því
að stíga aldrei inn fyrir dyr þeirrar stofn-
unar aftur! Á röntgendeild spítalans vann
þá Ingibjörg Ragnheiður Magnúsdóttir,
menntaður íþróttakennari og þekkt fyrir
dugnað og stjórnsemi. Hún hafði ákveðið
að fara suður til að læra hjúkrun þótt hún
væri komin á miðjan fertugsaldur. For-
stjóri spítalans var þá Brynjólfur Sveins-
son menntaskólakennari og bætti þessu
starfi við fulla kennslu. Hann var afi Þor-
björns Jónssonar formanns LÍ. Brynjólfur
hafði oft samband við Ingibjörgu þegar
fór að líða á námstíma hennar og hvatti
hana til að koma norður og taka við stjórn
hjúkrunar á spítalanum. Hann vissi sem
var að hún hefði taugar til staðarins og
lofaði henni öflugum stuðningLstjórnar-
innar. Við það var staðið. Hún ákvað
að ráða sem flestar úr útskriftarárgangi
sínum norður. Markmiðið var að ráða
í allar lausar stöður hjúkrunarkvenna
og það tókst. Þetta var mikið einvalalið
og nánast í einu vetfangi varð hjúkr-
unin á FSA með því besta sem þekktist
á landinu og „mórallinn" fór úr núlli í
hæstu hæðir. Ekki spillti að þetta voru
flestar fjallmyndarlegar stúlkur, greindar
og skemmtilegar. Ingibjörg leigði handa
þeim stórt og glæsilegt einbýlishús rauð-
málað og í göngufæri við spítalann. Fékk
það strax nafnið „Rauða myllan". Eg var
þarna miðhlutastúdent á lyfjadeild og ekki
í neinum vandræðum með hvernig frí-
tímanum skyldi eytt. „Those were the days
my friend ... " og þeir gleymast seint!
Ég held að vandinn þarna hafi
verið síst minni en sá sem núna er uppi
á lyfjadeildinni. Helst vildi ég senda þá
Björn forstjóra og Ólaf lækningaforstjóra
í endurmenntun á 6. árið í læknadeild.
Þá myndu þeir koma með árganginn eins
og hann leggur sig inn á spítalann í vor.
En það er þó líklega ekki raunhæft! Það
er vissulega gleðilegt að nýskipaður heil-
brigðisráðherra virðist skilja hvað hér sé
í húfi, vanda sem þurfi að taka á en ekki
að breiða yfir. Maður verður að treysta
því að unglæknar og læknanemar á loka-
ári hafi verið með í ráðum um úrbætur
og séu tilbúnir að ráða sig á spítalann og
hugleiða framhaldsnám í lyflækningum
gangi þær eftir. Háskólaspítali þar sem
unglæknar vilja helst ekki starfa á ekki til-
verurétt. Hins vegar er það áhyggjuefni að
nokkur trúnaðarbrestur virðist hafa orðið
milli lækna spítalans og stjórnenda hans.
Það er reyndar ekki í fyrsta sinn því það
varð einnig fyrir nokkrum árum þegar
aðrir stjórnuðu. Það hlýtur öllum að vera
ljóst að stjórnendur spítala verða að hafa
læknana í liði með sér, annars er voðinn
vís. Nú held ég að flestir séu mér sam-
mála um að allir þessir stjórnendur hafi
bæði gáfur og mannkosti í ríkum mæli.
Hvernig má það þá vera að þessi staða
kemur upp, ekki bara einu sinni heldur
tvisvar? Fyrir því eru sjálfsagt margar
ástæður, en mér dettur í hug ein sem hægt
væri að bæta úr. Stjórn og skrifstofulið
spítalans hefur aldrei verið undir sama
þaki og annað starfsfólk. Ég man svo langt
að skrifstofan var niðri á Klapparstíg,
nokkuð langt frá spítalanum. Síðan fluttist
hún nær, á Rauðarárstíginn, og loks enn
nær, á Eiríksgötuna, aðeins nokkra metra
frá aðalbyggingunni.
En því miður geta þessir fáu metrar
reynst gjá sem erfitt er að brúa. Meðan
ég vann á Landspítalanum voru tvö stór
hringborð í matsalnum, sem læknarnir
lögðu venjulega undir sig. Kannske var
það ekki alltof heppilegt. Margir hafa
kvartað undan því að læknar hafi tilhneig-
ingu til að einangra sig frá öðru starfs-
fólki. Við þessi borð voru oftast fjörugar
umræður og ekki þagað yfir vandamálum.
Fyrir kom að forstjóri eða lækningafor-
stjóri sætu við þessi borð, en það var ekki
oft. Ég minnist þess heldur ekki að starfs-
fólk skrifstofunnar sæist oft í matsalnum.
Seinna vann ég hjá heilsugæslu höfuð-
borgarsvæðisins. Þar starfaði yfirstjórnin
og skrifstofufólkið undir sama þaki og
við hin. Læknarnir „áttu" ekkert borð í
matsalnum og maður kynntist skrifstofu-
liðinu og hitti forstjórann og lækningafor-
stjórann nánast daglega. Ég held að það
hafi skipt verulegu máli fyrir „móralinn".
I nýjum spítala verður þetta að breytast.
Skrifstofufólkið verður að verða hluti
af heildinni. En meðan beðið er eftir
nýjum spítala legg ég til að forstjórinn og
lækningaforstjórinn borði með fólkinu á
„dekkinu" ekki sjaldnar en þrisvar í viku!
Þá verður þeim ekki skotaskuld úr því að
endurvinna það traust sem kann að hafa
glatast. Og nú er komið að því að minnast
á starfsanda - „móral". Meðan ég starfaði
á Landspítalanum sveiflaðist mórallinn
dálítið. Stundum ágætur, stundum svolítið
dapur. Mér er það minnisstætt að eitt sinn
hitti Magnús bróðir minn Davíð Davíðs-
son prófessor á gangi spítalans og spurði:
„Hvernig gengur það á „kærleiksheim-
ilinu"? Davíð svaraði að bragði: „Þar sést
aldrei glaður maður!" Vonandi er það ekki
svo í dag, en ég kem stundum í hádegis-
mat í Læknasetrið þar sem vinna læknar
sem starfa á Landspítalanum og mér
finnst þeir mættu vera glaðari. Á vinnu-
stað er sennilega fátt sem er nauðsynlegra
til að laða að gott fólk en góður mórall. En
hvað er mórall eiginlega? Mig langar að
vitna í gamla sögu.1
Spekingur nokkur fór um farinn veg.
Við veginn sat maður og var að höggva
476 LÆKNAblaðið 2013/99